DOI Artikel:
Miziołek, Jerzy: "Sacrarium fieri pulchrum, firmum ac solidum": wawelskie tabernakulum Padovana
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19898#0079
27. Lorenzo Bregno, Trójca Św., tabernakulum w kościele S. Marco w Wenecji, fragment
że być tutaj tabernakulum Andrea Bregno z oko-
ło r. 1470 z przedstawieniem Boga Ojca w oto-
czeniu uskrzydlonych główek aniołów w kościele
S. Gregorio al Celio w Rzymie 57. Sacrarium wa-
welskie, choć prezentuje się jako dzieło na
wskroś renesansowe, swoim kształtem i propor-
cjami mogło w jakimś stopniu nawiązywać do
wcześniejszego, gotyckiego tabernakulum, które-
go miejsce zajęło 58.
TABERNAKULUM WAWELSKIE NA TLE SZTUKI
WŁOSKIEJ
Sacrarium wawelskie wykonane przez Pado-
vana, być może przy udziale innych artystów
włoskich, jak np. Giovanni Cini ze Sieny59, po-
wstałe niedługo po przybyciu mistrza do Polski,
wydaje się dziełem indywidualnym, nie powta-
rzającym żadnego włoskiego wzoru. Udało się
jednak wskazać kilka, wspomnianych wyżej,
przykładów z renesansowej sztuki Italii, które
mogły dostarczyć pewnych inspiracji. Po zasyg-
nalizowaniu podobieństw, powróćmy do proble-
matyki przedstawienia adorujących aniołów i sa-
mego cyborium-tempietta.
Anioły flankujące różnego kształtu skrzynki
na hostię stanowią jeden z najbardziej -popular-
nych elementów sztuki Quattrocenta i pierwszej
57 Zob. H. Colvin, Architecture and the Afterlife,
New Haven—London 1991, il. 254. Por. podobne taber-
nakulum Mino da Fiesole w S. Marco w Rzymie z lat
siedemdziesiątych XV w.; zob. D. G n o 1 i, Le operę di
Mino da Fiesole in Roma (Archivo Storico dell'Arte,
3, 1890, fig. na s. 259 do tekstu na s. 258 nn.).
58 Por. przyp. 5.
59 Poświadczona źródłami jest współpraca Padova-
na z Janem Cini ze Sieny od około 1541/43 do 1550 r.;
za ich wspólne dzieło uważa się ołtarz główny katedry
wawelskiej (obecnie w Bodzentynie). Być może Cini,
uznawany za artystę biegłego w wykonywaniu orna-
mentów, współpracował z Padovanem już znacznie
wcześniej; zob. na ten temat m. in. Kozakiewi-
cz o w a, o.c, s. 85 i 102, z literaturą przedmiotu w
przypisach. Innym współpracownikiem mógł być Ber-
nardino de Gianotis. W przypisywanym mu nagrobku
Anny Szydłowieckiej z 1536 r. pojawiają się rozetki
i arabeska zupełnie podobne do tych na wawelskim
sacrarium, zob. przyp. 24 i 43.
75
że być tutaj tabernakulum Andrea Bregno z oko-
ło r. 1470 z przedstawieniem Boga Ojca w oto-
czeniu uskrzydlonych główek aniołów w kościele
S. Gregorio al Celio w Rzymie 57. Sacrarium wa-
welskie, choć prezentuje się jako dzieło na
wskroś renesansowe, swoim kształtem i propor-
cjami mogło w jakimś stopniu nawiązywać do
wcześniejszego, gotyckiego tabernakulum, które-
go miejsce zajęło 58.
TABERNAKULUM WAWELSKIE NA TLE SZTUKI
WŁOSKIEJ
Sacrarium wawelskie wykonane przez Pado-
vana, być może przy udziale innych artystów
włoskich, jak np. Giovanni Cini ze Sieny59, po-
wstałe niedługo po przybyciu mistrza do Polski,
wydaje się dziełem indywidualnym, nie powta-
rzającym żadnego włoskiego wzoru. Udało się
jednak wskazać kilka, wspomnianych wyżej,
przykładów z renesansowej sztuki Italii, które
mogły dostarczyć pewnych inspiracji. Po zasyg-
nalizowaniu podobieństw, powróćmy do proble-
matyki przedstawienia adorujących aniołów i sa-
mego cyborium-tempietta.
Anioły flankujące różnego kształtu skrzynki
na hostię stanowią jeden z najbardziej -popular-
nych elementów sztuki Quattrocenta i pierwszej
57 Zob. H. Colvin, Architecture and the Afterlife,
New Haven—London 1991, il. 254. Por. podobne taber-
nakulum Mino da Fiesole w S. Marco w Rzymie z lat
siedemdziesiątych XV w.; zob. D. G n o 1 i, Le operę di
Mino da Fiesole in Roma (Archivo Storico dell'Arte,
3, 1890, fig. na s. 259 do tekstu na s. 258 nn.).
58 Por. przyp. 5.
59 Poświadczona źródłami jest współpraca Padova-
na z Janem Cini ze Sieny od około 1541/43 do 1550 r.;
za ich wspólne dzieło uważa się ołtarz główny katedry
wawelskiej (obecnie w Bodzentynie). Być może Cini,
uznawany za artystę biegłego w wykonywaniu orna-
mentów, współpracował z Padovanem już znacznie
wcześniej; zob. na ten temat m. in. Kozakiewi-
cz o w a, o.c, s. 85 i 102, z literaturą przedmiotu w
przypisach. Innym współpracownikiem mógł być Ber-
nardino de Gianotis. W przypisywanym mu nagrobku
Anny Szydłowieckiej z 1536 r. pojawiają się rozetki
i arabeska zupełnie podobne do tych na wawelskim
sacrarium, zob. przyp. 24 i 43.
75