DOI Artikel:
Berger, Łukasz: Eneasz schodzi do węgierskiego metra. Nawiązania do grecko-rzymskich Zaświatów w filmie Kontrolerzy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.23888#0167
Łukasz Berger
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
Instytut Filologii Klasycznej
Eneasz schodzi do węgierskiego metra.
Nawiązania do grecko-rzymskich
Zaświatów w filmie Kontrolerzy
Współczesne węgierskie kino
rzadko spotyka się w naszym
kraju z takim komercyjnym
sukcesem, jakim cieszył się obraz Kontro-
lerzy (węg. Kontroli) w reżyserii Nirnró-
da Antala1 od dnia jego polskiej premiery
W 2005 roku2. Zapowiedź popularności
W Polsce tego filmu, lawirującego
ha pograniczu czarnej komedii i thrillera.
Przyniosła jeszcze Nagroda Publiczno-
ści na Warsaw Film Festiwal w 2004 roku.
Oprócz widzów Kontrolerzy przyciągnęli
także uwagę krytyków i jurorów na naj-
ważniejszych europejskich festiwalach,
gdzie doceniono zwłaszcza pracę młodego
reżysera3 - niedługo potem zwerbowane-
go przez wytwórnie Fłollywood4.
Sukces jego pierwszego filmu
o tak szerokiej dystrybucji zasadza się
na niebanalnym podejściu do - wydawało-
by się - prozaicznego tematu niewdzięcz-
nej pracy kontrolerów biletów w wiel-
komiejskim metrze. Ten niecieszący się
społeczną sympatią zawód zdaje się przy-
ciągać same indywidualności, doskonale
zarysowane kilkoma znaczącymi scenami,
wyjętymi wprost z ich codziennej służby
„pod ziemią". Główny bohater, Bulcsu
(w tej roli Sandor Csanyi), to pozbawio-
ny złudzeń uciekinier od szybkiego tem-
pa kariery zawodowej „na powierzchni",
który w nowych warunkach świata metra
staje się nieoficjalnym liderem małej grup-
ki kolegów po fachu. Do zespołu właśnie
1 Nimród Antal jest także współtwórcą scenariusza - obok Jima Adlera. W filmie możemy też podzi-
wiać zdjęcia Gyuii Padosa i muzykę węgierskiego zespołu Neo.
2 Światowa premiera miała miejsce 20 listopada 2003 r.
3 Za swoje dzieło Antal otrzymał m. in. Nagrodę Młodych na Festiwalu w Cannes (2004 r.), nagrodę
na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Kopenhadze (2004 r.), cztery statuetki na Węgierskim
Tygodniu Filmowym oraz nominację do Europejskiej Nagrody Filmowej w kategorii Najlepszy Re-
żyser 2004 r.
ro sukcesie Kontrolerów Antal nakręcił kilka filmów za oceanem, mając do dyspozycji wielu zna-
nych aktorów: Motel z rolami Kate Beckinsale i Luke'a Wilsona (2007), Armored z Mattem Dillonem
i Jeanem Reno (2009), czy wreszcie Predators (2010), film wyprodukowany przez Roberta Rodrigu-
eza. Jego mariaż z Fłollywood nie byl przypadkowy, skoro sam reżyser urodził się w Los Angeles
w 1973 r., dokąd wrócił w 2005 r. po ukończeniu studiów filmowych na Węgrzech i zaistnieniu
na niwie europejskiej kinematografii.
161
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
Instytut Filologii Klasycznej
Eneasz schodzi do węgierskiego metra.
Nawiązania do grecko-rzymskich
Zaświatów w filmie Kontrolerzy
Współczesne węgierskie kino
rzadko spotyka się w naszym
kraju z takim komercyjnym
sukcesem, jakim cieszył się obraz Kontro-
lerzy (węg. Kontroli) w reżyserii Nirnró-
da Antala1 od dnia jego polskiej premiery
W 2005 roku2. Zapowiedź popularności
W Polsce tego filmu, lawirującego
ha pograniczu czarnej komedii i thrillera.
Przyniosła jeszcze Nagroda Publiczno-
ści na Warsaw Film Festiwal w 2004 roku.
Oprócz widzów Kontrolerzy przyciągnęli
także uwagę krytyków i jurorów na naj-
ważniejszych europejskich festiwalach,
gdzie doceniono zwłaszcza pracę młodego
reżysera3 - niedługo potem zwerbowane-
go przez wytwórnie Fłollywood4.
Sukces jego pierwszego filmu
o tak szerokiej dystrybucji zasadza się
na niebanalnym podejściu do - wydawało-
by się - prozaicznego tematu niewdzięcz-
nej pracy kontrolerów biletów w wiel-
komiejskim metrze. Ten niecieszący się
społeczną sympatią zawód zdaje się przy-
ciągać same indywidualności, doskonale
zarysowane kilkoma znaczącymi scenami,
wyjętymi wprost z ich codziennej służby
„pod ziemią". Główny bohater, Bulcsu
(w tej roli Sandor Csanyi), to pozbawio-
ny złudzeń uciekinier od szybkiego tem-
pa kariery zawodowej „na powierzchni",
który w nowych warunkach świata metra
staje się nieoficjalnym liderem małej grup-
ki kolegów po fachu. Do zespołu właśnie
1 Nimród Antal jest także współtwórcą scenariusza - obok Jima Adlera. W filmie możemy też podzi-
wiać zdjęcia Gyuii Padosa i muzykę węgierskiego zespołu Neo.
2 Światowa premiera miała miejsce 20 listopada 2003 r.
3 Za swoje dzieło Antal otrzymał m. in. Nagrodę Młodych na Festiwalu w Cannes (2004 r.), nagrodę
na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Kopenhadze (2004 r.), cztery statuetki na Węgierskim
Tygodniu Filmowym oraz nominację do Europejskiej Nagrody Filmowej w kategorii Najlepszy Re-
żyser 2004 r.
ro sukcesie Kontrolerów Antal nakręcił kilka filmów za oceanem, mając do dyspozycji wielu zna-
nych aktorów: Motel z rolami Kate Beckinsale i Luke'a Wilsona (2007), Armored z Mattem Dillonem
i Jeanem Reno (2009), czy wreszcie Predators (2010), film wyprodukowany przez Roberta Rodrigu-
eza. Jego mariaż z Fłollywood nie byl przypadkowy, skoro sam reżyser urodził się w Los Angeles
w 1973 r., dokąd wrócił w 2005 r. po ukończeniu studiów filmowych na Węgrzech i zaistnieniu
na niwie europejskiej kinematografii.
161