Studia Waweliana (13.2007)

na wielki ołtarz do katedry krakowskiej znajdujący się
w posiadaniu syna jego p.Stanisława Brzostowskiego,
artysty malarza i rzeźbiarza, który pracownię nadal po
ojcu prowadzi. Nieżądny sławy, trzymając się z dala od
gwaru świata, me ubiegając się o urzędy lub zaszczyty
i względy, oddany duszą całą sztuce wykończał właśnie
w marmurze białym postać Kopernika, a w drzewie
cały szereg popiersi bohaterów i sławnych mędrców
Ojczyzny naszej, kiedy ciężka niemoc wytrąciła dłuto
z jego ręki, a śmierć nieubłagana przecięła cichy i pra-
cowity żywot jego. Pogrzeb odbył się dnia 20 stycznia

0 godzinie 3 po południu z Szarej kamienicy w Rynku
Głównym”58.

Utrzymany w XIX-wiecznej konwencji, pisany pa-
tetycznym językiem nekrolog nie jest pozbawiony dość
znacznych nieścisłości. Niestety, odnoszą się one też do
opisywanego wcześniej kabinetu, czyli „biurka z hebanu

1 kości słoniowej”. Józef Brzostowski datował wyko-

nany przez siebie mebel na rok 1887. Pierwsza wizyta
cesarza Franciszka Józefa w Krakowie i Galicji odbyła
się 11-13 października 1851, a więc przed wybuchem
powstania styczniowego. Brzostowski nie mieszkał
jeszcze wtedy w Klukowie, a Józef Dietl dopiero w parę
lat później, 13 września 1866 roku, został prezydentem
miasta. Franciszek Józef odwiedził Kraków jeszcze
parokrotnie - dłuższy czterodniowy pobyt przypadł
w październiku roku 1880, pod koniec prezydentury
Mikołaja Zyblikiewicza; mógłby więc cesarz wtedy
otrzymać dar ~ ’ lio-

nych mebli. j|-n
najlepiei' świa =-r
nania. Wątpi EL

iu.

ofiarowania c -

— w

— O

nu run 1oo i, s. a,

pobytów cesarzi
60 W maju 18
nowego pisma j,
narodzi! się wL
dziewanym pob
miasta artystycz
znajdujące się n;
wojsko polskie 2
cką pod wodząc
Lwowa, a wizy!
to wydarzenie, a
w TPSP szkatuł!

05

jL -C

E_? O

= 00

= N

— CD

W

O

—

n oo

o3

INb. INdł Ul —

= o

i- O

iej

0Q

O

oo

O

CM

O

O

lym

tematyce, z drugiej owo niechętne spojrzenie cesarza
na, jak pisze autor nekrologu „drażliwe sceny na nim
wyobrażone”. Franciszek Józef znał twórczość Artura
Grottgera; zakupił do swoich zbiorów jeden z jego cykli
- Wojnę, ponadto właśnie w Wiedniu powstawały liczne
reprodukcje dzieł artysty.

Ofiarowanie cesarzowi kabinetu czy szkatuły byłoby
niewątpliwie nagłośnione przez prasę i opisane przez
„kronikarzy” pobytu Najjaśniejszego Pana, którzy bacz-
nie śledzili i rejestrowali każdą minutę wizyty39. Brak
jakiejkolwiek informacji na temat mebli podarowanych
przez prezydentów czy samego Brzostowskiego prze-
mawia przeciwko informacjom nekrologu60.

Autor pośmiertnego wspomnienia - poza wymie-
nionymi meblami - sygnalizuje twórczość rzeźbiarską
Brzostowskiego, przypisując mu wykonywanie prac
zarówno w drewnie, jak i w marmurze (?), oraz drugą
stronę jego działalności, a mianowicie udział w pracach
konserwatorskich.

Aktywność Brzostowskiego na polu restauracji dziel
sztuki oraz intensywna działalność rzeźbiarska, połą-
czona z udziałem w wystawach Towarzystwa Przyjaciół
Sztuk Pięknych w Krakowie i warszawskiej Zachęty, za-
znaczyła się już na początku lat sześćdziesiątych wieku
XIX, a więc bardzo szybko po przybyciu przez artystę
do Klukowa. Co charakterystyczne, zdecydowanie ma-
leje w latach 1880-1890, będąc najprawdopodobniej
wynikiem podeszłego już wieku rzeźbiarza.

W roku 1859 dochodzi do spotkania Józefa Brzo-
stowskiego z ks. kanonikiem Karolem Teligą61, ówczes-
nym proboszczem kościoła Św. Floriana oraz Teofilem
Żebrawskim62, postaciami silnie związanymi z Kluko-
wem i jego zabytkami.

woj. sandomierskim. Od 1835 doktor teologii; 1837-1864 profesor
rzeczywisty UJ: rektor i sześciokrotny dziekan wydziału teologicz-
nego; od maja 1840 kanonik katedry krakowskiej. W 1858 dostał
probostwo św. Floriana, które prowadził przez 20 lat. W r. 1869
otrzymał od papieża Piusa IX nominację na dziekana kapituły kate-
dralnej krakowskiej. Czynnie działał w krakowskim Towarzystwie
Dobroczynności. Pochowany w grobie kapitulnym na cmentarzu
Rakowickim - K. Hoszowski, Krótki rys życia z wspomnieniem
zasług ś.p. ks. Karola Teligi doktora ś. teologii, dziekana katedry
krakowskiej, prorektora Krakowskiego Towarzystwa Dobroczynności
zmarłego w dniu 9 marca 1884 roku, Kraków 1888.

52 Teofil Żebrawski (1800-1887), ur. w Wojniczu n/Dunajcem;
kartograf i budowniczy, historyk, matematyk, geometra. Kształcił się
w szkole górniczej w Kielcach i w UJ; w r. 1832 otrzyma! doktorat
wydziału filozoficznego UJ na kierunku matematyki i fizyki, a w 1849
patent budowniczego praktyka. Po pożarze Krakowa w r. 1850 członek
komitetu ratowania zabytków architektury; przez bpa L.Łętowskiego
mianowany architektem kapituły krakowskiej. Zasłużony dla nauki
polskiej w wielu dziedzinach; m.in. współwydawca dzieł Jana Długo-
sza, autor prac o owadach, opracowań z zakresu matematyki, fizyki
i numizmatyki, archeologii; członek wielu komisji konserwatorskich
i towarzystw naukowych - L. Dębicki, Teofil Żebrawski (szkic
biograficzny). Kruków 1887; APKr., Akta osobiste, sygn. 542.

57