DOI article:
White, John Williams: To pelargikon epi Perikleous
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14596#0024
27
ΤΟ ΠΕΛΑΡΓΙΚΟΝ ΕΠΙ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ
28
^ρούριον ήτο ούτε εχομεν λόγον νά πιστεύσωμεν σις τούτων, ώστε δεν θά κατωρθοΟτο ή έκδίωξίς
δτι εθεωρείτο ώς τοιούτο ύπό των 1 Αθηναίων των των, εάν μή συνέτρεχε τυναΐον όλως συμβεβηκός.
χρόνων εκείνων. Τουναντίον οίος ήτο τότε ό προο- Ως προς τό σχήμα ό'μως και τήν ακριβή τοπο-
ρισμός της 1 Ακροπόλεως εμφαίνει ό μέγας των Ά- θεσίαν του Πελαργικοΰ ουδόλως συμφωνοΰσιν οί
Οηναίων κωμικός ποιητής άποκαλών αυτήν αρχαιολόγοι17. Πλήν της ανωτέρω εκτεθείσης γνώ-
„_ , , μης, προύτάθησαν και έτεραι δυο, αίτινες είναι ά-
αεγχλόπετρον άδατον ακροπολιν κ ' ν « ^
\ , α ^ιαι ^οιαιτερας τίνος προσονής, ως εκ του μεγάλου
ίερον τεαενος*. , „ , ττ
κύρους των ύποστηριζοντων αύτας. Κατά τήν άρ-
ΙΙρός τούτοις έχρησίμευεν αύτη και ώς θησαυρό- χαιοτέραν των δύο τούτων γνωμών, τό Πελαργι-
φυλάκιον °'διότι κατ' εκείνους τους χρόνους ουδεμία κόν ήτο μέγα όρθογώνιον φρούριον, άποτελούμενον
ύπήρχε διάκρισις θρησκείας και πολιτείας, ήτοι τών έκ δύο τειχών, παραλλήλως βαινόντων προς τα
της λατρείας τών θεών και τών της διοικήσεως της άνω επί της δυσμικής κλιτύος της Ακροπόλεως
πόλεως. και τεμνομένων ύπό εννέα εγκαρσίων τειχών, ων·
"Οτι ή Ακρόπολις ήτο φρούριον κατά τήν ζ" έκαστον διεσπατο ύπό μιας πύλης18. Το Πελαρ-
έκατονταετηρίδα ούδείς βεβαίως αρνείται,ούδ' άμφι- γικόν ήτο επομένως ό'μοιον προς τό σημερινών
σαητεΐται ή ύπαρςΊς του Πελαργικοΰ ώς συμπλέγ- ΒΓίίοΙίβηΙίορί' ή ΙβΙθ (1β ροηΙ.Κατά τήν έτέραν γνώ-
ματος ο^υρωμάτων κατά τήν έποχήν έκείνην. Τήν μην19, τό Πελαργικόν ήτο ίσχυρον κυκλικόν τεΐ-
υπαρξιν του Πελαργικοΰ έπιβεβαιαυσιν 6 Ήρόδο- χος, περιβάλλον τον βράχον της Ακροπόλεως κατά
τος6, ό Θουκυδίδης7, ό Αριστοφάνης8, ό Άριστο- τήν βάσιν αύτου, διασπώμενον δέ κατά διαλείμ-
τέλης9, σπουδαία τις'άρχαία επιγραφή 10, και άλ- ματα έν τή περιφέρεια αύτου ύπό εννέα εν όλω-
λαι μαρτυρίαι11. Αρχαιότατη και γενικώς παρα- πυλών.
δεδεγμένη παράδοσις άνέφερεν δτι τό Πελαργικόν Εύτυχώς δεν έπιβάλλεται ήμΐν έν τή παρούση
τούτο είχε κτισθή τοις 'Αθηναίοις ύπό τών Τυρρη- πραγματεία νά έκλέξωμεν μίαν ή άλλην έκ τών
νών Πελαργών12 και ό'τι είχεν έννέα πύλας13. 'Ε- αντιφατικών τούτων θεωριών.Ήμεΐς παραδεχόμεθα
χρησίμευε δέ ώς έχυρόν καταφύγιον μέχρι του τέ- τήν υπαρςιντου Πελαργικοΰ κατά τήν Τ'έκατοντα-
λους της ζ' π. Χ. έκατονταετηρίδος. Κατά τον ετηρίδα ύπό μίαν οιανδήποτε μορφήν,ώς μέρους τοί>
Ήρόδοτον14, 'Αριστοτέλην15 και τό Πάριον Χρονι- οχυρωματικού συμπλέγματος της Ακροπόλεως.
