DOI Artikel:
Sprawozdania
DOI Artikel:Piątek, Józef: Muzeum Narodowe we Wrocławiu w latach 1971-1973
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13739#0246
JÓZEF PIĄTEK (Wrocław)
MUZEUM NARODOWE WE WROCŁAWIU W LATACH 1971—1973
W 1973 r. Muzeum Narodowe we Wrocławiu obchodziło
dwudziestopięciolecie swej działalności1. Jubileuszowym uro-
czystościom towarzyszył szereg imprez, z których najważniejszą
było otwacie Galerii Malarstwa Obcego. Jubileusz upamiętniono
wydaniem okolicznościowego medalu2.
W omawianym okresie3 Muzeum kierował (od 1970 r.)
dyrektor dr Leszek Itman. Stanowiska kuratorów zajmowały
dr Maria Starzewska (od 1970 r.) oraz od 1 VIII 1971 r. dr
Bożena Steinborn.
Działalność Muzeum w latach 1971 — 1973 polegała przede
wszystkim na staraniach o wzbogacenie zbiorów a jednocześnie
wzmożenie i pogłębienie ich opracowywania. Innym ważnym
aspektem działalności było wprowadzanie nieodzownych w pro-
cesie rozwojowym korektur struktury,organizacyjnej i założeń
programowych.
Spośród dokonań tego okresu należy w pierwszym rzędzie
wymienić urzeczywistnienie przygotowywanej od wielu lat
Galerii Malarstwa Obcego. Inną pomyślną zmianą było roz-
szerzenie zainteresowań Działu Sztuki Współczesnej o zakres
sztuki obcej. Znalazło to swój wyraz zarówno w polityce za-
kupów muzealiów jak i w przekształceniu wystawy Polska
Sztuka Współczesna w wystawę Sztuka Współczesna. Liczne
i cenne zbiory Działu Rzemiosł Artystycznych i Działu Rzeźby,
od wielu lat nie prezentowane publicznie, pozwoliły na urzą-
dzenie stałej wystawy Śląska Sztuka Nowożytna XVI—XVIII w.
Również część cennego zbioru militariów uprzednio nie udo-
stępnionego zwiedzającym pokazana została w ekspozycji
stałej Ozdobna broń myśliwska XVI—XIX w. Pod koniec 1973 r.
za zgodą Ministerstwa Kultury i Sztuki utworzony został
Dział Sztuki Wydawniczej. Jego powstanie uzasadnione było
m.in. bogatymi tradycjami drukarstwa we Wrocławiu.
W zabytkowym kościele w Żórawinie pod Wrocławiem,
gdzie w przyszłości powstanie Muzeum Manieryzmu, jako
oddział Muzeum Narodowego, kontynuowano prace konserwa-
torskie wszczęte w poprzednich latach przez Pracownie Kon-
serwacji Zabytków. Również w dawnym klasztorze cystersów
w Lubiążu prowadzono w dalszym ciągu prace mające na
celu adaptację wnętrz na potrzeby składnicy muzealnej. Znaczne
partie muzealiów z przepełnionych magazynów Muzeum Na-
rodowego zostały już tam ulokowane.
' Jakkolwiek wstępne prace zmierzające do zorganizowania Muzeum
rozpoczęto już w 1945 r„ za datę inaugurującą działalność przyjmuje się
dzień 11 VII 1948 r., w którym udostępniono publiczności pierwsze wystawy.
Uroczystość dwudziestopięciolecia przesunięta została na 17 XII 1973 r.
2 Autorem projektu medalu byl znany medalier Józef Stasiński.
3 Sprawozdanie obecne nawiązuje do analogicznych opracowań tego
samego autora obejmujących lata 1962—1966 oraz 1967 — 1970, zamiesz-
czonych w tomach IV i IX „Roczników Sztuki Śląskiej".
Wieloletnie zabiegi o przejęcie i zaadaptowanie na potrzeby
Muzeum Etnograficznego kompleksu zabytkowych młynów
Św. Klary na wyspach Słodowej i Bielarskiej były konsekwentnie
lecz nie bez utrudnień kontynuowane. To samo odnosi się
do kościoła Św. Wincentego gdzie planuje się w przyszłości
umieszczenie ekspozycji dawnej sztuki śląskiej.
Opieka konserwatorska nad zbiorami Muzeum Narodo-
wego i muzeów podległych, traktowana od dłuższego czasu
jako zagadnienie o kapitalnym znaczeniu, miała częstokroć
cechy pracy naukowo-badawczej, rzadziej natomiast charakter
doraźnych interwencji. Jakkolwiek uzyskane w tym zakresie
osiągnięcia mają istotne znaczenie, podejmowano dalsze sta-
rania o wzmocnienie obsady personalnej pracowni konserwa-
torskich i wyposażenie ich w nowoczesne urządzenia.
