DOI Artikel:
Miziołek, Jerzy: "Sacrarium fieri pulchrum, firmum ac solidum": wawelskie tabernakulum Padovana
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19898#0076
23. Arabeska i maureska, fragment nagrobka biskupa Tomickiego w katedrze na Wawelu
fami w innych tabernakulach. Przedstawienia
Boga Ojca w otoczeniu uskrzydlonych główek
aniołków często wieńczą renesansowe sacraria tak
w samych Włoszech, jak i w dziełach wykona-
nych przez artystów włoskich poza Italią. Przy-
kładami mogą być tutaj ołtarze-tabernakula bi-
skupa Jerzego Szathmary, z około lat 1510/20,
w katedrze w Peczu50 i wawelskie z r. 1521,
ufundowane dla kaplicy Św. Trójcy być może
przez samego Tomickiego (tzw. ołtarz zatorski.
obecnie w lapidarium na Wawelu; fig. 29) 51. W
tym drugim przypadku zwraca uwagę pokaźna
broda Boga Ojca charakteryzująca także oblicze
Stwórcy na reliefie w kaplicy grobowej Tomic-
kiego. Z terenu Włoch należy wymienić m. in.
sacraria w kościołach S. Egidio (dawniej w S.
Maria Nuova) we Florencji z około r. 1450, bę-
dące dziełem Bernarda Rosselino52, i S. Maria
de Monteluce w Perugii z r. 1483, wykonane
przez Francesca di Simone Ferrucci53, oraz w
katedrze w Lucerze z r. 1480, dzieło nieznanego
artysty rzymskiego54. We wszystkich trzech ta-
bernakulach przedstawiono Trójcę Św.; poszcze-
gólne jej postacie czy symbole rozmieszczone zo-
50 R. F e n e r- T o t h, Renaissance Architecture in
Hangary, Budapest 1981, il. 63 na s. 64. O ołtarzach-
-iabernakulach pisała ostatnio D. Carl, Der Hochaltar
des Benedetto da Maiano jur die Collegiata von S. Gi-
mi^nano (Mitteilungen des Kunsthistorischen Institutes
in Florenz, 35, 1991, s. 21—60).
51 Katalog zabytków..., 4, 1: Wawel, il. 617, do tek-
stu na s. 160; K o z a k i e w i c z o w a, o. c, il. 90—93 do
tekstu na s. 64. Zob. też S. Komornicki, Ołtarz re-
nesansowy w Zatorze (Sprawozdania Komisji do Bada-
nia Historii Sztuki w Polsce, 9, 1915, szp. XLV—LIII);
S. Swiszczowski, Ołtarz renesansowy z kaplicy
Sw. Trójcy na Wawelu. Problem rekonstrukcji i autor-
stwa (Studia do Dziejów Wawelu, 1, 1955, s. 113—137),
z rysunkową rekonstrukcją ołtarza.
52 H. C a s p a r y, Das Sakramentstabernakel in Ita-
lien bis zum Konzil von Trient. Gestalt, Ikonographie
und Symbolik, kultische Funktion, Miinchen 1964, il. na
s. 194 do tekstu na s. 18.
53 Ibidem, il. na s. 197 do tekstu na s. 30.
54 Ibidem, il. na s. 200 do tekstu na s. 44. Inne
przykłady odnaleźć można w dwóch artykułach tego
badacza: Tabernacoli Quattrocenteschi meno noti (Anti-
chita viva, 2, 7, 1963, s. 39 nn.); Ancora sui tabernacoli
eucharistici del Quattrocento (Antichita viva, 3, 5, 1964,
s. 26—35).
72
fami w innych tabernakulach. Przedstawienia
Boga Ojca w otoczeniu uskrzydlonych główek
aniołków często wieńczą renesansowe sacraria tak
w samych Włoszech, jak i w dziełach wykona-
nych przez artystów włoskich poza Italią. Przy-
kładami mogą być tutaj ołtarze-tabernakula bi-
skupa Jerzego Szathmary, z około lat 1510/20,
w katedrze w Peczu50 i wawelskie z r. 1521,
ufundowane dla kaplicy Św. Trójcy być może
przez samego Tomickiego (tzw. ołtarz zatorski.
obecnie w lapidarium na Wawelu; fig. 29) 51. W
tym drugim przypadku zwraca uwagę pokaźna
broda Boga Ojca charakteryzująca także oblicze
Stwórcy na reliefie w kaplicy grobowej Tomic-
kiego. Z terenu Włoch należy wymienić m. in.
sacraria w kościołach S. Egidio (dawniej w S.
Maria Nuova) we Florencji z około r. 1450, bę-
dące dziełem Bernarda Rosselino52, i S. Maria
de Monteluce w Perugii z r. 1483, wykonane
przez Francesca di Simone Ferrucci53, oraz w
katedrze w Lucerze z r. 1480, dzieło nieznanego
artysty rzymskiego54. We wszystkich trzech ta-
bernakulach przedstawiono Trójcę Św.; poszcze-
gólne jej postacie czy symbole rozmieszczone zo-
50 R. F e n e r- T o t h, Renaissance Architecture in
Hangary, Budapest 1981, il. 63 na s. 64. O ołtarzach-
-iabernakulach pisała ostatnio D. Carl, Der Hochaltar
des Benedetto da Maiano jur die Collegiata von S. Gi-
mi^nano (Mitteilungen des Kunsthistorischen Institutes
in Florenz, 35, 1991, s. 21—60).
51 Katalog zabytków..., 4, 1: Wawel, il. 617, do tek-
stu na s. 160; K o z a k i e w i c z o w a, o. c, il. 90—93 do
tekstu na s. 64. Zob. też S. Komornicki, Ołtarz re-
nesansowy w Zatorze (Sprawozdania Komisji do Bada-
nia Historii Sztuki w Polsce, 9, 1915, szp. XLV—LIII);
S. Swiszczowski, Ołtarz renesansowy z kaplicy
Sw. Trójcy na Wawelu. Problem rekonstrukcji i autor-
stwa (Studia do Dziejów Wawelu, 1, 1955, s. 113—137),
z rysunkową rekonstrukcją ołtarza.
52 H. C a s p a r y, Das Sakramentstabernakel in Ita-
lien bis zum Konzil von Trient. Gestalt, Ikonographie
und Symbolik, kultische Funktion, Miinchen 1964, il. na
s. 194 do tekstu na s. 18.
53 Ibidem, il. na s. 197 do tekstu na s. 30.
54 Ibidem, il. na s. 200 do tekstu na s. 44. Inne
przykłady odnaleźć można w dwóch artykułach tego
badacza: Tabernacoli Quattrocenteschi meno noti (Anti-
chita viva, 2, 7, 1963, s. 39 nn.); Ancora sui tabernacoli
eucharistici del Quattrocento (Antichita viva, 3, 5, 1964,
s. 26—35).
72