DOI Heft:
Sztuka starożytna
DOI Artikel:Rodziewicz, Mieczysław; Muzeum Narodowe w Warszawie [Mitarb.]: Marmurowa główka Rzymianina w Muzeum Narodowym w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19551#0061
Mieczysław Rodziewicz
MARMUROWA GŁÓWKA RZYMIANINA W MUZEUM NARODO-
WYM W WARSZAWIE
W
▼ T Galerii Sztuki Starożytnej w Warszawie znajduje się mała główka z marmuru o charak-
terystycznych rysach twarzy z typowo rzymską fryzurą1. Obiekt ten, jakkolwiek nie należy do
wybitnych okazów sztuki rzeźbiarskiej — szczególnie portretowej — starożytnego Rzymu,
wiąże się z interesującym; ale też i mało zbadanym problemem reprodukcji portretów w małej
skali2.
Jest to główka męska bez szyi, o masywnej sylwecie, z krótko przystrzyżonymi włosami na
głowie i brodzie. Nos nieznacznie zgarbiony. Usta zwarte o pełnej dolnej wardze. Oczy osadzone
1 Nr inw. 139015 MN. Wys. 0,095 m. Marmur drobnoziarnisty, biały. Rzeźba uzyskana dla Zbiorów Muzeum
Narodowego w Warszawie w drodze wymiany zabytków z NRD w 1948 roku. W notce przesianej razem
z rzeźbami z N.R.D. podpisanej przez prof. dr C. Bliimla brak jakiejkolwiek wzmianki na temat pochodzenia
tego obiektu. Bibliografia: K. Michałowski, Zbiory Sztuki Starożytnej. Warszawa 1949, s. 72, oraz
tenże, Sztuka Starożytna. Warszawa 1955, s. 202. Zabytek ten nie był — jak stwierdziłem — publikowany w
opracowaniach niemieckich. R. Kekule v. Stradonitz, Beschreibung der Antiken Skulpturen. Berlin
1891, nr 1338 publikuje podobnej skali główkę Karakalli z Berlina, lecz niewątpliwie nie jest to nasza główka,
e inna, znajdująca się obecnie w magazynie Działu Antycznego Pergamon Museum w Berlinie.
" Problem ten o tyle skomplikowany, że od czasów Renesansu powstało wiele dokładnych kopii oraz studiów
rzeźbiarskich w malej skali. Patrz A. von S a 1 i s, Antiken und Renaissance. Ziirich 1947, oraz H. Lad e n-
0 r f, Antikenstudium und Antikenkopie. Leipzig 1958, 2 wyd. uzupełnione. M. Wegner przypuszcza, że portre-
ty cesarzy w małej skali z marmuru nie były wykonywane w starożytności (M. Wegner, Hadrian, Marciana,
atidia, Sabina. Beriin 1956, s. 50). W innych natomiast materiałach znamy szereg bardzo dobrych wyobrażeń
w małej skali, jak np. kościany portrecik Augusta z Metroplitan Museum w Nowym Jorku, kopia typu z Prima
or(a (G. M. A. Richter, [w:] Bulletin of the Metropolitan Museum of Art, XXI, nr 3, s. 84, il. 7)
czy małe biusty brązowe z Luwru (A. de R i d d e r, Bronzes Antiąues du Louvre. Paris 1913, pl. 5, nr 28, 29>
ajnowszą pracą na temat małej skali portretów grecko-rzymskich jest broszura G. M. A. Richter, Greek
ortraits. t. III. Coli. Latomus, XLVIII, Bruxelles 1960, niestety nie ujmująca małych portretów wykonanych
w marmurze.
57
MARMUROWA GŁÓWKA RZYMIANINA W MUZEUM NARODO-
WYM W WARSZAWIE
W
▼ T Galerii Sztuki Starożytnej w Warszawie znajduje się mała główka z marmuru o charak-
terystycznych rysach twarzy z typowo rzymską fryzurą1. Obiekt ten, jakkolwiek nie należy do
wybitnych okazów sztuki rzeźbiarskiej — szczególnie portretowej — starożytnego Rzymu,
wiąże się z interesującym; ale też i mało zbadanym problemem reprodukcji portretów w małej
skali2.
Jest to główka męska bez szyi, o masywnej sylwecie, z krótko przystrzyżonymi włosami na
głowie i brodzie. Nos nieznacznie zgarbiony. Usta zwarte o pełnej dolnej wardze. Oczy osadzone
1 Nr inw. 139015 MN. Wys. 0,095 m. Marmur drobnoziarnisty, biały. Rzeźba uzyskana dla Zbiorów Muzeum
Narodowego w Warszawie w drodze wymiany zabytków z NRD w 1948 roku. W notce przesianej razem
z rzeźbami z N.R.D. podpisanej przez prof. dr C. Bliimla brak jakiejkolwiek wzmianki na temat pochodzenia
tego obiektu. Bibliografia: K. Michałowski, Zbiory Sztuki Starożytnej. Warszawa 1949, s. 72, oraz
tenże, Sztuka Starożytna. Warszawa 1955, s. 202. Zabytek ten nie był — jak stwierdziłem — publikowany w
opracowaniach niemieckich. R. Kekule v. Stradonitz, Beschreibung der Antiken Skulpturen. Berlin
1891, nr 1338 publikuje podobnej skali główkę Karakalli z Berlina, lecz niewątpliwie nie jest to nasza główka,
e inna, znajdująca się obecnie w magazynie Działu Antycznego Pergamon Museum w Berlinie.
" Problem ten o tyle skomplikowany, że od czasów Renesansu powstało wiele dokładnych kopii oraz studiów
rzeźbiarskich w malej skali. Patrz A. von S a 1 i s, Antiken und Renaissance. Ziirich 1947, oraz H. Lad e n-
0 r f, Antikenstudium und Antikenkopie. Leipzig 1958, 2 wyd. uzupełnione. M. Wegner przypuszcza, że portre-
ty cesarzy w małej skali z marmuru nie były wykonywane w starożytności (M. Wegner, Hadrian, Marciana,
atidia, Sabina. Beriin 1956, s. 50). W innych natomiast materiałach znamy szereg bardzo dobrych wyobrażeń
w małej skali, jak np. kościany portrecik Augusta z Metroplitan Museum w Nowym Jorku, kopia typu z Prima
or(a (G. M. A. Richter, [w:] Bulletin of the Metropolitan Museum of Art, XXI, nr 3, s. 84, il. 7)
czy małe biusty brązowe z Luwru (A. de R i d d e r, Bronzes Antiąues du Louvre. Paris 1913, pl. 5, nr 28, 29>
ajnowszą pracą na temat małej skali portretów grecko-rzymskich jest broszura G. M. A. Richter, Greek
ortraits. t. III. Coli. Latomus, XLVIII, Bruxelles 1960, niestety nie ujmująca małych portretów wykonanych
w marmurze.
57