κόν16, οί Αθηναίοι έν έ'τει 511-10 π. Χ. μετα- Ήδη πρόκειται νά έξετάσωμεν, αν τό σύμπλεγμα
καλέσαντες τον Αακεδαιμόνιον Κλεομένη, έπολιόρ- τούτο ύφίστατο ώς τοιοΟτον έπι Περικλέους. Κατά
κησαν τους Πεισιστρατίδας « άπεργμενοικ έν τω 17 Περί τούτου ίδέ κυρίως Ο. ΜϋΙΙβΓ, 1)β τηηηϊτηβηϋί Αϋιεηα-
ΠεΛασγικώ τείνει»· τοσούτον δ'όγυοά ήτο ή Οέ- νιιηι ςυαββΗοηβε ΙιϊεΙοηβαβ, Κηη$ία™Η,. ΨβνΙίβ, 1835, IV, σελ.
' ' ·Λ ' 89 ίκ. ϋβϊΐΐίβ, Τορορτ. οί ΑΙΗβη$,-1841, I, σελ. 309 επ. και 318.
Λ Άριστοφ. Ανσιατρ. 482έπ. Πρβλ. Πινδάρου Ρΐ'α^ιη. 75(ΒβΓ^Ιί); ΟδΙΙΙίη^, Ι)α$ ΡεΙααρίΚοη ίη ΑΙΙιβη, Ν. Λ/ι. Μιι$. 18Ί6, IV, σελ.
ποΜβατοΥ αστεος όμφα1όγ θυόεπα. 321 έπ. και Οββαηΐ. ΑύΙι. 18δ 1, I, σελ. 68 έπ. \νβΙθΙ<θι\ Ζ)βΓ
5 Πρβλ. Άριστοφ. Ανσισιρ. 174, 488-496, 624. Ίδέ και ήμε- ΡεΙααΙΙαΓ ά. ΙιοοΙίίΙ. Ζεα$, ΑδΙι,. ά. ΒβΗ. ΑΙί. 1852, σ. 309 ίπ.
τε'ραν έν σελ. 33 σημ. 38 κατωτέρω. ]_,. ΙΊοδδ, ΡηΙιχν,ηά ΡβΙαιρϊΙοη, 1853· Οόΐΐΐίη^, Ρβίααςίΐιοη ηηά-
6 ΊΙροδότ. Ε, 64. ΡηΙιχ, 1853. ΛΥβΙοΙιοι·, "ηι/χ οάεν ΡεΙααρίΙϊοηΊ Ν. /ί/ι. Μα$.
7 Θουκοδ. β', 17, I. 1856, Χ, σελ. 30 έπ. \ν<αο!ΐ8ΐηαΐΐι, Οίε 8ΐαιΙΙ ΑΙή,βη, 1874, [, σελ.
8 Άριστοφ "Ορν. 832. 289 έπ. υη^βΐ', ΕηηβαΗηϊηοί ηηά ΡεΙαί(/ίΙίοη, δίίζ. ϋεν. ά.
9 Αριστοτέλους Άθην. Πολιτεία, 19, 5 ( 8απ|. ΜΐΙηεΙι. ΑΗαά. 1874, σελ. 303 Ιπ. ν. Λν ϊ I α πι ο \ν ϊ I ζ - ΜοβΙΙβα-
10 Οοτρ. [Π80Γ. ΑΙΙ. IV, 271), στ. 55 (σελ. 59). ιΙοιΊΓ, Αία Κι/άαΙΙιβη, σ. 104 έπ. ϋανίίΐδοη, ΤΙιε ΡαιΗΙιεηοη Ρτίεζβ-
η Ίδέ τχ σ/_ετικά χωρία παρα ^Ιιη-ΜίοΙιαβΠί, Ραιίίαηιαβ αηά οΙΙιεν ΕαχαΙιχ, 1882, σ. 147 έπ. ΟιΐΓΐίιΐϋ, ΕΙεηήηίοη αηά Ρε-
άε.Ηεν. αιχίι ΑΙΙιεη. κεφ. 28, 13 ( σελ. 34 έπ.). Ιατρίΐωη, 8ίΙζ. \>εν. ά. ΒετΙ. ΑΚ. 1884, σ. 499 έπ.καί ββεαιη. Α})Η.
