Studia Waweliana (2.1993)

26. Trójca Św. adorowana przez chóry anielskie. Zwieńczenie ołtarza w kaplicy biskupa Tomickiego w katedrze

na Wawelu

PRÓBA REKONSTRUKCJI WAWELSKIEGO
TABERNAKULUM PADOVANA

Pomimo iż na obecnym etapie badań nie spo-
sób rozstrzygnąć czy sacrarium fundacji Tomic-
kiego mogło zawierać inne jeszcze elementy poza
czterema dotąd omówionymi, warto podjąć pró-
bę jego rekonstrukcji. Biorąc pod uwagę wszy-
stkie przedstawione dotąd fakty i pamiętając o
słowach z listu Zygmunta Starego z r. 1536, mó-
wiących o „szafiastym" kształcie sacrarium56,
można przypuszczać, że składało się ono z trzech
części: ołtarza, tempietta z aniołami po bokach
i reliefu z Trójcą Św. (fig. 30). Tempietto było
zapewne przymocowane do płaskiej ściany na
wysokości około 30 cm nad mensą ołtarza. Tak-
że płyty z adorującymi aniołami, których wyso-
kość (80 cm) jest zbliżona do wysokości tempietta
(73 cm), umieszczone były kilkadziesiąt centy-
metrów ponad ołtarzem w ten sposób, że wy-

56 Por. przyp. 6.

datny gzyms tempietta dopasowany był do cha-
rakterystycznego zwężenia płyt nieco poniżej rąk
aniołów. Brak kapiteli na pilastrach pozwala
przypuszczać, że były one znacznie wyższe
i ujmowały także płytę z wyobrażeniem Trójcy
Sw. Płyta ta (o szerokości 79 cm), nie zajmując
całego pola ponad tempiettem i aniołami, mogła
być ujęta dekoracją arabeskową lub mauresko-
wą, tak jak w przypadku płyty z Matką Boską
w nagrobku Tomickiego. Na belkowaniu taber-
nakulum znajdować się mogły, jak na innych
sacrariach czy nagrobku Tomickiego, palmety,
kandelabry lub rzeźby. Nie można też wyklu-
czyć, że określenie „opus armarii" odnosiło się
tylko do środkowej części sacrarium, podczas gdy
relief z Trójcą Św. ustawiony był ponad jakimś
gzymsem bez żadnej obudowy lub ujęty formą
powtarzającą jego kształt. Wypada tu odnoto-
wać, że „szafiaste" tabernakula we Włoszech by-
wają niekiedy zwieńczone jakby prowizorycznie
ustawionymi na nich reliefami, mającymi na
ogół kształt półokręgu. Dobrym przykładem mo-

74