DOI issue:
Rozprawy
DOI article:Wojtyła, Arkadiusz: "O vulnerata Domina! Vulnera corda nostra": Uwagi o treściach i funkcjach ideowych kaplicy Siedmiu Boleści Marii przy kościele św. Wincentego we Wrocławiu
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.48106#0059
,,O vulnerata Domina! Vulnera corda nostra”
55
3. Florian B. Strahowsky, Portret opata Franza Ferdinanda Antona von
Hochberga, miedzioryt wg obrazu Anny Wallerhradski, ok. 1720.
Zbiory Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego.
stratensów, w międzyczasie przyłączył się na krótko
do oddziału muszkieterów, powrócił do klasztoru św.
Wincentego, przyjął święcenia kapłańskie i dobro-
wolnie zrzekł się majątku na rzecz wspólnoty, aby
po kilku latach bez zgody władz zakonnych osiąść na
dobre na dworze księcia Jakuba Sobieskiego w Oła-
wie, i w ostateczności zażądać unieważnienia ślubów
zakonnych - złożonych rzekomo pod naciskiem
macochy - a także zwrotu ofiarowanego premonstra-
tensom majątku9.
Zupełnym przeciwieństwem ekscentryczne-
go hrabiego był jego starszy brat, Franz Ferdinand
- przypominający z charakteru raczej matkę. Jego
pobożność i posłuszeństwo wobec przełożonych,
a bez wątpienia także arystokratyczne urodzenie
oraz wniesiony do wspólnoty majątek, doprowadzi-
ły go do najwyższych godności zakonnych. 6 stycz-
nia 1699 r. przyjął święcenia kapłańskie10, w 1702 r.
został kuratorem kościoła św. Wincentego, w 1703
- subprzeorem klasztoru, w 1711 r. - superiorem
i kustoszem oraz proboszczem parafii w Kostomło-
tach, w roku 1715 zaś Stolica Apostolska uhonoro-
wała go tytułem protonotariusza.
Upragnioną godność opata, o którą po raz pierw-
szy zabiegał już w roku 1710, udało mu się zdobyć
dopiero dziesięć lat później - 4 listopada 1720 r.,
w uroczystość św. Karola Boromeusza. Wzorem
swoich poprzedników Franz Ferdinand prowadził
walkę z biskupstwem wrocławskim - dążącym do
ograniczenia nadużyć w reprezentacji przełożonych
niektórych klasztorów śląskich, a przy okazji i samej
egzempcji zakonu (m.in. krzyżowców z czerwoną
gwiazdą) - o prawo do używania pontyfikaliów poza
własnym kościołem, przysługujące - jak wiadomo
- niemal wyłącznie biskupom. Z protestem władzy
biskupiej spotkał się także ufundowany przez Hoch-
berga kosztowny baldachim, zbliżony w formie do
baldachimu katedralnego11.
Zapewne i budowa okazałego mauzoleum przy
kościele św. Wincentego na wzór barokowych kaplic
grobowych biskupów wrocławskich, mogłaby narazić
na ostrą krytykę przełożonego wspólnoty zakonnej
- zobowiązanej do życia w ubóstwie - gdyby nie fakt
wzniesienia go na miejscu gotyckiej kaplicy Matki
Boskiej, a także zachowania maryjnego wezwania, jak
i ikonografii. Ponadto według przypuszczeń Ewalda
Waltera ze średniowiecznej kaplicy maryjnej miała
pochodzić również gotycka Pieta (il. 4), ustawiona
w ołtarzu barokowej kaplicy Hochberga. Podaną
przez Franza Xavera Górlicha wzmiankę źródłową
o Piecie, umieszczonej przy bocznym wejściu do
4. Gotycka Pieta z ołtarza głównego kaplicy Siedmiu Boleści Marii
przy kościele św. Wincentego we Wrocławiu, ok. 1410. Muzeum
Narodowe we Wrocławiu. Fot. Edmund Witecki.
55
3. Florian B. Strahowsky, Portret opata Franza Ferdinanda Antona von
Hochberga, miedzioryt wg obrazu Anny Wallerhradski, ok. 1720.
Zbiory Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego.
stratensów, w międzyczasie przyłączył się na krótko
do oddziału muszkieterów, powrócił do klasztoru św.
Wincentego, przyjął święcenia kapłańskie i dobro-
wolnie zrzekł się majątku na rzecz wspólnoty, aby
po kilku latach bez zgody władz zakonnych osiąść na
dobre na dworze księcia Jakuba Sobieskiego w Oła-
wie, i w ostateczności zażądać unieważnienia ślubów
zakonnych - złożonych rzekomo pod naciskiem
macochy - a także zwrotu ofiarowanego premonstra-
tensom majątku9.
Zupełnym przeciwieństwem ekscentryczne-
go hrabiego był jego starszy brat, Franz Ferdinand
- przypominający z charakteru raczej matkę. Jego
pobożność i posłuszeństwo wobec przełożonych,
a bez wątpienia także arystokratyczne urodzenie
oraz wniesiony do wspólnoty majątek, doprowadzi-
ły go do najwyższych godności zakonnych. 6 stycz-
nia 1699 r. przyjął święcenia kapłańskie10, w 1702 r.
został kuratorem kościoła św. Wincentego, w 1703
- subprzeorem klasztoru, w 1711 r. - superiorem
i kustoszem oraz proboszczem parafii w Kostomło-
tach, w roku 1715 zaś Stolica Apostolska uhonoro-
wała go tytułem protonotariusza.
Upragnioną godność opata, o którą po raz pierw-
szy zabiegał już w roku 1710, udało mu się zdobyć
dopiero dziesięć lat później - 4 listopada 1720 r.,
w uroczystość św. Karola Boromeusza. Wzorem
swoich poprzedników Franz Ferdinand prowadził
walkę z biskupstwem wrocławskim - dążącym do
ograniczenia nadużyć w reprezentacji przełożonych
niektórych klasztorów śląskich, a przy okazji i samej
egzempcji zakonu (m.in. krzyżowców z czerwoną
gwiazdą) - o prawo do używania pontyfikaliów poza
własnym kościołem, przysługujące - jak wiadomo
- niemal wyłącznie biskupom. Z protestem władzy
biskupiej spotkał się także ufundowany przez Hoch-
berga kosztowny baldachim, zbliżony w formie do
baldachimu katedralnego11.
Zapewne i budowa okazałego mauzoleum przy
kościele św. Wincentego na wzór barokowych kaplic
grobowych biskupów wrocławskich, mogłaby narazić
na ostrą krytykę przełożonego wspólnoty zakonnej
- zobowiązanej do życia w ubóstwie - gdyby nie fakt
wzniesienia go na miejscu gotyckiej kaplicy Matki
Boskiej, a także zachowania maryjnego wezwania, jak
i ikonografii. Ponadto według przypuszczeń Ewalda
Waltera ze średniowiecznej kaplicy maryjnej miała
pochodzić również gotycka Pieta (il. 4), ustawiona
w ołtarzu barokowej kaplicy Hochberga. Podaną
przez Franza Xavera Górlicha wzmiankę źródłową
o Piecie, umieszczonej przy bocznym wejściu do
4. Gotycka Pieta z ołtarza głównego kaplicy Siedmiu Boleści Marii
przy kościele św. Wincentego we Wrocławiu, ok. 1410. Muzeum
Narodowe we Wrocławiu. Fot. Edmund Witecki.