12 Εκαταίος παρ' Ήροδο'τ. Ζ, 1 37. Μυρσίλοςπαρά Λιονυσ.'Λλικ. 1-894, I, σ. 435 έπ.ΜίΙοΙίΙΐοΓοΓ, ΑίΙιεη, ΒααΐΏβί8ΐβΙ''8 Ββη.Ιοη&ΙβΤ.
Άρχαιο.Ι. α', 28. Φώτιος, έ. λ. 11εΛαργικόγ. Ησύχιος, έ. λ. ΙΙε- 1885, I, σ. 199. Ι_ιθ1Πη§, Τορορ. νοη ΑίΙιεη, ΜϋΙΙβΓ'δ ΗαηάΙ).
ΛαστιχΡΥ. α. )ύ. ΑII. \νί8ί. 1889, III, σ. 337 έπ. ^^άο^^I], ^αIί^ϋI>. [. 01α$5.
13 Κλείδημος, ΒβΙίΙίβΓ Αήβΰά. σελ. 419, 28. Πολέμων παρά ΡΙΐίΙ. 1890, σ. 753 έπ. ΒβΙ&βΓ, ΒβΗ. ΡΜΙ. ΨΟΟΪΙ. 1894, άρ. 2,
Σχολιαστ. Σοφο/.λέους Οίδ. ΚοΛ. 489. στηλ. 46 έπ.
« Ήροδο'τ. Κ, 6ί. '8 Ό Ββα16, ί'ΑβΓοροΙε ά'ΑΙΙιέηεί, νέα εκδ. 1862. σελ. 43, λίαν·
*5 Άρισ:οτε'λ. ένθα ανωτέρω. καταλλήλως περιγράφει τοΰτο.
16
Ουΐ'[). ΙιΐϋΟΓ. (3γ. άρ. 2374, στ. 60. 19 ΟαΓίίαί, ένθα ανωτέρω.
ΤΟ ΠΕΛΑΡΓΙΚΟΝ ΕΠΙ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ
28
^ρούριον ήτο ούτε εχομεν λόγον νά πιστεύσωμεν σις τούτων, ώστε δεν θά κατωρθοΟτο ή έκδίωξίς
δτι εθεωρείτο ώς τοιούτο ύπό των 1 Αθηναίων των των, εάν μή συνέτρεχε τυναΐον όλως συμβεβηκός.
χρόνων εκείνων. Τουναντίον οίος ήτο τότε ό προο- Ως προς τό σχήμα ό'μως και τήν ακριβή τοπο-
ρισμός της 1 Ακροπόλεως εμφαίνει ό μέγας των Ά- θεσίαν του Πελαργικοΰ ουδόλως συμφωνοΰσιν οί
Οηναίων κωμικός ποιητής άποκαλών αυτήν αρχαιολόγοι17. Πλήν της ανωτέρω εκτεθείσης γνώ-
„_ , , μης, προύτάθησαν και έτεραι δυο, αίτινες είναι ά-
αεγχλόπετρον άδατον ακροπολιν κ ' ν « ^
\ , α ^ιαι ^οιαιτερας τίνος προσονής, ως εκ του μεγάλου
ίερον τεαενος*. , „ , ττ
κύρους των ύποστηριζοντων αύτας. Κατά τήν άρ-
ΙΙρός τούτοις έχρησίμευεν αύτη και ώς θησαυρό- χαιοτέραν των δύο τούτων γνωμών, τό Πελαργι-
φυλάκιον °'διότι κατ' εκείνους τους χρόνους ουδεμία κόν ήτο μέγα όρθογώνιον φρούριον, άποτελούμενον
ύπήρχε διάκρισις θρησκείας και πολιτείας, ήτοι τών έκ δύο τειχών, παραλλήλως βαινόντων προς τα
της λατρείας τών θεών και τών της διοικήσεως της άνω επί της δυσμικής κλιτύος της Ακροπόλεως
πόλεως. και τεμνομένων ύπό εννέα εγκαρσίων τειχών, ων·
"Οτι ή Ακρόπολις ήτο φρούριον κατά τήν ζ" έκαστον διεσπατο ύπό μιας πύλης18. Το Πελαρ-
