DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bek-Koreń, Aleksandra: Twórczość głogowskiego rzeźbiarza Johanna Pola: "destrukcja mitu"
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48106#0025
Twórczość głogowskiego rzeźbiarza Johanna Pola. „Destrukcja mitu”
21
7. Johann Pol, trzony kolumn portali w kościele św. Marcina w Jaworze i w dworze Lossów w Osetnie Wielkim. Fot. Justyna Reczuch.
tych ptaków, które w portalu kościelnym dobrano
ze względu na ich chrystologiczną wymowę (np.
pelikan)19.
Niezwykła dekoracyjność dzieł Pola przejawia się
w dużym nagromadzeniu różnorodnych motywów
zdobniczych. Jednym z nich są „sznury koralików”
umieszczone wzdłuż splotów wolut czy krzywizn
esownic - odnajdujemy je we wszystkich realiza-
cjach. Kolejne to motywy „stożkowe” przypomina-
jące ustawione jedna na drugiej kulki, pojawiające
się w portalu dworu w Mojęcicach i w zwieńcze-
niach przypisywanych artyście portali w Głogowie
i przy ul. Legnickiej 3 w Jaworze. Należy podkreślić
zamiłowanie Pola do stosowania motywów główek
kobiecych i tzw. dekoracji jubilerskich - zazwyczaj
są one ze sobą połączone (ił. 8). Główki kobiece
i anielskie (motywy bardzo popularne) stają się
w jego dziełach niezwykle dekoracyjne, zawsze ujęte
są albo suto marszczoną podwiką zebraną po bokach
w węzły, albo skrzydełkami, które często przybie-
rają wygląd płatków kwiatów słonecznika. Zwłasz-
cza główki kobiece przypominają klejnoty w drogo-
cennych oprawach, ozdobione są bowiem wisiorami
i koralami, nierzadko także kolczykami i klejnotami
zawieszonymi na czole. Zdarza się też, że na głowach
mają rodzaj czepców przechodzących w liście akantu
i tworzących rodzaj pióropuszy, albo wyszukane
fryzury. Sercowaty kształt ich dosyć płaskich twarzy
często podkreślony jest sznurem korali. Dopełnie-
niem tego typu fizjonomii są wysokie czoło, blisko
osadzone, migdałkowate oczy, wydłużony nos, małe
usta i wyraźnie zaznaczone, odstające uszy. Jeśli
widoczne są dłuższe włosy, wówczas odkuto je jako
kręcone, tworzące dosyć regularne, wężykowate loki
po bokach twarzy.
Również rodzaj ornamentu i sposóbjego stosowa-
nia wyróżnia omawiane realizacje. Przeważa w nich
ornament roślinny i chociaż występuje także płaski
ornament „okuciowy”, przybiera on formę pośred-
nią pomiędzy okuciem a wicią roślinną20. W więk-
szości dzieł spotykamy także ornamenty o pro-
weniencji antycznej, takie jak kimation czy astra-
gal (np. portal mojęcicki). Sporadycznie pojawia
się także ornament chrząstkowy, który najbardziej
rozwiniętą formę osiąga w zwieńczeniu najpóźniej
wykonanego portalu dworu w Mojęcicach, jednak
nawet tu przybiera jedynie kształt chrząstkowych
zgrubień w wywiniętych zakończeniach wolut.
Natomiast ekspresją odznaczają się koncentrycznie
umieszczone, jeden na drugim, zgeometryzowane
21
7. Johann Pol, trzony kolumn portali w kościele św. Marcina w Jaworze i w dworze Lossów w Osetnie Wielkim. Fot. Justyna Reczuch.
tych ptaków, które w portalu kościelnym dobrano
ze względu na ich chrystologiczną wymowę (np.
pelikan)19.
Niezwykła dekoracyjność dzieł Pola przejawia się
w dużym nagromadzeniu różnorodnych motywów
zdobniczych. Jednym z nich są „sznury koralików”
umieszczone wzdłuż splotów wolut czy krzywizn
esownic - odnajdujemy je we wszystkich realiza-
cjach. Kolejne to motywy „stożkowe” przypomina-
jące ustawione jedna na drugiej kulki, pojawiające
się w portalu dworu w Mojęcicach i w zwieńcze-
niach przypisywanych artyście portali w Głogowie
i przy ul. Legnickiej 3 w Jaworze. Należy podkreślić
zamiłowanie Pola do stosowania motywów główek
kobiecych i tzw. dekoracji jubilerskich - zazwyczaj
są one ze sobą połączone (ił. 8). Główki kobiece
i anielskie (motywy bardzo popularne) stają się
w jego dziełach niezwykle dekoracyjne, zawsze ujęte
są albo suto marszczoną podwiką zebraną po bokach
w węzły, albo skrzydełkami, które często przybie-
rają wygląd płatków kwiatów słonecznika. Zwłasz-
cza główki kobiece przypominają klejnoty w drogo-
cennych oprawach, ozdobione są bowiem wisiorami
i koralami, nierzadko także kolczykami i klejnotami
zawieszonymi na czole. Zdarza się też, że na głowach
mają rodzaj czepców przechodzących w liście akantu
i tworzących rodzaj pióropuszy, albo wyszukane
fryzury. Sercowaty kształt ich dosyć płaskich twarzy
często podkreślony jest sznurem korali. Dopełnie-
niem tego typu fizjonomii są wysokie czoło, blisko
osadzone, migdałkowate oczy, wydłużony nos, małe
usta i wyraźnie zaznaczone, odstające uszy. Jeśli
widoczne są dłuższe włosy, wówczas odkuto je jako
kręcone, tworzące dosyć regularne, wężykowate loki
po bokach twarzy.
Również rodzaj ornamentu i sposóbjego stosowa-
nia wyróżnia omawiane realizacje. Przeważa w nich
ornament roślinny i chociaż występuje także płaski
ornament „okuciowy”, przybiera on formę pośred-
nią pomiędzy okuciem a wicią roślinną20. W więk-
szości dzieł spotykamy także ornamenty o pro-
weniencji antycznej, takie jak kimation czy astra-
gal (np. portal mojęcicki). Sporadycznie pojawia
się także ornament chrząstkowy, który najbardziej
rozwiniętą formę osiąga w zwieńczeniu najpóźniej
wykonanego portalu dworu w Mojęcicach, jednak
nawet tu przybiera jedynie kształt chrząstkowych
zgrubień w wywiniętych zakończeniach wolut.
Natomiast ekspresją odznaczają się koncentrycznie
umieszczone, jeden na drugim, zgeometryzowane