Studia do Dziejów Wawelu (4.1978)

Ponieważ w Galerii Narodowej nie było miejsca na nasz zbiór, dr McCurry
doradził p. Podoskiemu zwrócenie się do mjra Gustave Lanctet, dyrektora Ar-
chiwów Narodowych, który zawiadował budynkiem składnicy akt położonym
w obrębie Farmy Eksperymentalnej w Ottawie. Otrzymaliśmy jego zezwolenie,
aby zbiór nasz złożyć tam w oddzielnym pomieszczeniu na drugim, potem na
trzecim, a w końcu na czwartym piętrze tego budynku..."

„W wyniku mojej korespondencji z p. Smithem z Departamentu 7 Robót
Publicznych 8, który był zarazem naczelnym zawiadowcą wszystkich budynków
rządowych, drzwi pomieszczeń ochronnych zaopatrzono w specjalne kraty
i zamki. Odnośny zamek posiadał cztery klucze. Jeden należał do mnie, drugi
do p. Polkowskiego, trzeci do dozorcy budynku, czwarty zaś znajdował się, na
wypadek niebezpieczeństwa, u dyżurnego funkcjonariusza konnej policji. Na
życzenie p. Podoskiego wypożyczyłem Konsulatowi Generalnemu cztery dy-
wany należące do naszego zbioru. Później zostały one przejęte przez p. Babiń-
skiego. Potwierdzenie odbioru otrzymał p. Polkowski".

„Jesienią r. 1944 arch. Polkowski wyraził zdanie, że na Farmie Ekspery-
mentalnej zbiory nie są całkowicie bezpieczne. Zimą r. 1944/5 przedyskuto-
waliśmy tę sprawę z drem Babińskim9... W lutym r. 1945 powzięta została
decyzja, że wszystkie rękopisy i niektóre drobniejsze przedmioty oraz miecz
koronacyjny królów polskich będą złożone w sejfie Bank of Montreal w Ottawie".

„Dnia 2 marca 1945 dwa kufry zawierające te przedmioty zostały złożone
w wymienionym banku, a potwierdzenie odbioru zostało wystawione na naz-
wisko moje oraz p. Polkowskiego. Potwierdzenie to sporządzono w dwóch egzem-
plarzach, z których jeden znajdował się w posiadaniu moim, drugi — p. Pol-
kowskiego. Lista dzieł sztuki złożonych w banku została przekazana drowi Ba-
bińskiemu".

„Ówczesny konsul generalny w Montrealu, dr Tadeusz Brzeziński, zasuge-
rował, że na miejsce przechowania nadawałby się nadto klasztor 0.0. redempto-
rystów w Ste-Anne-de-Beaupre. Dr Tadeusz Poznański, podówczas polski konsul
honorowy w Quebec Gity, dokonał wszystkich niezbędnych uzgodnień z kardy-
nałem Villeneuve co do złożenia zbioru w klasztorze Ste-Anne-de-Beaupre.
W jakiś czas potem, wiosną r. 1945, udałem się do Ste-Anne-de-Beaupre z pp.
Polkowskim i Poznańskim, aby obejrzeć miejsce proponowane na przechowanie.
Przyjął nas bardzo uprzejmie przełożony generalny, o. La Plante, który przy-
rzekł zainstalować nowe zamki na drzwiach dwu pomieszczeń oddanych nam
do dyspozycji. Obejrzenie ich dało wynik zadowalający i pod koniec maja
r. 1945 przewieźliśmy do Ste-Anne-de-Beaupre 25 kufrów i 1 skrzynię drewnianą
przez firmy spedycyjne Capital Storage w Ottawie i Baillergeon w Montrealu.
W posiadaniu moim znajduje się kwit firmy J. B. Baillergeon Express Ltd.,
stwierdzający, że dn. 21 maja 1945 otrzymała ona od dra Stanisława Zaleskiego
kwotę $ 90.— za «dostarczenie i zdeponowanie w Ste-Anne-de-Beaupre,
P. 0,., u Wiel. Ojca La Plante». Zbiór został złożony w dwu pomieszczeniach
na najwyższym piętrze. Każde z nich miało jedne drzwi, a każdy z zamków
miał dwa klucze. Jedną parę kluczy zostawiłem u o. La Plante, drugą zaś wrę-
czyłem w jego obecności p. Polkowskiemu. Składając dzieła sztuki nie precyzo-
waliśmy, na jak długo będziemy potrzebowali gościnności klasztoru, i zastrze-
gliśmy sobie prawo przychodzenia od czasu do czasu dla obejrzenia kobierców
i poddania ich zabiegom konserwatorskim.".

363