DOI Heft:
Sztuka starożytna
DOI Artikel:Daszewski, Wiktor Andrzej; Radziwill Palace <Nieborów> [Mitarb.]; Muzeum Narodowe w Warszawie [Mitarb.]: Fragmenty stołów kamiennych z Muzeum Narodowego w Warszawie i Pałacu w Nieborowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19551#0075
Wiktor Andrzej Daszewski
FRAGMENTY STOŁÓW KAMIENNYCH Z MUZEUM NARODOWEGO
W WARSZAWIE I PAŁACU W NIEBOROWIE
M uzeum Narodowe w Warszawie i Pałac w Nieborowie posiadają niewielką kolekcję rzym-
skich mebli kamiennych. Część z nich została opublikowana na łamach innych artykułów1. Opra-
cowania te nie uwzględniły dwu fragmentów stołów, godnych szerszego omówienia z tego wzglę-
du, że reprezentują dwa najbardziej popularne typy. Pierwszy fragment — z kolekcji warsza-
wskiej — to podpora w kształcie dekorowanej płyty, należąca do grupy stołów o dwu pełnych
płytowych podstawach i prostokątnym blacie2. Zabytek pochodzi ze zbiorów Ludwika Paca3.
Wykonany jest w gruboziarnistym marmurze koloru białego, przechodzącego w ciepły kremowy
odcień. Zachowany jest w połowie swej pierwotnej wielkości. Jego powierzchnia nosi ślady za-
drapań i odprysków szczególnie widocznych na poziomej listwie wieńczącej.
Pionowa płyta od frontu ukształtowana jest w formie nogi zwierzęcej, prawdopodobnie lwa
lub pantery. Część górna — udo — przedstawiona jest w postaci trzech segmentów oddzielonych
od siebie płytkimi poziomymi wgłębieniami, z boku ujętymi w nieznacznie zakrzywione bruzdy
biegnące wertykalnie. Wgłębienia podkreślają plastyczny rysunek umięśnienia, zaś bruzdy
świadczą o silnym napięciu muskułów. Tuż nad krawędzią załamania, od strony zewnętrznej
płyty widoczna jest część stawu kolanowego, przedstawiona w formie niewielkiej wypukłości.
U góry, z obu stron, noga zwieńczona jest ornamentem w kształcie silnie stylizowanej połówki
palmety. Od tyłu noga nie opracowana, przechodzi w gładką płaszczyznę pozbawioną dekoracji
i oddzieloną od środkowej części płyty przy pomocy ukośnego stopnia. Środek płyty, po obu
stronach analogicznie, zajmuje ornament palmetowy, z którego wysuwają się długie, falujące
gałązki wici ozdobione kwiatami i spiralkami chwytników. Palmeta będąc centralnym elementem
1 K. Michałowski, Sztuka Starożytna. Warszawa 1955, s. 133 oraz W. A. Daszewski, The
so-called „Attis Statuę" from the National Museum in Warsaw. Bulletin du Musee National de Varsovie, IV,
1963, nr 3, s. 65—71 oraz W. A. Daszewski, Two fragments of Roman Tables from the National Museum
in Warsaw. Travaux du Centrę d'Archeologie Mediterraneenne, III, Etudes et travaux, s. 99—106.
2 Nr inw. 147606; wymiary: wys. 0,299 m, szer. 0,460 m, grub. u góry 0,098 m, grub. u dołu 0,086 m.
3 Do historii zbiorów L. Paca por. Z. Re w s ki, Pałac Paca w Warszawie. Warszawa 1928.
71
FRAGMENTY STOŁÓW KAMIENNYCH Z MUZEUM NARODOWEGO
W WARSZAWIE I PAŁACU W NIEBOROWIE
M uzeum Narodowe w Warszawie i Pałac w Nieborowie posiadają niewielką kolekcję rzym-
skich mebli kamiennych. Część z nich została opublikowana na łamach innych artykułów1. Opra-
cowania te nie uwzględniły dwu fragmentów stołów, godnych szerszego omówienia z tego wzglę-
du, że reprezentują dwa najbardziej popularne typy. Pierwszy fragment — z kolekcji warsza-
wskiej — to podpora w kształcie dekorowanej płyty, należąca do grupy stołów o dwu pełnych
płytowych podstawach i prostokątnym blacie2. Zabytek pochodzi ze zbiorów Ludwika Paca3.
Wykonany jest w gruboziarnistym marmurze koloru białego, przechodzącego w ciepły kremowy
odcień. Zachowany jest w połowie swej pierwotnej wielkości. Jego powierzchnia nosi ślady za-
drapań i odprysków szczególnie widocznych na poziomej listwie wieńczącej.
Pionowa płyta od frontu ukształtowana jest w formie nogi zwierzęcej, prawdopodobnie lwa
lub pantery. Część górna — udo — przedstawiona jest w postaci trzech segmentów oddzielonych
od siebie płytkimi poziomymi wgłębieniami, z boku ujętymi w nieznacznie zakrzywione bruzdy
biegnące wertykalnie. Wgłębienia podkreślają plastyczny rysunek umięśnienia, zaś bruzdy
świadczą o silnym napięciu muskułów. Tuż nad krawędzią załamania, od strony zewnętrznej
płyty widoczna jest część stawu kolanowego, przedstawiona w formie niewielkiej wypukłości.
U góry, z obu stron, noga zwieńczona jest ornamentem w kształcie silnie stylizowanej połówki
palmety. Od tyłu noga nie opracowana, przechodzi w gładką płaszczyznę pozbawioną dekoracji
i oddzieloną od środkowej części płyty przy pomocy ukośnego stopnia. Środek płyty, po obu
stronach analogicznie, zajmuje ornament palmetowy, z którego wysuwają się długie, falujące
gałązki wici ozdobione kwiatami i spiralkami chwytników. Palmeta będąc centralnym elementem
1 K. Michałowski, Sztuka Starożytna. Warszawa 1955, s. 133 oraz W. A. Daszewski, The
so-called „Attis Statuę" from the National Museum in Warsaw. Bulletin du Musee National de Varsovie, IV,
1963, nr 3, s. 65—71 oraz W. A. Daszewski, Two fragments of Roman Tables from the National Museum
in Warsaw. Travaux du Centrę d'Archeologie Mediterraneenne, III, Etudes et travaux, s. 99—106.
2 Nr inw. 147606; wymiary: wys. 0,299 m, szer. 0,460 m, grub. u góry 0,098 m, grub. u dołu 0,086 m.
3 Do historii zbiorów L. Paca por. Z. Re w s ki, Pałac Paca w Warszawie. Warszawa 1928.
71