Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (22.1978)

wiarygodna, dalecy będziemy od określenia stopnia natężenia tych wpływów w społeczeństwie
i wyodrębnienia tych elementów w sztuce, które powstały pod ich działaniem. W tej sytuacji
lepiej byłoby zachować daleko idącą ostrożność w podejmowaniu prób łączenia określonych
wątków tematycznych z zakresu sztuki sepulkralnej z doktrynami pitagorejskimi. Aby przyjąć
hipotezę Bianki Candida o tym, że scena przedstawiająca Ulissesa i Syreny była popularna w Vol-
terra ze względu na swoje znaczenie religijne i że bohater przedstawiałby heroizowanego zmarłego,
okręt—przejazd w zaświaty, żagiel—symbol przyszłego życia, a Syreny obraz zaświatów, należa-
łoby przedtem udowodnić, wbrew licznym, o wiele liczniejszym od powyższych, przedstawieniom
lądowych wędrówek w zaświaty w towarzystwie demonów, że Etruskowie rzeczywiście wierzyli
w podróż morską w zaświaty, że Syreny rzeczywiście były dla nich demonami grobowymi i że
oni sami rzeczywiście utożsamiali swoich zmarłych z bohaterami znanych im mitów greckich.
Tymczasem przedstawienia Syren są niezwykle rzadkie w sztuce etruskiej. Nie ma porównania

63