Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (10.1966)

pałacu w Nieborowie, być może pochodzenie rzeźb z Królikarni jest analogiczne jak obiektów
z Nieborowa5. Wiadomo, że przywiózł on z Nieborowa do Królikarni szereg obrazów. Jest
zatem możliwe, że zabrał z Nieborowa dla celów dekoracyjnych również rzeźby8. Antoni Blank
po śmierci M. H. Radziwiłła opublikował katalog obrazów wystawionych w Królikarni i ogólnie
informuje, że „Obok Galeryi w pobliskim pokoju, znajduje się także zbiór kosztownych rycin,
obejmujących Galerye obrazów, starożytności Herkulańskie, Pio Clementino, dzieła archi-
tektury, rysunki sławnych autorów itd."7.

Figura siedzącej kobiety na tronie ubranej w chiton joński z krótkim rękawem, chiton do-
rycki oraz w himation okrywający kolana, lewy bark z ręką i plecy8. Prawa stopa cofnięta nieco
do tyłu, ubrana w sandał o grubej podeszwie. Lewa wysunięta była do przodu. Tors o smukłych
proporcjach, co szczególnie podkreśla wysoko tuż pod piersiami umieszczona wąska przepaska
zawiązana w supełek ze zwisającymi do przodu końcami. Prawy bark podany nieco do przodu
z nieznacznym skrętem tułowia za nim. Barki wąskie łagodnie schylają się do dołu ku ramionom.
Na torsie widoczny tylko chiton dorycki przybrany w bogatą ilość fałd: haczykowate luźno
rzucone nad piersiami oraz zwisające pod nimi drobne imitujące tzw. mokre szaty. Pod przepaską
chiton ściśle przylega do ciała drobnymi fałdami o liniach kolistych. Struktura szaty himationu
odrębna, fałdy grube o wydłużonych liniach ukazują, że jest to materiał znacznie grubszy, lecz
opracowanie plastyczne jest mniej precyzyjne, a załamania krawędzi głębokich fałd są twarde
i usztywnione w swoim ruchu, podobnie jest opracowana widoczna przy stopach część chitonu.
Fałdy ułożone regularnie pionowo, jedna obok drugiej z głębokim światłocieniem. Od bazy od-
dziela je wąski rowek. Z pozycji zachowanych fragmentów ramion wynika, że skierowane były
do dołu, a dłonie mogły mieć oparcie: prawa na odbitym obecnie kolanie, a lewa na krawędzi
tronu. Ponieważ były one jednak wykonane z oddzielnego bloku marmuru i przytwierdzone
w typowy dla antyku sposób — łączenie elementów rzeźby w wydrążonym dołku zasadniczego
bloku figury — i ponieważ posiadały stosunkowo niewielki ciężar, mogły raczej występować
bez wsporników. Tron rzeźbiony en bloc z wyodrębnionymi w reliefie nogami, z których każda
składa się z trzech wypukłych owalów przedzielonych dyskami, a na krańcach znajdują się ele-

5 K. Michałowski, Zbiór antyków grecko-rzymskich w Nieborowie jako wyraz kolekcjonerstwa
polskiego w Dobie Oświecenia. Biuletyn Historii Sztuki, 1951, z. 4, s. 127.

G Patrz Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych Krajów Słowiańskich, t. IV, Warszawa 1883,
s. 690: „Nowy nab/wca przeniósł tu (tj. do Królikarni, przyp. mój) z Nieborowa najpiękniejsze obrazy ze swej
galerii i zgromadził bogaty zbiór dzieł sztuki i numizmatów".

7 A. Blank, Katalog Galeryi obrazów sławnych mistrzów z różnych szkół zebranych przez ś.p. Xięcia
woj. Wił. teraz w Królikarni pod Warszawą wystawionych. Warszawa 1835. Wstęp.

8 Figura otrzymała nr. inw. 149802 MN. Wys. 0,85 m., szer. 0,445 m. Stan zachowania: brak głowy, przed-
ramion z dłońmi, lewej stopy, prawego kolana oraz frontalnej części bazy. Przełom na szyi uporządkowany
wklęsły, z żelaznym dyblem w środku. Na lewym łokciu dołek starożytny wykonany W celu umocowania przed-
ramienia. Kolano porządkowane z dyblem w środku. Szereg odprysków powierzchni oraz zanieczyszczeń (gips
-cement).

48