Studia Waweliana (2.1993)

Studia Waweliana
Tom II, 1993
PL ISSN 1230—3275

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI
PAŃSTWOWYCH ZBIORÓW SZTUKI NA WAWELU W ROKU 1992

1. Uwagi ogólne

W r. 1992 na pierwszy plan w pracy Państwowych
Zbiorów Sztuki na Wawelu wysunęły się zagadnienia
remontowo-konserwatorskie. Powstał całościowy pro-
gram konserwacji zabytków wzgórza, opracowany przez
dr. Andrzeja Fischingera, sięgający r. 2000. Materialną
podstawą realizacji tych zamierzeń stało się trwałe włą-
czenie Wawelu do programu działalności Społecznego
Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. W r. 1992 z te-
go źródła wpłynęło 4,5 mld zł, co stanowiło większość
środków przeznaczonych na działania ściśle konserwa-
torskie. W październiku 1992 uzyskano ponadto dotację
Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej w wysokości
7 mld zł, której pierwsza rata została uruchomiona w
listopadzie. Fakty te rodzą stosunkowo optymistyczną
perspektywę na najbliższe lata, a szczególnie dzięki uzy-
skaniu częściowej niezależności od fluktuacji dopływu
środków z Ministerstwa Kultury i Sztuki. Owa kon-
centracja wysiłku na pracach konserwatorskich oznacza
oczywiście utrudnienia w działalności ściśle muzealnej,
które potrwają przez następnych kilka lat.

Kontynuowano działania na rzecz rozwoju systemu
usług na wzgórzu wawelskim zarówno w aspekcie po-
prawy jakości obsługi zwiedzających, jak też przyspo-
rzenia dochodów instytucji. Po raz pierwszy uzyskano
w ten sposób m. in. zadowalający stan punktów gastro-
nomicznych na wzgórzu. W połowie roku Państwowe
Zbiory Sztuki uzyskały całość lokali w budynku Wa-
wel 8, które, po stopniowej renowacji, obejmowane są
przez poszczególne działy instytucji. Z pomocą Depar-
tamentu Przekształceń Własnościowych Ministerstwa
Kultury i Sztuki podjęto też działania na rzecz uregu-
lowania spraw własności baz przy ul. Lindego i Filtro-
wej. Doprowadzono w zasadzie do końca prace tech-
niczne nad systemem alarmowym na zamku wawel-
skim, przeprowadzono również uzupełnienia i zmiany
kadrowe związane z wdrażaniem tego systemu.

Podejmowano próby rozwiązania problemu zamku
w Suchej, gdzie zakończenie prac remontowych i urzą-
dzenie planowanego oddziału PZS jest w obecnej sytua-
cji nierealne. Pomimo opracowania dwóch wariantów
zagospodarowania zamku, Ministerstwo Kultury i Sztu-
ki oraz władze wojewódzkie nie podjęły odpowiednich
decyzji. Zmienił się profil ekspozycji oraz obsada kie-
rownicza oddziału PZS we dworze w Stryszowie.

2. Działalność naukowo-badawczą

2.1. Muzeum

Państwowe Zbiory Sztuki były współorganizatorem
sesji naukowej „Wawel w w. XIX", która odbyła się
w sali Merliniego 5 i 6 listopada, i w której ramach
przedstawiono 19 referatów. Materiały sesji ukażą się
w III tomie rocznika Studia Waweliana.

W porozumieniu z Lwowską Galerią Obrazów i Mu-
zeum w Tarnowie podjęto przygotowania do wystawy
dawnych zbiorów zamkowych z Podhorzec, która wy-
maga wszechstronnego opracowania naukowego. Współ-
praca ze wspomnianym muzeum lwowskim pozwoliła
też na inwentaryzację przez grupę pracowników PZS
sześciu kościołów z okolic Lwowa, co ma stanowić
trzon specjalnego wydawnictwa.

Systematycznie prowadzono rutynowe prace badaw-
cze i dokumentacyjne w muzeum, uzupełniając karty
naukowe (łącznie 661), oraz przygotowując publikacje
dotyczące obiektów wawelskich. Za szczególne osiągnię-
cie należy tu uznać przekazanie do druku książki dr
Marii Bernasikowej Gobeliny katedry wawelskiej, na
której opublikowanie uzyskano grant Komitetu Badań
Naukowych. Kontynuowano prace nad opracowaniem
źródeł do dziejów Wawelu oraz bibliografią dotyczącą
wzgórza.

2.2. Badania archeologiczne

W r. 1992 kontynuowano weryfikacyjne badania ar-
cheologiczno-architektoniczne w rezerwacie kościoła Sw.
Gereona pod zach. skrzydłem pałacu królewskiego (mgr
Janusz Firlet, dr Zbigniew Pianowski). W pn. ramie-
niu transeptu świątyni romańskiej przebadano część
komory kamiennego grobowca, datowanego na okres
ok. poł. w. XI. Oględziny szkieletu, dokonane przez
prof. dr. hab. Krzysztofa Kaczanowskiego z Instytutu
Antropologii UJ, wskazują, iż pochowany tam osobnik
to najprawdopodobniej mężczyzna w dojrzałym wieku.
Nie stwierdzono śladów wyposażenia pochówku. Zach.
część komory nie była penetrowana. Grobowiec został
częściowo wkopany w fundament przedromańskiego fi-
lara stanowiącego, być może, fragment przewiązki łą-
czącej domniemaną kaplicę (starszą od bazyliki romań-
skiej) z budynkiem mieszkalnym. W pozostałych czę-
ściach rezerwatu odczyszczano relikty murów romań-

111