Wyniki pracy działów naukowych i współpracujących z nimi
innych komórek organizacyjnych przedstawione w dalszej
części opracowania, pozwalają poznać bardziej szczegółowo
osiągnięcia omawianego okresu4.
Opieka i nadzór merytoryczny ze strony Muzeum Naro-
dowego, jako muzeum okręgowego, nad 14 podległymi muzeami
regionalnymi w woj. wrocławskim wyrażała się w różnorodnych
formach. Coraz bardziej sprawdzalne okazały się wyniki rea-
lizowanego od ok. 10 lat programu specjalizacji regionalnych
placówek. Realnym tego efektem było systematyczne powięk-
szanie zbiorów, globalnie o kilka tysięcy pozycji inwentarzowych
rocznie. Powstałe w ten sposób bogate kolekcje np. miar han-
dlowych w Świdnicy, szkła artystycznego w Jeleniej Górze,
porcelany wałbrzyskiej w Wałbrzychu, kamionki bolesławiec-
kiej w Bolesławcu, zegarów ludowych w Kłodzku, przyrządów
do niecenia ognia w Bystrzycy Kłodzkiej i sprzętu gospodarstwa
domowego w Ziębicach uzyskały już wartość unikatową.
Większość muzeów regionalnych, kierowana przez stopniowo
powiększającą się kadrę fachowych pracowników, prowadziła
coraz bardziej samodzielną działalność, czego wyrazem były
przede wszystkim licznie organizowane wystawy.
Pod koniec 1973 r. sieć muzeów regionalnych obejmowała
następujące placówki: 1) Muzeum Ceramiki w Bolesławcu,
2) Muzeum Filumenistyczne w Bystrzycy Kłodzkiej, 3) Muzeum
w Chojnowie, 4) Muzeum Przyrodnicze w Cieplicach Śląskich-
Zdroju, 5) Muzeum w Jaworze, 6) Muzeum Regionalne w Je-
leniej Górze, 7) Muzeum Tkactwa Dolnośląskiego w Kamiennej
Górze, 8) Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku, 9) Muzeum
4 Działalność Działu Dokumentacji Zabytków Ruchomych Województwa
Wrocławskiego omówiona została osobno w tym samym tomie „Roczników
Sztuki Śląskiej".
MUZEUM NARODOWE WE WROCŁAWIU W LATACH 1971—1973
W 1973 r. Muzeum Narodowe we Wrocławiu obchodziło
dwudziestopięciolecie swej działalności1. Jubileuszowym uro-
czystościom towarzyszył szereg imprez, z których najważniejszą
było otwacie Galerii Malarstwa Obcego. Jubileusz upamiętniono
wydaniem okolicznościowego medalu2.
W omawianym okresie3 Muzeum kierował (od 1970 r.)
dyrektor dr Leszek Itman. Stanowiska kuratorów zajmowały
dr Maria Starzewska (od 1970 r.) oraz od 1 VIII 1971 r. dr
Bożena Steinborn.
Działalność Muzeum w latach 1971 — 1973 polegała przede
wszystkim na staraniach o wzbogacenie zbiorów a jednocześnie
wzmożenie i pogłębienie ich opracowywania. Innym ważnym
aspektem działalności było wprowadzanie nieodzownych w pro-
cesie rozwojowym korektur struktury,organizacyjnej i założeń
programowych.
Spośród dokonań tego okresu należy w pierwszym rzędzie
wymienić urzeczywistnienie przygotowywanej od wielu lat
Galerii Malarstwa Obcego. Inną pomyślną zmianą było roz-
szerzenie zainteresowań Działu Sztuki Współczesnej o zakres
sztuki obcej. Znalazło to swój wyraz zarówno w polityce za-
kupów muzealiów jak i w przekształceniu wystawy Polska
Sztuka Współczesna w wystawę Sztuka Współczesna. Liczne
i cenne zbiory Działu Rzemiosł Artystycznych i Działu Rzeźby,
od wielu lat nie prezentowane publicznie, pozwoliły na urzą-
dzenie stałej wystawy Śląska Sztuka Nowożytna XVI—XVIII w.
Również część cennego zbioru militariów uprzednio nie udo-
stępnionego zwiedzającym pokazana została w ekspozycji
stałej Ozdobna broń myśliwska XVI—XIX w. Pod koniec 1973 r.
za zgodą Ministerstwa Kultury i Sztuki utworzony został
Dział Sztuki Wydawniczej. Jego powstanie uzasadnione było
m.in. bogatymi tradycjami drukarstwa we Wrocławiu.