έκατονταετηρίδα ούδείς βεβαίως αρνείται,ούδ' άμφι- γικόν ήτο επομένως ό'μοιον προς τό σημερινών
σαητεΐται ή ύπαρςΊς του Πελαργικοΰ ώς συμπλέγ- ΒΓίίοΙίβηΙίορί' ή ΙβΙθ (1β ροηΙ.Κατά τήν έτέραν γνώ-
ματος ο^υρωμάτων κατά τήν έποχήν έκείνην. Τήν μην19, τό Πελαργικόν ήτο ίσχυρον κυκλικόν τεΐ-
υπαρξιν του Πελαργικοΰ έπιβεβαιαυσιν 6 Ήρόδο- χος, περιβάλλον τον βράχον της Ακροπόλεως κατά
τος6, ό Θουκυδίδης7, ό Αριστοφάνης8, ό Άριστο- τήν βάσιν αύτου, διασπώμενον δέ κατά διαλείμ-
τέλης9, σπουδαία τις'άρχαία επιγραφή 10, και άλ- ματα έν τή περιφέρεια αύτου ύπό εννέα εν όλω-
λαι μαρτυρίαι11. Αρχαιότατη και γενικώς παρα- πυλών.
δεδεγμένη παράδοσις άνέφερεν δτι τό Πελαργικόν Εύτυχώς δεν έπιβάλλεται ήμΐν έν τή παρούση
τούτο είχε κτισθή τοις 'Αθηναίοις ύπό τών Τυρρη- πραγματεία νά έκλέξωμεν μίαν ή άλλην έκ τών
νών Πελαργών12 και ό'τι είχεν έννέα πύλας13. 'Ε- αντιφατικών τούτων θεωριών.Ήμεΐς παραδεχόμεθα
χρησίμευε δέ ώς έχυρόν καταφύγιον μέχρι του τέ- τήν υπαρςιντου Πελαργικοΰ κατά τήν Τ'έκατοντα-
λους της ζ' π. Χ. έκατονταετηρίδος. Κατά τον ετηρίδα ύπό μίαν οιανδήποτε μορφήν,ώς μέρους τοί>
Ήρόδοτον14, 'Αριστοτέλην15 και τό Πάριον Χρονι- οχυρωματικού συμπλέγματος της Ακροπόλεως.
κόν16, οί Αθηναίοι έν έ'τει 511-10 π. Χ. μετα- Ήδη πρόκειται νά έξετάσωμεν, αν τό σύμπλεγμα
καλέσαντες τον Αακεδαιμόνιον Κλεομένη, έπολιόρ- τούτο ύφίστατο ώς τοιοΟτον έπι Περικλέους. Κατά
κησαν τους Πεισιστρατίδας « άπεργμενοικ έν τω 17 Περί τούτου ίδέ κυρίως Ο. ΜϋΙΙβΓ, 1)β τηηηϊτηβηϋί Αϋιεηα-
ΠεΛασγικώ τείνει»· τοσούτον δ'όγυοά ήτο ή Οέ- νιιηι ςυαββΗοηβε ΙιϊεΙοηβαβ, Κηη$ία™Η,. ΨβνΙίβ, 1835, IV, σελ.
' ' ·Λ ' 89 ίκ. ϋβϊΐΐίβ, Τορορτ. οί ΑΙΗβη$,-1841, I, σελ. 309 επ. και 318.
Λ Άριστοφ. Ανσιατρ. 482έπ. Πρβλ. Πινδάρου Ρΐ'α^ιη. 75(ΒβΓ^Ιί); ΟδΙΙΙίη^, Ι)α$ ΡεΙααρίΚοη ίη ΑΙΙιβη, Ν. Λ/ι. Μιι$. 18Ί6, IV, σελ.
ποΜβατοΥ αστεος όμφα1όγ θυόεπα. 321 έπ. και Οββαηΐ. ΑύΙι. 18δ 1, I, σελ. 68 έπ. \νβΙθΙ<θι\ Ζ)βΓ
5 Πρβλ. Άριστοφ. Ανσισιρ. 174, 488-496, 624. Ίδέ και ήμε- ΡεΙααΙΙαΓ ά. ΙιοοΙίίΙ. Ζεα$, ΑδΙι,. ά. ΒβΗ. ΑΙί. 1852, σ. 309 ίπ.
