Bińkowska, Anna [Red.]; Przybyszewska, Małgorzata [Red.]: W kręgu antycznych fascynacji (Warszawa, 2013)

Słowo wstępne


Czytając życiorys Piotra Wysockie-
go, głównej postaci nocy listopado-
wej 1830 roku, trafiamy na passus,
z którego wynika niezbicie, że idee patrio-
tyczne przejmowano wówczas nie z dzieł
literatury najnowszej a z pisarstwa antycz-
nego, m.in. z Żywotów sławnych mężów
Neposa. Tego typu podejście zadziwia
nieco w czasach romantyzmu, ale staje się
ono bardziej zrozumiałe, gdy popatrzymy
na przedstawienie Cyncynata Marcello
Bacciarellego, jeden z ostatnich obrazów
zamówionych przez Stanisława Augu-
sta, lub na heroiczne postacie Arystydesa
i Epaminondasa, malowane przez Fran-
ciszka Smuglewicza w czasach Sejmu
Wielkiego (1788-1791), zapewne na za-
mówienie Hugona Kołłątaja. Dwaj Grecy
- jeden niezwykle oddany Atenom w cza-
sach wojen perskich i drugi najwybitniej-
szy syn Teb i znakomity strateg oraz pełen
cnót Rzymianin Cyncynat posłużyli za nie-
prześcignione wzory postaw w trudnych
dla Polski czasach. Ostatni z nich pozostał
ideałem nie tylko w czasach Kościuszki
i powstania listopadowego, kiedy to pol-

skim Cyncynatem próbowano okrzyk-
nąć generała Chłopickiego, ale również
w okresie międzywojennym, gdy przy-
woływał go Tadeusz Dołęga-Mostowicz
w Karierze Nikodema Dyzmy.
O nieprzemijającej sile oddziały-
wania antyku, tak w sferze wzorów po-
stępowania, jak i w obszarze sztuk pla-
stycznych, teatru i kina daje bardzo dobre
wyobrażenie pokłosie kolejnej konferencji
naukowej, zorganizowanej przez Koło
Naukowe Studentów Archeologii „Ars
antica" i pracowników Muzeum Uniwer-
sytetu Warszawskiego. Tak więc po do-
brze przyjętym tomie pt. Antyk, antyk.
Kulturowa tradycja antyku od epoki ba-
roku do postmodernizmu (2010) otrzy-
mujemy obecnie kolejną książkę z zakresu
szeroko pojętej tradycji antyku pt. W krę-
gu antycznych fascynacji. Jest ona de facto
rezultatem dwóch konferencji, z których
pierwsza dotyczyła związków Polski z Sy-
cylią, a druga szerokiego wachlarza tema-
tów spod znaku all'antica. Na przedkłada-
ny Czytelnikowi tom składa się 13 tekstów
badaczy z całej Polski. W kręgu antycz-

5