DOI Artikel:
Grzęda, Mateusz: Uwagi o architekturze Kayna Narodowego we Lwowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26736#0099
Mateusz Grzęda
Instytut Historii Sztuki UJ
Sztuka kresów wschodnich, tom 7
Kraków 2012
UWAGI O ARCHITEKTURZE KASYNA NARODOWEGO
WE LWOWIE1
Wspaniały gmach przybywa naszemu miastu nie zbyt obfitującemu w piękne ar-
chitektury. Przy ul. Mickiewicza, a więc w jednej z najpiękniejszych części Lwowa,
w pobliżu ogrodu miejskiego stanęła budowla, która mogłaby zdobić pryncypalną
ulicę wielkiej stolicy. Jest to pomieszczenie „pańskie”, toć i „panom” ma służyć, za
miejsce dolce farniente, zabawy i towarzyskiego obcowania2.
Tak o nowo wybudowanym Kasynie Narodowym, zwanym także „szla-
checkim” lub „końskim” donosił autor kroniki „Słowa Polskiego”, jednego
z wiodących lwowskich dzienników. W rzeczy samej, stojące przy ul. Mickie-
wicza 6 (ob. Listopadowego Czynu 6) kasyno wyróżnia się spośród otacza-
jących kamienic „falującą” fasadą z bogatym detalem rzeźbiarskim w pom-
patycznym neobarokowym kostiumie stylistycznym. Pomimo że artystyczną
wartość budynku zauważono już dawno temu, nikt jak dotąd nie poświęcił
mu osobnej uwagi, na którą gmach ten bez wątpienia zasługuje3.
1 Niniejszy artykuł powstał na podstawie pracy magisterskiej Architektura pałacu Goe-
tzów-Okocimskich w Brzesku-Okocimiu napisanej i obronionej przeze mnie w Instytucie
Historii Sztuki UJ pod kierunkiem prof. dr. hab. Wojciecha Bałusa, któremu w tym
miejscu pragnę serdecznie podziękować za pomoc i opiekę merytoryczną.
2 „Słowo Polskie”, 15 X 1898, nr 246, s. 4.
3 Artykuł ten nie stanowi monografii kasyna. Ta nie może być napisana bez wykorzystania
materiałów archiwalnych przechowywanych w PAOL, 2-2-1224. O Kasynie Narodowym
wspominają: T.S. Jaroszewski, Wiedeńskie atelier Fellner & Helmer i Polska, „RHS”, 16,
1986, s. 311-329, który zaliczył je do najciekawszych neobarokowych projektów biura
Fellner & Helmer; J. Lewicki, Między tradycją a nowoczesnością. Architektura Lwowa lat
1893-1918, Warszawa 2005, s. 89, oraz J. Purchla, Wpływy wiedeńskie na architekturę
Lwowa 1772-1918, [w:] Architektura Lwowa XIX wieku, red. J. Purchla, Kraków 1997,
s. 30-48; ApximeKmypa Jlbeoea. Llac i cmuni XIII-XXI cm., red. J. Biriulow, JlbBiB 2008,
s. 313-314, nieco więcej miejsca poświęcili kasynu: A. Gluzińska, Architektura neobaro-
kowa historycznego obszaru Galicji w XIX i XX w., Kraków 2008, mpis pracy doktorskiej
napisanej pod kierunkiem prof. dr. hab. Jacka Purchli, w Archiwum UJ, która przepro-
wadziła kwerendę w prasie austriackiej; zob. także D. Klein, Das Buro Fellner & Hel-
mer, [w:] Fellner & Helmer. Architekten der Illusion, red. G.M. Dienes, Graz 1999, s. 47
oraz J. Biriulow, Rzeźba lwowska od połowy XVIII wieku do 1939 roku, Warszawa 2007,
s. 149-150, który dokonał kwerendy w lwowskiej prasie codziennej i ustalił autorstwo
rzeźbiarzy i rzemieślników tworzących wystrój kasyna.