τε'ραν έν σελ. 33 σημ. 38 κατωτέρω. ]_,. ΙΊοδδ, ΡηΙιχν,ηά ΡβΙαιρϊΙοη, 1853· Οόΐΐΐίη^, Ρβίααςίΐιοη ηηά-
6 ΊΙροδότ. Ε, 64. ΡηΙιχ, 1853. ΛΥβΙοΙιοι·, "ηι/χ οάεν ΡεΙααρίΙϊοηΊ Ν. /ί/ι. Μα$.
7 Θουκοδ. β', 17, I. 1856, Χ, σελ. 30 έπ. \ν<αο!ΐ8ΐηαΐΐι, Οίε 8ΐαιΙΙ ΑΙή,βη, 1874, [, σελ.
8 Άριστοφ "Ορν. 832. 289 έπ. υη^βΐ', ΕηηβαΗηϊηοί ηηά ΡεΙαί(/ίΙίοη, δίίζ. ϋεν. ά.
9 Αριστοτέλους Άθην. Πολιτεία, 19, 5 ( 8απ|. ΜΐΙηεΙι. ΑΗαά. 1874, σελ. 303 Ιπ. ν. Λν ϊ I α πι ο \ν ϊ I ζ - ΜοβΙΙβα-
10 Οοτρ. [Π80Γ. ΑΙΙ. IV, 271), στ. 55 (σελ. 59). ιΙοιΊΓ, Αία Κι/άαΙΙιβη, σ. 104 έπ. ϋανίίΐδοη, ΤΙιε ΡαιΗΙιεηοη Ρτίεζβ-
η Ίδέ τχ σ/_ετικά χωρία παρα ^Ιιη-ΜίοΙιαβΠί, Ραιίίαηιαβ αηά οΙΙιεν ΕαχαΙιχ, 1882, σ. 147 έπ. ΟιΐΓΐίιΐϋ, ΕΙεηήηίοη αηά Ρε-
άε.Ηεν. αιχίι ΑΙΙιεη. κεφ. 28, 13 ( σελ. 34 έπ.). Ιατρίΐωη, 8ίΙζ. \>εν. ά. ΒετΙ. ΑΚ. 1884, σ. 499 έπ.καί ββεαιη. Α})Η.
12 Εκαταίος παρ' Ήροδο'τ. Ζ, 1 37. Μυρσίλοςπαρά Λιονυσ.'Λλικ. 1-894, I, σ. 435 έπ.ΜίΙοΙίΙΐοΓοΓ, ΑίΙιεη, ΒααΐΏβί8ΐβΙ''8 Ββη.Ιοη&ΙβΤ.
Άρχαιο.Ι. α', 28. Φώτιος, έ. λ. 11εΛαργικόγ. Ησύχιος, έ. λ. ΙΙε- 1885, I, σ. 199. Ι_ιθ1Πη§, Τορορ. νοη ΑίΙιεη, ΜϋΙΙβΓ'δ ΗαηάΙ).
ΛαστιχΡΥ. α. )ύ. ΑII. \νί8ί. 1889, III, σ. 337 έπ. ^^άο^^I], ^αIί^ϋI>. [. 01α$5.
13 Κλείδημος, ΒβΙίΙίβΓ Αήβΰά. σελ. 419, 28. Πολέμων παρά ΡΙΐίΙ. 1890, σ. 753 έπ. ΒβΙ&βΓ, ΒβΗ. ΡΜΙ. ΨΟΟΪΙ. 1894, άρ. 2,
Σχολιαστ. Σοφο/.λέους Οίδ. ΚοΛ. 489. στηλ. 46 έπ.
« Ήροδο'τ. Κ, 6ί. '8 Ό Ββα16, ί'ΑβΓοροΙε ά'ΑΙΙιέηεί, νέα εκδ. 1862. σελ. 43, λίαν·
*5 Άρισ:οτε'λ. ένθα ανωτέρω. καταλλήλως περιγράφει τοΰτο.
16
Ουΐ'[). ΙιΐϋΟΓ. (3γ. άρ. 2374, στ. 60. 19 ΟαΓίίαί, ένθα ανωτέρω.