DOI Heft:
Sztuka nowożytna
DOI Artikel:Grzeluk, Izydor; Carlin, Martin [Ill.]: Stolik z Gabinetu Monarchów europejskich: dzieło Martina Carlina
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19631#0069
Izydor Grzeluk
STOLIK Z GABINETU MONARCHÓW EUROPEJSKICH—DZIEŁO
MARTINA CARLINA
_J—Jogate kolekcje sztuki francuskiej w Polsce nigdy w całości nie były opracowane. Szcze-
gólnie zaniedbane są badania nad zbiorami sztuki zdobniczej, a przede wszystkim mebli. Nieste-
ty, większość z nich została zniszczona lub wywieziona z Polski. Wśród ocalałych resztek znaj-
dujemy jeszcze nieliczne przykłady wyrobów wybitnych ebenistów francuskich XVIII wieku,
takich jak: L. N. Maile. J. Dubois. Pere Gourdin, G. Jacob, E. Meunier, N. T. Porrot, P. Rous-
sel, L. Delanois, M. Ohneberg, M. Carlin. Ten ostatni jest autorem bodaj najcenniejszego w zbio-
rach polskich mebla francuskiego z 2 poł. XVIII wieku.
Martin Carlin (1730—1785), z pochodzenia Niemiec, pracował w Paryżu, gdzie uzyskał
patent mistrzowski w roku 1766. O wyroby jego zabiegało wiele dworów królewskich ówczesnej
Europy. Specjalizował się w małych, lekkich meblach, które ozdabiał malowanymi plakietkami
z porcelany sewrskiej1.
W Polsce, w zbiorach Zamku Królewskiego w Warszawie, znajduje się jego okrągły stolik
z uchylną płytą, wyłożoną takimi właśnie plakietkami. Podobnych stolików Carlin wykonał
więcej ale jak dotąd poza „warszawskim" notowane są tylko dwa: w Paryżu i w Madrycie2.
Do niedawna znany był jedynie autor polichromii na środkowej plakiecie porcelanowej
tego mebla. Jest nim Dodin, malarz na porcelanie i pozłotnik, współpracujący z manufakturą
w Sevres w latach 1754—18033.
1 Obszerne informacje o życiu i twórczości tego artysty znaleźć można m.in. w: J. N i c o 1 a y, L'Art et
la Manierę des maitres ebenistes franęais au XVIII6 siecle. Paris 1956, s. 29: C. Fregnac, [w:] Les ebenistes
du XVIIIe siecle franęais. Paris 1963, s. 242—249.
2 Jeden z nich szczegółowo opisuje S. G r a n d j e a n, Le gueridon de Madame Du Barry provenant de
Louveciennes. La revue du Louvre et des Musees de France, XXIX, 1979, nr 1, s. 44—49.
3 Informacje o tym artyście znaleźć można m.in. w: U. T h i e m e, F. Becker, Allgemeines Lexikon
der bildenden Kunstler von der Antike bis zur Gegenwart. Herausgegeben von... t. IX, Leipzig 1913, s. 360;
L. Chrościcki, Porcelana — znaki wytwórni europejskich. Warszawa 1974, s. 176—180.
5 Rocznik Muz. Nar. t. XXVIII/84
65
STOLIK Z GABINETU MONARCHÓW EUROPEJSKICH—DZIEŁO
MARTINA CARLINA
_J—Jogate kolekcje sztuki francuskiej w Polsce nigdy w całości nie były opracowane. Szcze-
gólnie zaniedbane są badania nad zbiorami sztuki zdobniczej, a przede wszystkim mebli. Nieste-
ty, większość z nich została zniszczona lub wywieziona z Polski. Wśród ocalałych resztek znaj-
dujemy jeszcze nieliczne przykłady wyrobów wybitnych ebenistów francuskich XVIII wieku,
takich jak: L. N. Maile. J. Dubois. Pere Gourdin, G. Jacob, E. Meunier, N. T. Porrot, P. Rous-
sel, L. Delanois, M. Ohneberg, M. Carlin. Ten ostatni jest autorem bodaj najcenniejszego w zbio-
rach polskich mebla francuskiego z 2 poł. XVIII wieku.
Martin Carlin (1730—1785), z pochodzenia Niemiec, pracował w Paryżu, gdzie uzyskał
patent mistrzowski w roku 1766. O wyroby jego zabiegało wiele dworów królewskich ówczesnej
Europy. Specjalizował się w małych, lekkich meblach, które ozdabiał malowanymi plakietkami
z porcelany sewrskiej1.
W Polsce, w zbiorach Zamku Królewskiego w Warszawie, znajduje się jego okrągły stolik
z uchylną płytą, wyłożoną takimi właśnie plakietkami. Podobnych stolików Carlin wykonał
więcej ale jak dotąd poza „warszawskim" notowane są tylko dwa: w Paryżu i w Madrycie2.
Do niedawna znany był jedynie autor polichromii na środkowej plakiecie porcelanowej
tego mebla. Jest nim Dodin, malarz na porcelanie i pozłotnik, współpracujący z manufakturą
w Sevres w latach 1754—18033.
1 Obszerne informacje o życiu i twórczości tego artysty znaleźć można m.in. w: J. N i c o 1 a y, L'Art et
la Manierę des maitres ebenistes franęais au XVIII6 siecle. Paris 1956, s. 29: C. Fregnac, [w:] Les ebenistes
du XVIIIe siecle franęais. Paris 1963, s. 242—249.
2 Jeden z nich szczegółowo opisuje S. G r a n d j e a n, Le gueridon de Madame Du Barry provenant de
Louveciennes. La revue du Louvre et des Musees de France, XXIX, 1979, nr 1, s. 44—49.
3 Informacje o tym artyście znaleźć można m.in. w: U. T h i e m e, F. Becker, Allgemeines Lexikon
der bildenden Kunstler von der Antike bis zur Gegenwart. Herausgegeben von... t. IX, Leipzig 1913, s. 360;
L. Chrościcki, Porcelana — znaki wytwórni europejskich. Warszawa 1974, s. 176—180.
5 Rocznik Muz. Nar. t. XXVIII/84
65