Muzeum Narodowe <Breslau> [Hrsg.]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Hrsg.]: Roczniki Sztuki Śląskiej (20.2011)

Wartości artystyczne kaplicy bl. Czesława we Wrocławiu

59


21. Baldassare Longhena, konfesja św. Wawrzyńca Giustinianiego w bazylice S. Piętro di Castello w Wenecji, 1639. Fot. M. Karpowicz.

Kolejną sprawą, jaka wynika z konfesyjnej
tradycji, są figury podtrzymujące tumbę. Motyw
to stary, jeszcze średniowieczny, francuski i nider-
landzki. Rozpropagował go szczególnie Cornelis
Floris (il. 23)123, ale obecny jest też we wzorni-
kach Hansa Vredemana de Vriesa124. Stosowała go
też rodzina Van den Blocke, tj. Willem i jego syn
Abraham, a istniejące dziś dwie kariatydy-cnoty
w nagrobku Piotra Tarnowskiego w Łowiczu były
wspornikami tumby125. Motyw trzymaczy podpie-
rających tumbę ma w Polsce tradycję jeszcze
średniowieczną, wiemy bowiem, że cztery anioły
trzymały relikwiarz-tumbę św. Stanisława, ufun-
dowaną przez św. Kingę w roku 1254126. Była to
drewniana skrzynia obita srebrną blachą, przykryta
dwuspadowym wiekiem - nawiązująca swoim
kształtem do współczesnych jej relikwiarzy nadmo-
zańskich. Jak wynika z wizytacji biskupa Bernarda
Maciejowskiego, przeprowadzonej w 1602 r., reli-
kwiarz ten podtrzymywały właśnie cztery anioły127.
Od tego precedensowego, niezwykłej wagi dzieła,
zaczęła się polska tradycja owych anielskich trzy-
maczy, zrealizowanych potem zarówno w obecnej
tumbie-relikwiarzu św. Stanisława, jak i w dziele


22. Gian Lorenzo Bernini, ołtarz św. Franciszka Ksawerego w ko-
ściele II Gesu w Rzymie, 1672-1676. Fot. M. Nowak.