DOI Artikel:
Nosek, Elżbieta Maria: Konserwacja wczesnośredniowiecznego srebrnego kielicha i pateny z grobu biskupa Maura w katedrze na Wawelu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19898#0043
no w gąbce poliuretanowej4, które połączono
drutami srebrnymi. Jako anody użyto siatki pla-
tynowej. Gęstość prądu w przypadku redukcji
kielicha wynosiła lOmA/dcm2. Redukcja konso-
lidująca kielicha trwała 25 dni przy użyciu 3%
NaOH jako elektrolitu. Patenę, podobnie jak kie-
lich, umieszczono w gąbce poliuretanowej. Ze
względu na inny skład stopu (około 15% miedzi)
i produktów korozji zastosowano jako elektrolit
30% roztwór kwasu mrówkowego. Gęstość prądu
wynosiła 50mA/dcm 2.
11. Charakterystyka prądu użytego do redukcji konsoli-
dującej
Po wyciągnięciu obu zabytków z elektrolitu
przystąpiono do wygotowywania ich w wodzie de-
stylowanej, które zakończono w momencie, kie-
dy przewodność kąpieli zrównała się z przewod-
nością wody destylowanej.
Na fotografiach (fig. 8, 9 i 10) pokazano
fragmenty czaszy i stopy kielicha oraz patenę po
zakończonej redukcji konsolidującej i delikatnym
przeczyszczeniu miękką szczoteczką szklaną. Po-
wierzchnia pateny stała się gładka, z dobrze wi-
doczną dekoracją.
Kolejnym etapem konserwacji było połącze-
nie poszczególnych fragmentów kielicha oraz
częściowe wyprostowanie czaszy. W tym celu
wykonano kilka modeli kielicha. Pierwszy, o cza-
szy bardzo spłaszczonej, był zbliżony kształtem
do oryginału wydobytego z grobu biskupiego. Po
wklejeniu dwóch większych fragmentów możli-
we stało się lekkie uformowanie czaszy. Drugi
model odpowiadał skorygowanemu kształtowi.
Kolejne wklejone fragmenty pozwoliły na dalej
idącą korektę kształtu (model trzeci), natomiast
czwarty był najbardziej zbliżony do rzeczywiste-
4 E. Nosek, A. Mazur, M. Mazur, The Inve-
stigation and Conservation oj Early Medieval Silver
Chalices and Patens. Materiały z 8 Triennale Komitetu
Konserwatorskiego ICOM, Working Group Metals 22,
Sydney 1987, s. 1093—1095.
12. Katedra na Wawelu. Srebrny kielich po redukcji
konsolidującej, sklejeniu fragmentów oraz uzupełnieniu
ubytków czaszy i stopy kielicha (fot. E. Nosek)
go kształtu czaszy. Dalsze odkształcenie czaszy
i usunięcie deformacji okazało się niemożliwe
ze względu na ryzyko popękania metalu.
Do każdego modelu kielicha wykonano for-
mę z kauczuku silikonowego. Pojedyncze fra-
gmenty klejono od wewnątrz, używając do tego
celu cieniutkiej tkaniny szklanej i żywicy polie-
strowej. Na połączone fragmenty nałożono rów-
nież od strony wewnętrznej tkaninę i żywicę. Po
wyschnięciu warstwa stała się transparentna,
a powierzchnia dobrze widoczna.
Rekonstrukcję brakujących fragmentów pod-
stawy stopy i czaszy kielicha wykonano podobną
techniką, nakładając kilka cienkich warstewek
żywicy laminowanej tkaniną na formę kauczuko-
wą, wykonaną z modelu brakujących partii kie-
licha. Na fig. 9 pokazano kielich w trakcie do-
pasowywania fragmentów podstawy przed uzu-
pełnieniem ubytków metalu w stopie. Ze wzglę-
du na niezbyt estetyczny wygląd rekonstrukcji
(szare warstewki) postanowiono na duże rekon-
struowane fragmenty nałożyć srebro płatkowe.
