DOI Artikel:
Blaschke, Kinga: "Idźmy tylko naprzód w kierunku rodzimym": konkurs na projekt kościoła św. Anny we Lwowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26736#0165
Idźmy tylko naprzód w kierunku rodzimym”...
161
Technicznym” w r. 1912, gdzie oprócz wyciągu z protokołu sądu konkurso-
wego ukazał się też artykuł Ignacego Kędzierskiego omawiający nagrodzone
projekty. Ponieważ zdaniem komisji żaden z nich nie mógł być skierowany
do realizacji bez wprowadzania znacznych modyfikacji, postanowiono nie
przyznawać pierwszej nagrody. Drugą otrzymał projekt autorstwa Władysła-
wa Derdackiego i Witolda Minkiewicza (nr 13), trzecią - ex aeąuo Ludwika
Sokołowskiego (nr 14), Sylwestra Pajzderskiego (nr 19) i Leopolda Karasiń-
skiego (nr 10). Wyróżniono też prace Oskara Sosnowskiego (nr 4) i Wiesła-
wa Grzymalskiego (nr 7)18.
Konkurs architektoniczny na nowy kościół Św. Anny, był pierwszym od
r. 1902 konkursem na budowlę sakralną w dużym mieście, rozpisanym w Ga-
licji. Mimo pozornych podobieństw do konkursu na kościół Św. Elżbiety, za-
równo kontekst urbanistyczny budowli, jak i warunki postawione architektom
były zupełnie odmienne. Usytuowanie świątyni Św. Anny na trójkątnej parceli,
wśród zwartej zabudowy stwarzało architektom znacznie większe ograniczenia,
niż w przypadku pobliskiego kościoła Św. Elżbiety, położonego na dużej, świet-
nie eksponowanej działce. Jednak znacznie istotniejszą różnicą, pokazującą
zarazem przemiany, jakie zaszły w architekturze sakralnej Galicji w przeciągu
zaledwie kilku lat, dzielących oba konkursy były wymagania co do epoki, do
której powinni odwołać się startujący w nim architekci. W warunkach konkursu
na kościół Św. Elżbiety zawarto bowiem warunek, iż budowla ma być wzniesio-
na w stylu romańskim, gotyckim lub przejściowym, w przypadku świątyni Św.
Anny - zastrzeżono, że „styl kościoła ma być dowolny, z wyłączeniem stylów
średniowiecznych, lecz z zastosowaniem się do zabytków architektury Lwowa”.
Konkurs wzbudził duże zainteresowanie architektów: nadesłano aż dwadzieścia
cztery projekty, z których znanych jest siedem, opublikowanych w „Czasopiśmie
Technicznym” w r. 1912. Mimo to większość z nich - z wyjątkiem szkicu autor-
stwa Oskara Sosnowskiego - nie była szerzej omawiana w literaturze19.
Jak podkreślał Kędzierski, wcześniejsze konkursy (m.in. na świątynie
w Limanowej i Orłowie) „przyniosły już próby rozwiązań kościoła wiejskie-
go wcale udatne [...] Trudność jednak jest większa, jeżeli mamy przed sobą
temat kościoła dla wielkiego miasta”. W konkursach na kościoły miejskie (nie
18 Wyciąg z protokołu sądu konkursowego, „Czasopismo Techniczne” (lwowskie), 30, 1912,
s. 237-238 (kolejność architektów wyróżnionych III nagrodą wg oryginalnego zapisu);
I. Kędzierski, Konkurs na szkice kościoła Św. Anny we Lwowie, „Czasopismo Techniczne”
(lwowskie), 30, 1912, s. 235-236; zob. też Polskie życie artystyczne w latach 1890-1914,
red. A. Wojciechowski, Wrocław 1967, s. 153.
19 Większość projektów opublikował J. Lewicki, Między tradycją a nowoczesnością. Archi-
tektura Lwowa lat 1893-1918, Warszawa 2005, s. 186-188. Autor omówił też krótko po-
stanowienia sądu konkursowego.
