Studia Waweliana (9/10.2000-2001)

Odpis rachunku Aleksandra Ziembowskiego za insygnia
królewskie Kazimierza W22 wierzytelnie naśladowane w ogniu
złocone, jako to:

sztuk

tytuł

kwota zł

za 1

koronę miedzianą kamieniami ozdobioną sztuk 76,
pomiędzy tymi są 12 ametystów lepszych, reszta



topazy, kryształy i szkło czeskie

100

za 1

berło monarchiczne do ręki miedziane z wyrobami



złocone

40

za 1

jabłko z krzyżem - wystawia Świat, miedziane złocone

22

za 1

parę ostróg brązowych złoconych

15

za 10

guzików brązowych złoconych, 1 po 2 fr.

20

za 1

pierścień srebrny złocony z ametystem

9


Suma ogólna

206

Kraków, dnia 16 sierpnia 1869 r.
[podpisano] A. Ziembowski”

2. Kopie przedmiotów z grobu Kazimierza Wielkiego
(fot. Muzeum Narodowe w Krakowie)

3. Jan Matejko, studium przedmiotów z grobu Kazimierza
Wielkiego (fot. Muzeum Narodowe w Krakowie)

Dziś koronę, berło i jabłko można obejrzeć w stałej ekspo-
zycji w Muzeum Katedralnym na Wawelu.

Drugi niepełny komplet - korona, berło, pierścień13 i para
ostróg - znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie,
w stałej ekspozycji w Domu Jana Matejki (fig. 2). Przedmio-
ty te przekazane zostały z Muzeum Starożytności Towarzy-
stwa Naukowego Krakowskiego po jego przekształceniu
w Akademię Umiejętności w roku 189114. W Domu Jana Ma-
tejki przechowywane jest studium kilku przedmiotów wydo-

bytych z grobu Kazimierza Wielkiego. Rysunek pierścienia
jest jedynym wiernym wizerunkiem, na którego podstawie
możemy poznać szczegóły jego budowy (fig. 3)15. W zbio-
rach Zamku Królewskiego na Wawelu znajduje się natomiast
siedem guzików; cztery z nich zakupione zostały w roku 1962
w Przedsiębiorstwie Państwowym „Desa”, a trzy w roku 1966
od Feliksa Ścibałły w Krakowie16.

Barbara Ciciora

13 Stanisława Odrzywolska uważa, że podobny pierścień znaj-
duje się w zbiorach Victoria and Albert Museum w Londynie. Jest
datowany na XIII w., zob. C.Ch. Oman, M.A. Catalogue ofRings.
Yictoria and Albert Museum. Department of Metalwork, London
1930, p. 67, nr 249, Platę X - Waterton Collection.

14 Zatem wykonano jeszcze jedna koronę i berło. Michał Rożek
podaje, że wykonał je złotnik Władysław Glixelli w 2. połowie XIX
w.; M. Rożek, Polskie koronacje i korony, Kraków 1987, s. 127.

O historii Muzeum Starożytności i przekazaniu „podobizny przed-
miotów z grobu Kazimierza Wielkiego” por. PAU 1-231, N° 894:
Inwentarz zabytków archeologicznych i pamiątkowych Akademii

Umiejętności w Krakowie, k. 35, nr 438; B. Schneidrowa, Dzia-
łalność kolekcjonerska Towarzystwa Naukowego Krakowskiego

(Rocz. Bibl. PAN 16: 1970, s. 97-98); Eadem, Z dziejów Muzeum
Starożytności Towarzystwa Naukowego Krakowskiego (Rocz. Bibl.
PAN 17: 1971, s. 55). Pierścień przekazał Muzeum Narodowemu w
Krakowie Feliks Jasieński Manggha w roku 1920 i jest w zbiorach
od r. 1929.

15 Nr inw. studium IX/637.

16 Nr inw. guzików 4715/1 - 7. Informacje z karty inwentarzo-
wej Zamku Królewskiego na Wawelu. Interesującą wzmiankę spo-
tykamy w encyklopedii Glogera - w „zbiorze jeżewskim” zachował
się odlew z oryginalnych guzików, zob. Z. Gloger, Encyklopedia
staropolska ilustrowana, cz. II, t. 3, Warszawa 1958, s. 334.

220