Muzeum Narodowe <Breslau> [Hrsg.]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Hrsg.]: Roczniki Sztuki Śląskiej (11.1977)

ROZPRAWY

JANINA EYSYMONTT (Wrocław)

KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW WE LWÓWKU

I. Stan badań. - II. Dzieje konwentu. — HI. Analiza architektury zespołu.

I

Franciszkański konwent we Lwówku powstał tuż
przed połową XIII w., w czasie najbujniejszego
rozkwitu placówek tego zakonu na Śląsku. Klasztor
zajął południowy pas przymurny lokowanego miasta,
w pobliżu terenów ówczesnego zamku książęcego.
Tuż po osiedleniu się w mieście, zakonnicy podjęli
przyjętym zwyczajem budowę siedziby oraz kościoła
klasztornego.

Materiały źródłowe dotyczące konwentu lwówec-
kiego są znikome. Zupełnie natomiast brakuje prze-
kazów związanych z architekturą zespołu klasztor-
nego, jednego z ciekawszych obecnie na Śląsku.
Przypuszczalnie brak materiałów źródłowych nie
zachęcał historyków do stworzenia choćby próby
monografii klasztoru, a to z kolei, poza rzadkimi
wyjątkami, zniechęcało badaczy zajmujących się cało-
kształtem środowiska artystycznego Lwówka lub
poszczególnymi jego przejawami, do opracowania
architektury zespołu, mimo jej niezaprzeczalnie dobrej
klasy.

Wszystkie dokumenty z archiwum klasztornego
we Lwówku uległy zniszczeniu. W związku z tym
zespół pisanych materiałów źródłowych dotyczących
tematu jest bardzo ubogi. Należą doń publikowane
źródła dotyczące ogólnie Lwówka wydane przez
H. Wesemanna1, następnie regesta źródeł opraco-
wane przez P. Klebera i J. Ennena2. Zespół doku-
mentów opublikowany przez H. Wesemanna nie
zawiera ani jednego dokumentu dotyczącego bez-
pośrednio klasztoru. Wybór źródeł do dziejów fran-
ciszkanów kustodii wrocławskiej i złotoryjskiej do-

1 Hi Wesemann, Urkunden der Sludt IJiwenberg, Ló-
wenberg 1885-1887.

2 P. Kleber, J. Ennen, Regesten zur Geschichte der Sladt
Liiwenberg, Lówenberg 1912-1913.

konany przez Ch. Reischa3 przynosi nieco mate-
riału związanego, niestety tylko pośrednio, z tema-
tem. Opiera się on na istniejących już publikacjach
źródeł, głównie regestach Grunhagena, oraz miej-
scowych archiwaliach, już uprzednio opracowanych
i opublikowanych. Zebrane przez Reischa materiały
źródłowe do konwentu lwóweckiego są mało istotne
dla naszego tematu. Są tam zaledwie wymienione
imiona poszczególnych braci, czy gwardiana, lub
wzmiankowany tylko sam klasztor. Większość do-
kumentów, poza dwoma z XIII w. dotyczącymi
oderwania się konwentu od prowincji polskiej oraz
jednym z XIV w. mówiącym o darowiźnie na jego
rzecz, pochodzi z drugiej połowy XV i samego po-
czątku XVI w. i jest zupełnie nie interesująca dla
badacza dziejów architektury klasztoru. Najciekawszą
pozycję stanowi Rocznik Franciszkanów Lwóweckich
pochodzący z końca XV w.4, pomnik piśmiennictwa
klasztornego. Jako jedyny przekaz dotyczący po-
wstania klasztoru we Lwówku zastępuje on niejako
akt fundacyjny. Należy dodać, że nie zachował się
ani jeden dokument fundacyjny śląskich klasztorów
franciszkańskich. Jako źródło typu kronikarskiego
traktować należy pracę Nasona z 1667, która zajmuje

3 Ch. Reisch, Urkimdenbuch der Kustodien Breslau wid
Goldberg, [w:] Monumentu Gerinanica Franciscana, t. I, Dus-
seldorf 1917.

4 Rocznik Franciszkanów Lwóweckich (1248 — 1479) prze-
chował się w papierowym kodeksie z XV w. należącym do Mar-
cina Girlacha z Bolesławca, który podarował go w 1550 r.
nieznanej osobie. Następnie trafił do Książa, a później znajdował
się w Archiwum Państwowym we Wrocławiu, gdzie zaginął pod-
czas ostatniej wojny. Kodeks wypełnia donica Boemorum z XV w.
Na ostatniej karcie foliału 371 wpisano rocznik. Rocznik
opublikował: C. Griinhagen, Kurze Annalen der Franziskaner
zu Lówenberg, „Zeitschrift des Vereins fur Geschichte Schlesiens",
XI (1871), s. 209; szczegółowo omówił W. Korta, Średniowie-
czna annalistyka śląska, Wrocław 1966, s. 280.