DOI Artikel:
Blaschke, Kinga: "Idźmy tylko naprzód w kierunku rodzimym": konkurs na projekt kościoła św. Anny we Lwowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26736#0164
160
Kinga Blaschke
toru, która nastąpiła w r. 1783, kościół został radykalnie przebudowany8.
W pierwotnej apsydzie skierowanej ku wsch. wybito wejście, przekształcając ją
w kruchtę, nad którą nadbudowano dzwonnicę. Ołtarz gł. został przenie-
siony w miejsce dawnego wejścia od strony ogrodu9. Według nie w pełni
wiarygodnego przekazu kolejna restauracja, a właściwie rozbudowa miała
nastąpić w r. 185310. Ok. r. 1860, z inicjatywy ks. Antoniego Waśniewskiego,
kościół został odnowiony* 11, a w r. 1863 nastąpiła jego kolejna konsekracja12.
U schyłku XIX wieku kościół nosił ślady licznych nawarstwień i prze-
kształceń, przez co z punktu widzenia ówczesnych znawców sztuki wydawał
się być budowlą niemal bezstylową. Masywna bryła świątyni opiętej niskimi
przyporami była dynamizowana jedynie przez potężną wieżę, krytą niskim,
tymczasowym daszkiem. Wnętrze (ił. 1) o przysadzistych proporcjach, kry-
te silnie spłaszczonym pseudosklepieniem kolebkowym, artykułowane było
pilastrami i pokryte polichromią o przeciętnej wartości artystycznej. Nawet
wyposażenie świątyni, na które składało się pięć ołtarzy (w tym dwie intere-
sujące niearchitektoniczne nastawy złożone z ornamentu rocaille), ambona
i chór muzyczny nie było zbyt wysoko cenione przez ówczesnych autorów13.
U progu XX stulecia parafia Św. Anny była największa we Lwowie, liczyła ok.
23 780 wiernych, ponad 5 tys. więcej niż druga co do wielkości parafia w mieście
(Św. Marcina) i ponad dziesięć razy więcej niż np. parafia Bożego Ciała14.
Na początku w. XX pojawił się pomysł wzniesienia nowego kościoła,
który zaspokoiłby potrzeby tak licznych wiernych, a konkurs na jego pro-
jekt został ogłoszony na łamach lwowskiego „Czasopisma Technicznego”
w r. 1911IS. Początkowo termin nadsyłania prac wyznaczono na 1 IV16,
później przedłużono go do 20 IV17. W obradach sądu konkursowego wzię-
li udział ks. prałat Władysław Librewski oraz architekci Alfred Broniewski,
Władysław Jarocki, Adolf Kamienobrodzki, Ignacy Kędzierski, Michał Łu-
żecki i Władysław Sadłowski. Wyniki konkursu ogłoszono w „Czasopiśmie
8 Uratowany zabytek, loc. cit. Wycena majątku wg W. Chotkowski, Grabieże kościelne
w Galicji, cz. 1, Kraków 1919, s. 45.
9 Uratowany zabytek, loc. cit., z powołaniem się na projekt przebudowy, odnaleziony przez
A. Czołowskiego.
10 Ibidem.
11 AALw., AP-165/XII, Inwentarz kościoła parafialnego ob. łac. pod wezwaniem Św. Anny, 1938, s. 2.
12 Schematismus Leopoliensis 1900, s. 21.
13 Uratowany zabytek, loc. cit.
14 Schematismus Leopoliensis 1911, s. 27-32.
15 „Czasopismo Techniczne” (lwowskie), 29, 1911, s. 932.
16 „Czasopismo Techniczne” (lwowskie), 30, 1912, s. 82.
17 Ibidem, s. 113.
Kinga Blaschke
toru, która nastąpiła w r. 1783, kościół został radykalnie przebudowany8.
W pierwotnej apsydzie skierowanej ku wsch. wybito wejście, przekształcając ją
w kruchtę, nad którą nadbudowano dzwonnicę. Ołtarz gł. został przenie-
siony w miejsce dawnego wejścia od strony ogrodu9. Według nie w pełni
wiarygodnego przekazu kolejna restauracja, a właściwie rozbudowa miała
nastąpić w r. 185310. Ok. r. 1860, z inicjatywy ks. Antoniego Waśniewskiego,
kościół został odnowiony* 11, a w r. 1863 nastąpiła jego kolejna konsekracja12.
U schyłku XIX wieku kościół nosił ślady licznych nawarstwień i prze-
kształceń, przez co z punktu widzenia ówczesnych znawców sztuki wydawał
się być budowlą niemal bezstylową. Masywna bryła świątyni opiętej niskimi
przyporami była dynamizowana jedynie przez potężną wieżę, krytą niskim,
tymczasowym daszkiem. Wnętrze (ił. 1) o przysadzistych proporcjach, kry-
te silnie spłaszczonym pseudosklepieniem kolebkowym, artykułowane było
pilastrami i pokryte polichromią o przeciętnej wartości artystycznej. Nawet
wyposażenie świątyni, na które składało się pięć ołtarzy (w tym dwie intere-
sujące niearchitektoniczne nastawy złożone z ornamentu rocaille), ambona
i chór muzyczny nie było zbyt wysoko cenione przez ówczesnych autorów13.
U progu XX stulecia parafia Św. Anny była największa we Lwowie, liczyła ok.
23 780 wiernych, ponad 5 tys. więcej niż druga co do wielkości parafia w mieście
(Św. Marcina) i ponad dziesięć razy więcej niż np. parafia Bożego Ciała14.
Na początku w. XX pojawił się pomysł wzniesienia nowego kościoła,
który zaspokoiłby potrzeby tak licznych wiernych, a konkurs na jego pro-
jekt został ogłoszony na łamach lwowskiego „Czasopisma Technicznego”
w r. 1911IS. Początkowo termin nadsyłania prac wyznaczono na 1 IV16,
później przedłużono go do 20 IV17. W obradach sądu konkursowego wzię-
li udział ks. prałat Władysław Librewski oraz architekci Alfred Broniewski,
Władysław Jarocki, Adolf Kamienobrodzki, Ignacy Kędzierski, Michał Łu-
żecki i Władysław Sadłowski. Wyniki konkursu ogłoszono w „Czasopiśmie
8 Uratowany zabytek, loc. cit. Wycena majątku wg W. Chotkowski, Grabieże kościelne
w Galicji, cz. 1, Kraków 1919, s. 45.
9 Uratowany zabytek, loc. cit., z powołaniem się na projekt przebudowy, odnaleziony przez
A. Czołowskiego.
10 Ibidem.
11 AALw., AP-165/XII, Inwentarz kościoła parafialnego ob. łac. pod wezwaniem Św. Anny, 1938, s. 2.
12 Schematismus Leopoliensis 1900, s. 21.
13 Uratowany zabytek, loc. cit.
14 Schematismus Leopoliensis 1911, s. 27-32.
15 „Czasopismo Techniczne” (lwowskie), 29, 1911, s. 932.
16 „Czasopismo Techniczne” (lwowskie), 30, 1912, s. 82.
17 Ibidem, s. 113.