erit nomen tuum Abrabam, quia patrem multarum gentium posui te; et au-
geam te ualde ualde et ponam te in gentes, et reges ex te exibunt; et statuam
testamentum meum inter me et te et inter semen tuum post te in generationes
eorum in testamentum aeternum, ut sim tibi Deus et semini tuo post te. et
dabo tibi et semini tuo post te terram,in qua incola es,omnem terram Cbanaan
in possessionem aeternam, et ero iHis Deus . et dixit Deus ad Abrabam: tu
autem testamentum meum conseruabis, tu et semen tuum post te in progenies
suas. et boc est testamentum, quod conseruabis inter me et uos et inter semen
tuum post te in generationes suas: circumcidetur uestrum omne masculinum,
et circumcidemini carnem praeputii uestri,et erit in signo testamenti inter me
et uos. et puer octo dierum circumcidetur,uestrum omne masculinum in pro-
genies uestras. uernaculus et empticius ab omni filio alieno, qui non est de
semine tuo,circumcisione circumcidetur uernaculus domus tuae et empticius,
et erit testamentum meum in carne uestra in testamento aeterno. et qui non
fuerit circumcisus masculus, qui non circumcidetur carnem praeputii sui oc-
tauo die,interibit anima illa de genere eius, quia testamentum meum dissipa-
uit. et dixit Deus ad Abrabam: Sara uxor tua, non appellabitur nomen eius
Sara, sed Sarra erit nomen eius. benedicam autem illam et dabo tibi ex ea fili-
um, et benedicam illum, et erit in nationes, et reges gentium ex eo erunt. et
procidit Abrabam super faciem suam et risit et dixit in animo suo dicens: si
mibi centum annos babenti nascetur, et si Sarra annorum nonaginta parieti
dixit autem Abrabam ad Deum: Ismael bic uiuat in conspectu tuo. dixit autem
Deus ad Abrabam: ita, ecce Sarra uxor tua pariet tibi filium, et uocabis nomen
eius Isaac; et statuam testamentum meum ad illum in testamentum aeter-
num, esse illi Deus et semini eius post illum. de Ismael autem ecce exaudiui
te; ecce benedixi eum et ampliabo illum et multiplicabo eum ualde. duodecim
gentes generabit, et dabo illum in magnam gentem . testamentum autem
meum statuam ad Isaac, quem pariet tibi Sarra in tempore boc ad annum
sequentem' Hic apertiora promissa sunt de uocatione gentium in Isaac, id est
in filio promissionis,quo significatur gratia,non natura, quia de sene et anu
sterili promittitur filius. quamuis enim et naturalem procreationis excursum
Deus operetur: ubi tamen euidens opus Dei est uitiata et cessante natura, ibi
euidentius intellegitur gratia. et quia boc non per generationem, sed per regene-
rationem futurum erat, ideo nunc imperata est circumcisio, quando de Sarra
promissus est filius . et quod omnes non solum filios, uerum etiam seruos
uernaculos et empticios circumcidi iubet, ad omnes istam gratiam pertinere
testatur. quid enim aliud circumcisio significat quam naturam exuta uetustate
renouatanH et quid aliud quam Cbristum octauus dies, qui hebdomade
completa,boc est post sabbatum,resurrexit^ parentum mutantur et nomina:
omnia resonant nouitatem, et in testamento uetere obumbratur nouum.
quid est enim quod dicitur testamentum uetus nisi noui occultatio $ et quid est
aliud quod dicitur nouum nisi ueteris reuelatio $ risus Abrabae exultatio est
gratulantis, non inrisio diffidentis . uerba quoque eius illa in animo suo: 'si
mibi centum annos babenti nascetur filius et si Sarra annorum nonaginta
gi
377
geam te ualde ualde et ponam te in gentes, et reges ex te exibunt; et statuam
testamentum meum inter me et te et inter semen tuum post te in generationes
eorum in testamentum aeternum, ut sim tibi Deus et semini tuo post te. et
dabo tibi et semini tuo post te terram,in qua incola es,omnem terram Cbanaan
in possessionem aeternam, et ero iHis Deus . et dixit Deus ad Abrabam: tu
autem testamentum meum conseruabis, tu et semen tuum post te in progenies
suas. et boc est testamentum, quod conseruabis inter me et uos et inter semen
tuum post te in generationes suas: circumcidetur uestrum omne masculinum,
et circumcidemini carnem praeputii uestri,et erit in signo testamenti inter me
et uos. et puer octo dierum circumcidetur,uestrum omne masculinum in pro-
genies uestras. uernaculus et empticius ab omni filio alieno, qui non est de
semine tuo,circumcisione circumcidetur uernaculus domus tuae et empticius,
et erit testamentum meum in carne uestra in testamento aeterno. et qui non
fuerit circumcisus masculus, qui non circumcidetur carnem praeputii sui oc-
tauo die,interibit anima illa de genere eius, quia testamentum meum dissipa-
uit. et dixit Deus ad Abrabam: Sara uxor tua, non appellabitur nomen eius
Sara, sed Sarra erit nomen eius. benedicam autem illam et dabo tibi ex ea fili-
um, et benedicam illum, et erit in nationes, et reges gentium ex eo erunt. et
procidit Abrabam super faciem suam et risit et dixit in animo suo dicens: si
mibi centum annos babenti nascetur, et si Sarra annorum nonaginta parieti
dixit autem Abrabam ad Deum: Ismael bic uiuat in conspectu tuo. dixit autem
Deus ad Abrabam: ita, ecce Sarra uxor tua pariet tibi filium, et uocabis nomen
eius Isaac; et statuam testamentum meum ad illum in testamentum aeter-
num, esse illi Deus et semini eius post illum. de Ismael autem ecce exaudiui
te; ecce benedixi eum et ampliabo illum et multiplicabo eum ualde. duodecim
gentes generabit, et dabo illum in magnam gentem . testamentum autem
meum statuam ad Isaac, quem pariet tibi Sarra in tempore boc ad annum
sequentem' Hic apertiora promissa sunt de uocatione gentium in Isaac, id est
in filio promissionis,quo significatur gratia,non natura, quia de sene et anu
sterili promittitur filius. quamuis enim et naturalem procreationis excursum
Deus operetur: ubi tamen euidens opus Dei est uitiata et cessante natura, ibi
euidentius intellegitur gratia. et quia boc non per generationem, sed per regene-
rationem futurum erat, ideo nunc imperata est circumcisio, quando de Sarra
promissus est filius . et quod omnes non solum filios, uerum etiam seruos
uernaculos et empticios circumcidi iubet, ad omnes istam gratiam pertinere
testatur. quid enim aliud circumcisio significat quam naturam exuta uetustate
renouatanH et quid aliud quam Cbristum octauus dies, qui hebdomade
completa,boc est post sabbatum,resurrexit^ parentum mutantur et nomina:
omnia resonant nouitatem, et in testamento uetere obumbratur nouum.
quid est enim quod dicitur testamentum uetus nisi noui occultatio $ et quid est
aliud quod dicitur nouum nisi ueteris reuelatio $ risus Abrabae exultatio est
gratulantis, non inrisio diffidentis . uerba quoque eius illa in animo suo: 'si
mibi centum annos babenti nascetur filius et si Sarra annorum nonaginta
gi
377