161
Technicznym” w r. 1912, gdzie oprócz wyciągu z protokołu sądu konkurso-
wego ukazał się też artykuł Ignacego Kędzierskiego omawiający nagrodzone
projekty. Ponieważ zdaniem komisji żaden z nich nie mógł być skierowany
do realizacji bez wprowadzania znacznych modyfikacji, postanowiono nie
przyznawać pierwszej nagrody. Drugą otrzymał projekt autorstwa Władysła-
wa Derdackiego i Witolda Minkiewicza (nr 13), trzecią - ex aeąuo Ludwika
Sokołowskiego (nr 14), Sylwestra Pajzderskiego (nr 19) i Leopolda Karasiń-
skiego (nr 10). Wyróżniono też prace Oskara Sosnowskiego (nr 4) i Wiesła-
wa Grzymalskiego (nr 7)18.
Konkurs architektoniczny na nowy kościół Św. Anny, był pierwszym od
r. 1902 konkursem na budowlę sakralną w dużym mieście, rozpisanym w Ga-
licji. Mimo pozornych podobieństw do konkursu na kościół Św. Elżbiety, za-
równo kontekst urbanistyczny budowli, jak i warunki postawione architektom
były zupełnie odmienne. Usytuowanie świątyni Św. Anny na trójkątnej parceli,
wśród zwartej zabudowy stwarzało architektom znacznie większe ograniczenia,
niż w przypadku pobliskiego kościoła Św. Elżbiety, położonego na dużej, świet-
nie eksponowanej działce. Jednak znacznie istotniejszą różnicą, pokazującą
zarazem przemiany, jakie zaszły w architekturze sakralnej Galicji w przeciągu
zaledwie kilku lat, dzielących oba konkursy były wymagania co do epoki, do
której powinni odwołać się startujący w nim architekci. W warunkach konkursu
na kościół Św. Elżbiety zawarto bowiem warunek, iż budowla ma być wzniesio-
na w stylu romańskim, gotyckim lub przejściowym, w przypadku świątyni Św.
Anny - zastrzeżono, że „styl kościoła ma być dowolny, z wyłączeniem stylów
średniowiecznych, lecz z zastosowaniem się do zabytków architektury Lwowa”.
Konkurs wzbudził duże zainteresowanie architektów: nadesłano aż dwadzieścia
cztery projekty, z których znanych jest siedem, opublikowanych w „Czasopiśmie
Technicznym” w r. 1912. Mimo to większość z nich - z wyjątkiem szkicu autor-
stwa Oskara Sosnowskiego - nie była szerzej omawiana w literaturze19.
Jak podkreślał Kędzierski, wcześniejsze konkursy (m.in. na świątynie
w Limanowej i Orłowie) „przyniosły już próby rozwiązań kościoła wiejskie-
go wcale udatne [...] Trudność jednak jest większa, jeżeli mamy przed sobą
temat kościoła dla wielkiego miasta”. W konkursach na kościoły miejskie (nie
18 Wyciąg z protokołu sądu konkursowego, „Czasopismo Techniczne” (lwowskie), 30, 1912,
s. 237-238 (kolejność architektów wyróżnionych III nagrodą wg oryginalnego zapisu);
I. Kędzierski, Konkurs na szkice kościoła Św. Anny we Lwowie, „Czasopismo Techniczne”
(lwowskie), 30, 1912, s. 235-236; zob. też Polskie życie artystyczne w latach 1890-1914,
red. A. Wojciechowski, Wrocław 1967, s. 153.
19 Większość projektów opublikował J. Lewicki, Między tradycją a nowoczesnością. Archi-
tektura Lwowa lat 1893-1918, Warszawa 2005, s. 186-188. Autor omówił też krótko po-
stanowienia sądu konkursowego.