Instytut Historii Sztuki UJ
Sztuka kresów wschodnich, tom 7
Kraków 2012
UWAGI O ARCHITEKTURZE KASYNA NARODOWEGO
WE LWOWIE1
Wspaniały gmach przybywa naszemu miastu nie zbyt obfitującemu w piękne ar-
chitektury. Przy ul. Mickiewicza, a więc w jednej z najpiękniejszych części Lwowa,
w pobliżu ogrodu miejskiego stanęła budowla, która mogłaby zdobić pryncypalną
ulicę wielkiej stolicy. Jest to pomieszczenie „pańskie”, toć i „panom” ma służyć, za
miejsce dolce farniente, zabawy i towarzyskiego obcowania2.
Tak o nowo wybudowanym Kasynie Narodowym, zwanym także „szla-
checkim” lub „końskim” donosił autor kroniki „Słowa Polskiego”, jednego
z wiodących lwowskich dzienników. W rzeczy samej, stojące przy ul. Mickie-
wicza 6 (ob. Listopadowego Czynu 6) kasyno wyróżnia się spośród otacza-
jących kamienic „falującą” fasadą z bogatym detalem rzeźbiarskim w pom-
patycznym neobarokowym kostiumie stylistycznym. Pomimo że artystyczną
wartość budynku zauważono już dawno temu, nikt jak dotąd nie poświęcił
mu osobnej uwagi, na którą gmach ten bez wątpienia zasługuje3.
1 Niniejszy artykuł powstał na podstawie pracy magisterskiej Architektura pałacu Goe-
tzów-Okocimskich w Brzesku-Okocimiu napisanej i obronionej przeze mnie w Instytucie
Historii Sztuki UJ pod kierunkiem prof. dr. hab. Wojciecha Bałusa, któremu w tym
miejscu pragnę serdecznie podziękować za pomoc i opiekę merytoryczną.
2 „Słowo Polskie”, 15 X 1898, nr 246, s. 4.
3 Artykuł ten nie stanowi monografii kasyna. Ta nie może być napisana bez wykorzystania
materiałów archiwalnych przechowywanych w PAOL, 2-2-1224. O Kasynie Narodowym
wspominają: T.S. Jaroszewski, Wiedeńskie atelier Fellner & Helmer i Polska, „RHS”, 16,
1986, s. 311-329, który zaliczył je do najciekawszych neobarokowych projektów biura
Fellner & Helmer; J. Lewicki, Między tradycją a nowoczesnością. Architektura Lwowa lat
1893-1918, Warszawa 2005, s. 89, oraz J. Purchla, Wpływy wiedeńskie na architekturę
Lwowa 1772-1918, [w:] Architektura Lwowa XIX wieku, red. J. Purchla, Kraków 1997,
s. 30-48; ApximeKmypa Jlbeoea. Llac i cmuni XIII-XXI cm., red. J. Biriulow, JlbBiB 2008,
s. 313-314, nieco więcej miejsca poświęcili kasynu: A. Gluzińska, Architektura neobaro-
kowa historycznego obszaru Galicji w XIX i XX w., Kraków 2008, mpis pracy doktorskiej
napisanej pod kierunkiem prof. dr. hab. Jacka Purchli, w Archiwum UJ, która przepro-
wadziła kwerendę w prasie austriackiej; zob. także D. Klein, Das Buro Fellner & Hel-
mer, [w:] Fellner & Helmer. Architekten der Illusion, red. G.M. Dienes, Graz 1999, s. 47
oraz J. Biriulow, Rzeźba lwowska od połowy XVIII wieku do 1939 roku, Warszawa 2007,
s. 149-150, który dokonał kwerendy w lwowskiej prasie codziennej i ustalił autorstwo
rzeźbiarzy i rzemieślników tworzących wystrój kasyna.