DOI Heft:
Wykopaliska i badania archeologiczne
DOI Artikel:Godlewski, Włodzimierz: Polskie badania archeologiczne w Starej Dongoli (Sudan) w latach 1981 - 1982
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19631#0486
kościoła oraz tzw. wschodniego przejścia na jej zapleczu wskazuje na doniosłą rolę tego założenia
w rozwoju lokalnych cech budownictwa sakralnego w Nubii34. Najciekawszym jednakże ele-
mentem tej bazyliki są dwie krypty zbudowane pod absydą. Stwierdzone w nich pochówki
nie dały jednakże odpowiedzi na pytanie, dla kogo były one zbudowane. Nie stwierdzono
bowiem ani wyposażenia grobowego, ani też stel nagrobnych osób w nich pochowanych35.
KOM A
Jest to rozległe wypiętrzenie terenu z widocznymi w poziomie chodzenia reliktami budowli.
Nie prowadzono dotychczas badań na komie A. Widoczne fragmenty murów obronnych suge-
rowały, że ta część miasta mogła pełnić funkcję akropolis. W 1982 roku rozpoczęto wstępne
rozpoznanie archeologiczne na tym terenie. Dokonano pomiarów południowo-wschodnie
części murów obronnych, wzmocnionych licznymi bastejami. Górne partie tych obwarowań
są zbudowane z cegły suszonej i wydają się być konstrukcjami późnymi, związanymi ze stoso-
waniem broni palnej, która na terenie Nubii pojawia się w końcu XVI wieku36.
W części południowo-zachodniej komu A rozpoczęto również w ostatnim sezonie badania
sondażowe, mające na celu wstępne rozpoznanie nawarstwień kulturowych wewnątrz murów
obronnych. Pomimo osiągnięcia poziomu 3,70 m poniżej powierzchni terenu nie dotarto jeszcze
do warstw ze schyłkowego okresu chrześcijaństwa.
W górnych warstwach sondażu na komie A odsłonięto późny dom mieszkalny (dom Y)
oraz rozległą budowlę o mało jasnej funkcji (budowla X).
DOM Y
Jest to typowy dom z ostatniego okresu zabudowy Starej Dongoli, którą można wiązać
z XVIII wiekiem. Składa się on z dużej izby mieszkalnej, wyposażonej w dwie mastaby oraz
wąskiego pomieszczenia magazynowego, w którym stwierdzono osiem naczyń zasobowych.
Przed domem znajdował się mały dziedziniec otoczony murem.
34 W. Y. Adams, Architectural Evolution of the Nubian Church, 500—1400 A. D. JARCE 4, 1965,
s. 93—94.
35 Jakobielski, Etudes Nubiennes, jw., s. 134—135.
36 T. E. Higel, Loopholes in Theory: Feudal Nubian Architecture. [w:] New Discoveries in Nubia.
Leiden 1982, s. 38—39.
482
w rozwoju lokalnych cech budownictwa sakralnego w Nubii34. Najciekawszym jednakże ele-
mentem tej bazyliki są dwie krypty zbudowane pod absydą. Stwierdzone w nich pochówki
nie dały jednakże odpowiedzi na pytanie, dla kogo były one zbudowane. Nie stwierdzono
bowiem ani wyposażenia grobowego, ani też stel nagrobnych osób w nich pochowanych35.
KOM A
Jest to rozległe wypiętrzenie terenu z widocznymi w poziomie chodzenia reliktami budowli.
Nie prowadzono dotychczas badań na komie A. Widoczne fragmenty murów obronnych suge-
rowały, że ta część miasta mogła pełnić funkcję akropolis. W 1982 roku rozpoczęto wstępne
rozpoznanie archeologiczne na tym terenie. Dokonano pomiarów południowo-wschodnie
części murów obronnych, wzmocnionych licznymi bastejami. Górne partie tych obwarowań
są zbudowane z cegły suszonej i wydają się być konstrukcjami późnymi, związanymi ze stoso-
waniem broni palnej, która na terenie Nubii pojawia się w końcu XVI wieku36.
W części południowo-zachodniej komu A rozpoczęto również w ostatnim sezonie badania
sondażowe, mające na celu wstępne rozpoznanie nawarstwień kulturowych wewnątrz murów
obronnych. Pomimo osiągnięcia poziomu 3,70 m poniżej powierzchni terenu nie dotarto jeszcze
do warstw ze schyłkowego okresu chrześcijaństwa.
W górnych warstwach sondażu na komie A odsłonięto późny dom mieszkalny (dom Y)
oraz rozległą budowlę o mało jasnej funkcji (budowla X).
DOM Y
Jest to typowy dom z ostatniego okresu zabudowy Starej Dongoli, którą można wiązać
z XVIII wiekiem. Składa się on z dużej izby mieszkalnej, wyposażonej w dwie mastaby oraz
wąskiego pomieszczenia magazynowego, w którym stwierdzono osiem naczyń zasobowych.
Przed domem znajdował się mały dziedziniec otoczony murem.
34 W. Y. Adams, Architectural Evolution of the Nubian Church, 500—1400 A. D. JARCE 4, 1965,
s. 93—94.
35 Jakobielski, Etudes Nubiennes, jw., s. 134—135.
36 T. E. Higel, Loopholes in Theory: Feudal Nubian Architecture. [w:] New Discoveries in Nubia.
Leiden 1982, s. 38—39.
482