DOI Heft:
Kolekcjonerstwo
DOI Artikel:Płażewska, Magdalena: Warszawski Salon Aleksandra Krywulta (1880 - 1906)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19551#0301
Magdalena Plażewska
WARSZAWSKI SALON ALEKSANDRA KRYWULTA (1880—1906)*
IWSTĘP
stnial w Warszawie kąt ciepły i kochany, gdzie każdy szczery i prawdziwy artysta czuł się
jak u siebie ... bo gdy mu zabrakło sił i serca do walki z losem i obojętnością ludzką — to tam
znajdował i serce, i siły nowe... Tym kątem był salon Krywulta..."1.
Te ciepłe, może nieco patetyczne słowa napisane w 1906 r. to nekrolog instytucji, która służyła
naszym artystom przez długich dwadzieścia pięć lat.
Salon artystyczny, potocznie zwany Salonem Krywulta został otwarty w Warszawie w roku
1880. Aleksander Krywult, długoletni właściciel i kierownik salonu, rozpoczął karierę kupca
i wystawcy przewożąc z Krakowa do Warszawy swą prywatną galerię współczesnych malarzy
polskich i wystawiając ją dla publiczności.
Dzieła, które przez 25 lat przewinęły się przez Salon Krywulta, bądź w ramach salonu stałego,
bądź wystaw czasowych, upoważniają do traktowania go jako instytucji, która odegrała dość
poważną rolę w rozwoju warszawskiego malarstwa oraz w historii upowszechnienia sztuki
polskiej i obcej w Warszawie. Ów Salon, wielokrotnie chwalony, często ostro krytykowany,
zawsze jednak był terenem płodnych sporów dla naszej krytyki artystycznej, a przede wszystkim
jednym z pomostów między twórcą a odbiorcą na naszym ubogim Montmartrze.
Źródłowe ustalenie tego, co Krywult pokazał ówczesnej Warszawie, może być przydatnym
materiałem dla monografii poszczególnych artystów, odkrywającym całkiem czasem nie znane
pozycje z ich twórczości, oraz dokumentem dla analizy zagadnienia odbioru dzieł sztuki.
Salon Krywulta, pozostając jako instytucja prywatna na uboczu oficjalnego ruchu artystycz-
nego, nie posiada jak Warszawskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych wyczerpujących
sprawozdań. Krywultowie nie mieli również ambicji Vollarda, aby zostawić po sobie pamiętniki.
Zasadniczym materiałem, jakim można się dziś posłużyć dla prześledzenia ich działalności, są
* Praca magisterska wykonana w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem
prof. dra Juliusza Starzyńskiego w roku 1963.
1 A. Gawiński, Ostatni wieczór. Nowa Gazeta 1906, 28.IX.
297
WARSZAWSKI SALON ALEKSANDRA KRYWULTA (1880—1906)*
IWSTĘP
stnial w Warszawie kąt ciepły i kochany, gdzie każdy szczery i prawdziwy artysta czuł się
jak u siebie ... bo gdy mu zabrakło sił i serca do walki z losem i obojętnością ludzką — to tam
znajdował i serce, i siły nowe... Tym kątem był salon Krywulta..."1.
Te ciepłe, może nieco patetyczne słowa napisane w 1906 r. to nekrolog instytucji, która służyła
naszym artystom przez długich dwadzieścia pięć lat.
Salon artystyczny, potocznie zwany Salonem Krywulta został otwarty w Warszawie w roku
1880. Aleksander Krywult, długoletni właściciel i kierownik salonu, rozpoczął karierę kupca
i wystawcy przewożąc z Krakowa do Warszawy swą prywatną galerię współczesnych malarzy
polskich i wystawiając ją dla publiczności.
Dzieła, które przez 25 lat przewinęły się przez Salon Krywulta, bądź w ramach salonu stałego,
bądź wystaw czasowych, upoważniają do traktowania go jako instytucji, która odegrała dość
poważną rolę w rozwoju warszawskiego malarstwa oraz w historii upowszechnienia sztuki
polskiej i obcej w Warszawie. Ów Salon, wielokrotnie chwalony, często ostro krytykowany,
zawsze jednak był terenem płodnych sporów dla naszej krytyki artystycznej, a przede wszystkim
jednym z pomostów między twórcą a odbiorcą na naszym ubogim Montmartrze.
Źródłowe ustalenie tego, co Krywult pokazał ówczesnej Warszawie, może być przydatnym
materiałem dla monografii poszczególnych artystów, odkrywającym całkiem czasem nie znane
pozycje z ich twórczości, oraz dokumentem dla analizy zagadnienia odbioru dzieł sztuki.
Salon Krywulta, pozostając jako instytucja prywatna na uboczu oficjalnego ruchu artystycz-
nego, nie posiada jak Warszawskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych wyczerpujących
sprawozdań. Krywultowie nie mieli również ambicji Vollarda, aby zostawić po sobie pamiętniki.
Zasadniczym materiałem, jakim można się dziś posłużyć dla prześledzenia ich działalności, są
* Praca magisterska wykonana w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem
prof. dra Juliusza Starzyńskiego w roku 1963.
1 A. Gawiński, Ostatni wieczór. Nowa Gazeta 1906, 28.IX.
297