Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (3(39).2014)

Monika Dolińska Świątynia w dolinie

65

kapłani znali się na rzeczy (zwłaszcza że w ramach tzw. obiegu ofiar,
posiłek, którym nasycił się główny bóg świątyni, przekazywany był
później na ołtarze innych bogów i królewskich antenatów, by osta-
tecznie trafić na stoły kapłanów i służby świątynnej). Niewątpliwie
górny rejestr, jak i pozostałe ściany wykonane były z piaskowca,
który cieszył się szczególnym zainteresowaniem kamieniarzy roz-
bierających świątynię, dlatego prawie nic z nich nie zostało. Ostał
się tylko fragment piaskowcowej ściany tego pomieszczenia - ofiary
umieszczone nad wejściem i wieńczący ścianę fryz (il. 13).
W tzw. południowym sanktuarium (J) zlokalizowana została
tylko jedna scena, zajmująca południową ścianę i ukazująca króla
składającego ofiary ityfallicznemu Amonowi-Kamutefowi. W całej
świątyni na przemian przedstawiane są postaci Amona-Re i ityfal-
licznego Amona-Kamutefa. Pierwszy, obok standardowych okre-
śleń: Pan Nieba, Pan Tronów Obu Krain, Władający Tebami, Na
Czele Bogów (lub Władca Bogów), nosi niekiedy topograficzne przy-
domki Naczelny Bóg w Dżeser-Achet (czyli w świątyni Totmesa III
w Deir el-Bahari) oraz Rezydujący w Ipet-sut (czyli w Karnaku);
drugi zaś określany jest odwrotnie, czyli Naczelny Bóg w Ipet-sut
i Rezydujący w Dżeser-Achet. Różnica wydaje się nieistotna, jed-
nak konsekwencja w tym określaniu daje do myślenia: czy chodzi
o dwie formy Amona, jedną bardziej związaną z Karnakiem (Amon-
-Kamutef), drugą z Deir el-Bahari?
W wąskim, długim pomieszczeniu od północy (E) zrekonstru-
owana została jedna scena i fragment drugiej: ofiarowanie czte-
rech sztuk zwierząt ofiarnych ityfallicznemu Amonowi i adoracja
Amona-Re.
Do omówienia pozostały jeszcze trzy pomieszczenia: dwa w po-
łudniowej części świątyni (G i H) oraz położona na północ od sali na
barkę sala D z czterema kolumnami i niszą. Wszystkie trzy wydają
się być związane z kultem króla, jego przodków i królewskiego ka.
Pomieszczenia te zostaną potraktowane bardziej szczegółowo, są
bowiem obiektem badań autorki20.
Dwa pomieszczenia południowe mają podobną dekorację
i w obu występuje Hathor. Ostatnie od południa (G) poświęcone
jest częściowo królewskim przodkom, ojcu i dziadkowi, którzy za-
siadają przed stołem ofiarnym w pierwszych scenach na północnej
i południowej ścianie21. Na ścianie wejściowej zaś, pod sceną na


il. 131 fig. 13
Ofiary nad wejściem
w sanktuarium
I Offerings above the
entrance in the sanctuary
fot. I photo © Zbigniew Doliński

20 Warto w tym miejscu wspomnieć, że duża część rekonstrukcji jest
efektem pracy zbiorowej - dopiero odtwarzanie układu i analiza dekoracji po-
szczególnych pomieszczeń jest indywidualnym zadaniem konkretnych osób.
21 Formuła pojawiająca się przy tych scenach tofAi ix.wt smA-r-x.t, czyli
„wzniesienie ofiar i przyjęcie ofiar” lub „uczestniczenie w ofiarach”. W ten sposób
przedstawieni władcy (regularnie tak zasiadający w salach na barkę) uczestniczą na
równych prawach w boskim kulcie i korzystają ze składanych ofiar, zob. Monika
Dolińska, Some Remarks about the Function of the Tuthmosis III Temple at Deir