DOI Artikel:
Ługowska, Agata: Kamera, akcja, Gladiator! Walki gladiatorów w filmie Gladiator Ridleya Scotta
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.23888#0147
Agata Ługowska
Uniwersytet Warszawski, Instytut Archeologii
Kamera, akcja, Gladiatoń
Walki gladiatorów w filmie Gladiator
Ridleya Scotta1
Ponad sto lat od wynalezienia kine-
matografu, sztuka filmowa jest jed-
nym z najważniejszych elementów
kultury współczesnej oraz tzw. popkul-
tury, towarzyszącej nam każdego dnia.
Film różni się radykalnie od wszystkich
rodzajów twórczości artystycznej. W po-
łowie sztuka, w połowie przemysł1, przy-
nosi twórcom ogromne zyski, oddziałując
na ekonomię; stosowana coraz częściej
Promocja filmu nakłania widzów do ko-
rzystania z określonych marek i usług róż-
nych firm. Marketingową rolę kinema-
tografii dostrzegają również akademicy
~ historia przedstawiana na ekranie (czy
to „dużym" - kinowym, czy „małym"
~ telewizyjnym) często jest łatwiejsza
ho przyswojenia przez widzów niż wiedza
Pochodząca z lektur. Zawsze bowiem, kie-
hy produkcja filmowa skłania się w stro-
nę tematów historycznych, przeobraża się
°na w najbardziej perfekcyjną machinę
cZasu, jaka kiedykolwiek została zaofero-
wana ludzkości. Filmy, które przedsta-
wiają dawne kultury, które odbudowują
ich ruiny, napełniając je nowym życiem,
historycznymi i fikcyjnymi postaciami,
mogą przyczynić się w znacznym stopniu
do pokazania nam, współczesnym wi-
dzom, jak mogło wyglądać życie w prze-
szłości i jak niektóre przejawy tego życia
w rzeczywistości wyglądały. W dzisiej-
szych czasach nie ma bardziej dalekosięż-
nego ani bardziej skutecznego środka wy-
razu, aby osiągnąć taki cel, niż kino.
Warto zatem prześledzić na wy-
branej produkcji filmowej proces two-
rzenia ekranowej rzeczywistości arche-
ologicznej. Posłużę się tu filmem Ridleya
Scotta Gladiator, za sprawą którego
po 35-letniej przerwie, dokładnie na prze-
łomie dwóch tysiącleci, na ekrany powrócił
„rzymski" film monumentalny. Gladiator,
co jest szczególnie ważne dla filmowców,
jest idealnym stereotypem Rzymianina.
Niewątpliwie dlatego też walki z udzia-
1 Artykuł jest częścią pracy magisterskiej obronionej w listopadzie 2011 roku w Instytucie Archeologii
na Wydziale Historycznym UW. Tytuł pracy: Gladiator Ridleya Scotta w świetle badań archeologicz-
nych i źródeł pisanych.
J.A.Gili, Ultalie de Mussolini et son cinema, Paris 1985, p. 10.
141
Uniwersytet Warszawski, Instytut Archeologii
Kamera, akcja, Gladiatoń
Walki gladiatorów w filmie Gladiator
Ridleya Scotta1
Ponad sto lat od wynalezienia kine-
matografu, sztuka filmowa jest jed-
nym z najważniejszych elementów
kultury współczesnej oraz tzw. popkul-
tury, towarzyszącej nam każdego dnia.
Film różni się radykalnie od wszystkich
rodzajów twórczości artystycznej. W po-
łowie sztuka, w połowie przemysł1, przy-
nosi twórcom ogromne zyski, oddziałując
na ekonomię; stosowana coraz częściej
Promocja filmu nakłania widzów do ko-
rzystania z określonych marek i usług róż-
nych firm. Marketingową rolę kinema-
tografii dostrzegają również akademicy
~ historia przedstawiana na ekranie (czy
to „dużym" - kinowym, czy „małym"
~ telewizyjnym) często jest łatwiejsza
ho przyswojenia przez widzów niż wiedza
Pochodząca z lektur. Zawsze bowiem, kie-
hy produkcja filmowa skłania się w stro-
nę tematów historycznych, przeobraża się
°na w najbardziej perfekcyjną machinę
cZasu, jaka kiedykolwiek została zaofero-
wana ludzkości. Filmy, które przedsta-
wiają dawne kultury, które odbudowują
ich ruiny, napełniając je nowym życiem,
historycznymi i fikcyjnymi postaciami,
mogą przyczynić się w znacznym stopniu
do pokazania nam, współczesnym wi-
dzom, jak mogło wyglądać życie w prze-
szłości i jak niektóre przejawy tego życia
w rzeczywistości wyglądały. W dzisiej-
szych czasach nie ma bardziej dalekosięż-
nego ani bardziej skutecznego środka wy-
razu, aby osiągnąć taki cel, niż kino.
Warto zatem prześledzić na wy-
branej produkcji filmowej proces two-
rzenia ekranowej rzeczywistości arche-
ologicznej. Posłużę się tu filmem Ridleya
Scotta Gladiator, za sprawą którego
po 35-letniej przerwie, dokładnie na prze-
łomie dwóch tysiącleci, na ekrany powrócił
„rzymski" film monumentalny. Gladiator,
co jest szczególnie ważne dla filmowców,
jest idealnym stereotypem Rzymianina.
Niewątpliwie dlatego też walki z udzia-
1 Artykuł jest częścią pracy magisterskiej obronionej w listopadzie 2011 roku w Instytucie Archeologii
na Wydziale Historycznym UW. Tytuł pracy: Gladiator Ridleya Scotta w świetle badań archeologicz-
nych i źródeł pisanych.
J.A.Gili, Ultalie de Mussolini et son cinema, Paris 1985, p. 10.
141