Biuletyn konserwatorski Województwa Podlaskiego (27.2021)

MATERIAŁY

Wiesław Wróbel
Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia
Historia domu Zabłudowskich
na rogu Rynku Kościuszki i ul. Sienkiewicza
w Białymstoku
Słowa kluczowe: historia Białegostoku, rodzina Zabłudowskich, Resursa Obywa-
telska, architektura XIX w.
Key words: history of Białystok, Zabłudowski family, Citizen Club, architecture of
19th century
Sporządzony w 1910 r.1 spis właścicieli nieruchomości położonych na te-
renie Białegostoku oprócz numerów miejskich i danych personalnych aktualne-
go posiadacza (lub stanu prawnego) odnotował także szacunkową wartość po-
szczególnych majątków2. Materiał ten jest pod wieloma względami ciekawy i wart
głębszej analizy (np. pod kątem socjotopograficznym), ale jedną z podstawowych
informacji, które możemy uzyskać z badania tego źródła, jest lista najdroższych
posesji istniejących w Białymstoku w pierwszej dekadzie XX w.
Na piętnaście najwyżej oszacowanych nieruchomości pięć pierwszych
miejsc zajmowały największe zakłady przemysłowe ówczesnego Białegostoku, zło-
żone zarówno z zabudowań fabrycznych, jak i części rezydencjonalnej właścicie-
la. Dwie pierwsze jako jedyne osiągnęły wartość przekraczającą 100 tys. rubli - by-
ły to kompleksy fabryczno-rezydencjonalne Antoniego Wieczorka (ul. Kolejowa
8) i Oswalda Tryllinga (róg ul. Lipowej i Nowy Świat). Także trzy kolejne miej-
sca zajmują największe białostockie fabryki włókiennicze (Richtera, braci Com-
michau i Nowików). Dopiero na szóstym miejscu uplasował się pierwszy majątek
miejski o funkcjach stricte mieszkalnych - była to obszerna kamienica Jankie-
la Szmula Zabłudowskiego, w 1919 r. zlokalizowana przy ul. Lipowej l3 (osza-
cowana na 84 375 rubli). Na kolejnym miejscu znalazł się inny budynek miesz-
kalno-usługowy położony w ścisłym centrum Białegostoku, również należący

193