W odniesieniu do pateny oprócz wklejenia
39
drutami srebrnymi. Jako anody użyto siatki pla-
tynowej. Gęstość prądu w przypadku redukcji
kielicha wynosiła lOmA/dcm2. Redukcja konso-
lidująca kielicha trwała 25 dni przy użyciu 3%
NaOH jako elektrolitu. Patenę, podobnie jak kie-
lich, umieszczono w gąbce poliuretanowej. Ze
względu na inny skład stopu (około 15% miedzi)
i produktów korozji zastosowano jako elektrolit
30% roztwór kwasu mrówkowego. Gęstość prądu
wynosiła 50mA/dcm 2.
11. Charakterystyka prądu użytego do redukcji konsoli-
dującej
Po wyciągnięciu obu zabytków z elektrolitu
przystąpiono do wygotowywania ich w wodzie de-
stylowanej, które zakończono w momencie, kie-
dy przewodność kąpieli zrównała się z przewod-
nością wody destylowanej.
Na fotografiach (fig. 8, 9 i 10) pokazano
fragmenty czaszy i stopy kielicha oraz patenę po
zakończonej redukcji konsolidującej i delikatnym
przeczyszczeniu miękką szczoteczką szklaną. Po-
wierzchnia pateny stała się gładka, z dobrze wi-
doczną dekoracją.
Kolejnym etapem konserwacji było połącze-
nie poszczególnych fragmentów kielicha oraz
częściowe wyprostowanie czaszy. W tym celu
wykonano kilka modeli kielicha. Pierwszy, o cza-
szy bardzo spłaszczonej, był zbliżony kształtem
do oryginału wydobytego z grobu biskupiego. Po
wklejeniu dwóch większych fragmentów możli-
we stało się lekkie uformowanie czaszy. Drugi
model odpowiadał skorygowanemu kształtowi.
Kolejne wklejone fragmenty pozwoliły na dalej
idącą korektę kształtu (model trzeci), natomiast
czwarty był najbardziej zbliżony do rzeczywiste-
4 E. Nosek, A. Mazur, M. Mazur, The Inve-
stigation and Conservation oj Early Medieval Silver
Chalices and Patens. Materiały z 8 Triennale Komitetu
Konserwatorskiego ICOM, Working Group Metals 22,
Sydney 1987, s. 1093—1095.
12. Katedra na Wawelu. Srebrny kielich po redukcji
konsolidującej, sklejeniu fragmentów oraz uzupełnieniu
ubytków czaszy i stopy kielicha (fot. E. Nosek)
go kształtu czaszy. Dalsze odkształcenie czaszy
i usunięcie deformacji okazało się niemożliwe
ze względu na ryzyko popękania metalu.
Do każdego modelu kielicha wykonano for-
mę z kauczuku silikonowego. Pojedyncze fra-
gmenty klejono od wewnątrz, używając do tego
celu cieniutkiej tkaniny szklanej i żywicy polie-
strowej. Na połączone fragmenty nałożono rów-
nież od strony wewnętrznej tkaninę i żywicę. Po
wyschnięciu warstwa stała się transparentna,
a powierzchnia dobrze widoczna.
Rekonstrukcję brakujących fragmentów pod-
stawy stopy i czaszy kielicha wykonano podobną
techniką, nakładając kilka cienkich warstewek
żywicy laminowanej tkaniną na formę kauczuko-
wą, wykonaną z modelu brakujących partii kie-
licha. Na fig. 9 pokazano kielich w trakcie do-
pasowywania fragmentów podstawy przed uzu-
pełnieniem ubytków metalu w stopie. Ze wzglę-
du na niezbyt estetyczny wygląd rekonstrukcji
(szare warstewki) postanowiono na duże rekon-
struowane fragmenty nałożyć srebro płatkowe.
W odniesieniu do pateny oprócz wklejenia
39