W zabytkowym kościele w Żórawinie pod Wrocławiem,
gdzie w przyszłości powstanie Muzeum Manieryzmu, jako
oddział Muzeum Narodowego, kontynuowano prace konserwa-
torskie wszczęte w poprzednich latach przez Pracownie Kon-
serwacji Zabytków. Również w dawnym klasztorze cystersów
w Lubiążu prowadzono w dalszym ciągu prace mające na
celu adaptację wnętrz na potrzeby składnicy muzealnej. Znaczne
partie muzealiów z przepełnionych magazynów Muzeum Na-
rodowego zostały już tam ulokowane.
' Jakkolwiek wstępne prace zmierzające do zorganizowania Muzeum
rozpoczęto już w 1945 r„ za datę inaugurującą działalność przyjmuje się
dzień 11 VII 1948 r., w którym udostępniono publiczności pierwsze wystawy.
Uroczystość dwudziestopięciolecia przesunięta została na 17 XII 1973 r.
2 Autorem projektu medalu byl znany medalier Józef Stasiński.
3 Sprawozdanie obecne nawiązuje do analogicznych opracowań tego
samego autora obejmujących lata 1962—1966 oraz 1967 — 1970, zamiesz-
czonych w tomach IV i IX „Roczników Sztuki Śląskiej".
Wieloletnie zabiegi o przejęcie i zaadaptowanie na potrzeby
Muzeum Etnograficznego kompleksu zabytkowych młynów
Św. Klary na wyspach Słodowej i Bielarskiej były konsekwentnie
lecz nie bez utrudnień kontynuowane. To samo odnosi się
do kościoła Św. Wincentego gdzie planuje się w przyszłości
umieszczenie ekspozycji dawnej sztuki śląskiej.
Opieka konserwatorska nad zbiorami Muzeum Narodo-
wego i muzeów podległych, traktowana od dłuższego czasu
jako zagadnienie o kapitalnym znaczeniu, miała częstokroć
cechy pracy naukowo-badawczej, rzadziej natomiast charakter
doraźnych interwencji. Jakkolwiek uzyskane w tym zakresie
osiągnięcia mają istotne znaczenie, podejmowano dalsze sta-
rania o wzmocnienie obsady personalnej pracowni konserwa-
torskich i wyposażenie ich w nowoczesne urządzenia.
Wyniki pracy działów naukowych i współpracujących z nimi
innych komórek organizacyjnych przedstawione w dalszej
części opracowania, pozwalają poznać bardziej szczegółowo
osiągnięcia omawianego okresu4.
Opieka i nadzór merytoryczny ze strony Muzeum Naro-
dowego, jako muzeum okręgowego, nad 14 podległymi muzeami
regionalnymi w woj. wrocławskim wyrażała się w różnorodnych
formach. Coraz bardziej sprawdzalne okazały się wyniki rea-
lizowanego od ok. 10 lat programu specjalizacji regionalnych
placówek. Realnym tego efektem było systematyczne powięk-
szanie zbiorów, globalnie o kilka tysięcy pozycji inwentarzowych
rocznie. Powstałe w ten sposób bogate kolekcje np. miar han-
dlowych w Świdnicy, szkła artystycznego w Jeleniej Górze,
porcelany wałbrzyskiej w Wałbrzychu, kamionki bolesławiec-
kiej w Bolesławcu, zegarów ludowych w Kłodzku, przyrządów
do niecenia ognia w Bystrzycy Kłodzkiej i sprzętu gospodarstwa
domowego w Ziębicach uzyskały już wartość unikatową.
Większość muzeów regionalnych, kierowana przez stopniowo
powiększającą się kadrę fachowych pracowników, prowadziła
coraz bardziej samodzielną działalność, czego wyrazem były
przede wszystkim licznie organizowane wystawy.
Pod koniec 1973 r. sieć muzeów regionalnych obejmowała
następujące placówki: 1) Muzeum Ceramiki w Bolesławcu,
2) Muzeum Filumenistyczne w Bystrzycy Kłodzkiej, 3) Muzeum
w Chojnowie, 4) Muzeum Przyrodnicze w Cieplicach Śląskich-
Zdroju, 5) Muzeum w Jaworze, 6) Muzeum Regionalne w Je-
leniej Górze, 7) Muzeum Tkactwa Dolnośląskiego w Kamiennej
Górze, 8) Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku, 9) Muzeum
4 Działalność Działu Dokumentacji Zabytków Ruchomych Województwa
Wrocławskiego omówiona została osobno w tym samym tomie „Roczników
Sztuki Śląskiej".