Studia Waweliana (2.1993)

Renata S e r r a, „Pittura e scultura delFeta romanica alla fine del '500",
Banco di Sardegna, Ilissa Edizioni — Nuoro 1990, ss. 319, il. barwne i czarno-białe w tekście

Renata Serra, profesor historii sztuki na uniwersy-
tetach w Cagliari i Udine, autorka licznych prac doty-
czących sztuki Sardynii, tym razem opublikowała oka-
zały tom poświęcony tej sztuce od pierwszej połowy
wieku XII do schyłku Cinąuecenta. Książka wchodzi
w skład serii Storia deWarte di Sardegna, wydawanej

1. Giovanni da Gaeta, Madonna delia Misericordia, 1448.
Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu (fot. Ł. Schuster)

pod redakcją Corrado Maltese z inicjatywy i sumptem
Banco di Sardegna.

Burzliwa historia Sardynii, skolonizowanej przez
Fenicjan, później opanowanej przez Rzymian, a we
wczesnym średniowieczu pozostającej we władaniu ko-
lejno Wandalów, Bizancjum i Arabów, od XI wieku
będącej przedmiotem rywalizacji Genui i Pizy, a póź-
niej też Hohenstaufów, opanowanej około 1300 przez
Aragonię i pozostającej we władaniu Hiszpanii do 1713,
odzwierciedla się w dziejach jej sztuki. W okresie ob-
jętym opracowaniem R. Serry dominujące wpływy ar-
tystyczne Katalonii krzyżowały się na wyspie z impul-
sami idącymi ze środkowej i południowej Italii oraz
z Francji; w wieku XVI, dzięki pośrednictwu grafiki
Diirera, zaznaczyły się też oddziaływania sztuki Europy
Północnej. Te zróżnicowane komponenty stanowią o bo-
gactwie i rozmaitości sztuki Sardynii.

Książka Serry, będąca pierwszym całościowym opra-
cowaniem czterech stuleci dziejów sztuki sardyńskiej,
łączy w sobie walory naukowej syntezy, inwentarza-
-korpusu i wydawnictwa albumowego. Równolegle z hi-
storycznym wykładem biegną 144 noty inwentarzowe
opracowane przez Roberto Coroneo oraz wspaniałe
barwne (w przypadku dzieł zaginionych czarno-białe)
reprodukcje całości i fragmentów dzieł i rysunkowe
schematy niektórych obiektów o bardziej skomplikowa-
nej, wieloczłonowej strukturze. Jedynie ostatni rozdział,
wyróżniający się ujęciem problemowym, a dotyczący
roli grafiki dla malarstwa Cinąuecenta, został zilustro-
wany zestawieniami czarno-białych fotografii wzorów
i naśladownictw. Naukową wartość książki wzbogacają
precyzyjnie opracowane przez R. Coroneo aneksy: ta-
bela chronologiczna wydarzeń historycznych i artysty-
cznych, bibliografia do poszczególnych not katalogowych,
bibliografia ogólna, wreszcie analityczny indeks.

*

W książce Renaty Serry znajdujemy też jedno wa-
welianum: obraz Madonna delia Misericordia z roku
1448 (nr 40, s. 88 i 97), które Federico Zeri przypisał
Giovanniemu da Gaeta. Zakupiony do zamku wawel-
skiego w roku 1936, a pierwotnie stanowiący zapewne
środkową część ołtarza, do końca ubiegłego wieku znaj-
dował się w kościele S. Maria del Regno w Ardara.
Autorka przypisuje temu obrazowi ważną rolę w dzie-
jach późnogotyckiego malarstwa na Sardynii.

Dzięki walorom merytorycznym i atrakcyjnej for-
mie edytorskiej książka Serry wprowadza mało znaną,
peryferyjną sztukę Sardynii w krąg zainteresowań po-
wszechnej historii sztuki.

Adam Malkiewicz

108