DOI Artikel:
Pieńkowska, Agnieszka: Zmiany religijne w okresie Dżemdet Nasr w świetle pozostałości architektonicznych i źródeł pisanych
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52442#0158
156
Agnieszka Pieńkowska
formule „on ofiarował” pojawia się znak MUŚ3 oznaczający boginię Inannę
(Szarzyńska 1987: 7-14). Obecność tego rodzaju tekstów może świadczyć o
istnieniu w Dżemdet Nasr okręgu kultowego es poświęconego bogini Inannie lub
między innymi tej bogini. Ewentualne pełnienie przez „Pałac” funkcji sakralnej me
wyklucza istnienia zaplecza administracyjnego, bez którego świątynia w ówczesnym
okresie zapewne nie mogłaby funkcjonować.
W okresie Dżemdet Nasr w dużych ośrodkach kultowych południowej Mezo-
potamii miały miejsce poważne zmiany arcliitektoniczne. Okręg Eanna w Unik zo-
staje kompletnie przebudowany. Świątynie z okresu Unik zostały zburzone, a na ich
miejsce wzniesiono nowe budowie. które w niczym nie przypominają świątyń na
plamę trójdzielnym, znanych z okresu poprzedniego. Te gruntownie zmiany archi-
tektoniczne musiały być jedynie końcowymi efektem dużo poważniejszych prze-
mian. Z tekstów odkrytych w Unik wynika, iż w okresie Dżemdet Nasr pojawiły się
dw7a nowe wcielenia bogini Inamiy oraz dwa nowe festiwmle im poświęcone.
Ponadto, po raz pierwszy występują w tekstach nieznane dotychczas nazwy kaplic i
świątyń. Być może rezultatem tych przemian było wprowadzenie nowych obrzędów7
lub zmiana sposobu sprawowania kultu. Niewykluczone, że pociągnęło to za sobą
konieczność wzniesienia świątyń na planach innych niż dotychczasowe lub dodatko-
wych budowii i instalacji nieodzownych do sprawowania kultu bogini Inamiy.
Możliwe, iż takie przemiany zachodziły w kultach innych bogów7, ale nie
zaw7sze musiały się one wiązać z kompletna przebudowy okręgu. Świątynia Sina w
Chafadża jest doskonałym przykładem ukazującym, w jaki sposób proste sanktu-
arium z okresu Unik zmieniało się stopniowo w rozbudowany kompleks świątynny,
w którym bezpośredni kontakt z bóstwom był nieosiągalny dla zwykłego śmier-
telnika. Świątynia stała się domem boga, a skupieni dookoła niej kapłani czuw ali
nad zachowaniem kultu i wypełnianiem obrzędów7. Sprawowali oni również pieczę
nad wszystkimi dobrami zgromadzonymi w magazynach świątynnych. skrupulatnie
prowadząc ewidencją ofiar. W takim rozbudowanym systemie niezbędne stały się
dodatkow-e pomieszczenia magazynowo. mieszkalne czy arcluw7alne, bez których nie
mógłby istnieć okręg świątynny. Wszystkie te zmiany archi tektoniczne odzwiercie-
dlają nie tylko pojawienie się now7ej formy sprawowania kultu, ale również powsta-
nie rozbudowanej biurokracji i administracji świątynnej.
Agnieszka Pieńkowska
formule „on ofiarował” pojawia się znak MUŚ3 oznaczający boginię Inannę
(Szarzyńska 1987: 7-14). Obecność tego rodzaju tekstów może świadczyć o
istnieniu w Dżemdet Nasr okręgu kultowego es poświęconego bogini Inannie lub
między innymi tej bogini. Ewentualne pełnienie przez „Pałac” funkcji sakralnej me
wyklucza istnienia zaplecza administracyjnego, bez którego świątynia w ówczesnym
okresie zapewne nie mogłaby funkcjonować.
W okresie Dżemdet Nasr w dużych ośrodkach kultowych południowej Mezo-
potamii miały miejsce poważne zmiany arcliitektoniczne. Okręg Eanna w Unik zo-
staje kompletnie przebudowany. Świątynie z okresu Unik zostały zburzone, a na ich
miejsce wzniesiono nowe budowie. które w niczym nie przypominają świątyń na
plamę trójdzielnym, znanych z okresu poprzedniego. Te gruntownie zmiany archi-
tektoniczne musiały być jedynie końcowymi efektem dużo poważniejszych prze-
mian. Z tekstów odkrytych w Unik wynika, iż w okresie Dżemdet Nasr pojawiły się
dw7a nowe wcielenia bogini Inamiy oraz dwa nowe festiwmle im poświęcone.
Ponadto, po raz pierwszy występują w tekstach nieznane dotychczas nazwy kaplic i
świątyń. Być może rezultatem tych przemian było wprowadzenie nowych obrzędów7
lub zmiana sposobu sprawowania kultu. Niewykluczone, że pociągnęło to za sobą
konieczność wzniesienia świątyń na planach innych niż dotychczasowe lub dodatko-
wych budowii i instalacji nieodzownych do sprawowania kultu bogini Inamiy.
Możliwe, iż takie przemiany zachodziły w kultach innych bogów7, ale nie
zaw7sze musiały się one wiązać z kompletna przebudowy okręgu. Świątynia Sina w
Chafadża jest doskonałym przykładem ukazującym, w jaki sposób proste sanktu-
arium z okresu Unik zmieniało się stopniowo w rozbudowany kompleks świątynny,
w którym bezpośredni kontakt z bóstwom był nieosiągalny dla zwykłego śmier-
telnika. Świątynia stała się domem boga, a skupieni dookoła niej kapłani czuw ali
nad zachowaniem kultu i wypełnianiem obrzędów7. Sprawowali oni również pieczę
nad wszystkimi dobrami zgromadzonymi w magazynach świątynnych. skrupulatnie
prowadząc ewidencją ofiar. W takim rozbudowanym systemie niezbędne stały się
dodatkow-e pomieszczenia magazynowo. mieszkalne czy arcluw7alne, bez których nie
mógłby istnieć okręg świątynny. Wszystkie te zmiany archi tektoniczne odzwiercie-
dlają nie tylko pojawienie się now7ej formy sprawowania kultu, ale również powsta-
nie rozbudowanej biurokracji i administracji świątynnej.