DOI Artikel:
Millet, Gabriel: Psēphidōta tou Daphniou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14596#0086
ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΤΟΤ ΔΑΦΝΙΟΥ
(Πίν. 9).
"II Γέννηαις -ής Οεοτόκου.
Ή Γέννησις της Θεοτόκου έν τω ναώ του Δα-
φνιού απεικονίζεται υπεράνω της Σταυρώσεως και
άριστερόθεν της βορείας πύλης Άπό της Σταυ-
ρώσεως χωρίζεται δια του μαρμάρινου διαζώματος,
δι' ου ορίζεται ή επιφάνεια της ανωτέρας οροφής,
ϊό πλαίσιον δμως, δπερ ή είκών αυτη κοσμεί, δεν
καταλαμβάνει ώς ή Σταύρωσις παν του τοίχου τό
πλάτος, άλλ' είνε μικρότερον κατά 0,73 μ., τοΰτο
δέ το διάστημα κατέχει ή δεδιπλοϊσμένη άψίς (αΐΌ
(]οα!)1βαα). Ή είκών περιβάλλεται ΰπο ταινίας
λευκής και ερυθράς και κρασπέδου ανθέων με στε-
φάνας πρασίνας, ερυθράς και κυανας, δι' ων απο-
τελείται περιθώριον άποληγον εις αψίδα. Εντός
του περιθωρίου τούτου ή είκών έχει ύψος μεν 2,24
μ., πλάτος δέ 1,94.
Ή τέχνη τοΟ ψηφιδωτού τούτου είνε ή αύτη
και ή της Σταυρώσεως. Αί ψηφίδες είνε των αυ-
τών διαστάσεων, δεν δεικνύουσι δέ καμμίαν έπεξερ-
γασίαν.
Διά ταύτης της σκηνής άρχεται ή σειρά τών
δεκατριών μεγάλων συνθέσεων του κυρίως ναοΟ.
Ή σειρά δέ αυτη αναπτύσσεται κατά την άνωτέ-
ραν όροφήν εις τους γωνιαίους θόλους και εις τους
τοίχους τών βραχιόνων του σταυρού, εξακολουθεί
κατά την κατωτέραν όροφήν επί τών αυτών τοί-
χων και τελειώνει άνωθεν της πύλης της εισόδου
διά της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Έκ τών συνθέ-
σεων τούτων ή πρώτη μόνη και ή τελευταία ανα-
φέρονται εις τον βίον της Θεοτόκου* άλλ' επί τών
τοίχων του νάρθηκος απεικονίζονται δύο άλλα επει-
σόδια αύτοΟ : ή Θεοτόκος εύλογουμένη υπό τών ιε-
ρέων 2 και τά Είσόδια της Θεοτόκου 3. Ή Γέννησις
της Θεοτόκου άπεχωρίσθη του φυσικού αυτής συμ-
1 Βλέπε Άρχ. 'Εφηα. ένεστώτος έτους σελ. 111 και έξ.
2 Ερμηνεία τών ζωγράφων έχδ. Κωνσταντινιδου § 351.
3 Αυτόθι § 352.
ΕΦΗΜΕΡΙΕ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ 1894.
πλέγματος προς ίκανοποίησιν άπαιτήσεών τίνων
του γενικού διακόσμου , προς πλήρωσιν δηλονότι
ενός κενού 1.
Τό έδαφος του ψηφιδωτού είνε χρυσοΰν μόνον
δέ προς τά κάτω μέχρις ύ'ψους 0,24 μ. ταινίαι ε-
λικοειδείς όλοπράσιναι, άλλά τριών διαφόρων τό-
νων παριστάνουσι τό δάπεδον. "Γπερθεν άποχωρί-
ζεται ή μελανού χρώματος επιγραφή : ή ΓένγΎ\ΰι<:
της Θεοτόκου.
Ή Αγία Αννα κάθηται έν τη κλίνη, ορθόν κοα-
τουσα τον κορμόν του σώματος, τήν δεΗιάν κνή-
μην τεταμένην, τήν δέ άριστεράν κεκαμμένην. Διά
της αριστεράς χειρός άποσύρει τον πέπλον άπό του
προσώπου, τήν δεξιάν δέ έπαναπαύει έπί τοΟ αρι-
στερού γόνατος. Παραδεδομένη δ'λως εις τάς σκέ-
ψεις της, δεν βλέπει τά εδέσματα (ώά πιθανώς),
άπερ προσφέρει αυτή κόρη έξαιτουμένη τήν προ-
σοχήν αυτής δι' εύλαβοΟς τίνος χειρονομίας. Παρά
τους πόδας δέ ίσταται άλλη νεανις προσφέρουσα
όπώρας και χειρόμακτρον, και παρά τό προσκε-
φάλαιον τρίτη νεανις σείει ύπέρ τήν κεφαλήν της
εις τό άκρον ευμεγέθους κοντού ριπίδιον έκ πτε-
ρών φασιανού. Έμπροσθεν δέ προς τάριστερά ή
μαία καθημένη λούει τό νεογνόν έν λουτήρι πλη-
ρουμένω ύδατος υπό άλλης νεάνιδος.
Τά άνάστημα της τζροσψιροόσ^ς τάς όπώρας
κόρης είνε 1,2ο μ., της δέ κρατούσης τό ριπίδιον
1,30. Ή Αγία "Αννα, ήτις ορθία Οά είχε τουλάχι-
στον τό άνάστημα της Θεοτόκου έν τή Σταυρώσει,
τ. ε. 1,63 μ. (ή κεφαλή είνε μήκους 0,22 μ.), εινε
υψηλότερα πάντων τών λοιπών δευτερευόντων προ-
σώπων, οιαδήποτε και αν είνε ή θέσις αυτών. Ή
υπεροχή αυτη του άναστήματος διακρίνει αυτήν
1 "Επρεπε νά τεΟη εζ ενός μεν ό Ευαγγελισμός έν τω ΒΑ γωνιακω
θ<$λω, έξ ετέρου δέ ή Σταύρωσις και ή Άνάστασις συμμ,ετρικώς εις
τοϋς ανατολικούς τοίχους και εις τήν κατωτέραν όροφήν τοϋ βορείου
και νοτίου βραχίονος του σταυρού. ΊΙ αυτή ανάγκη έπέβαλε τήν
επανάληψιν του Νιπτήρος και του Μυστικού δείπνου εις τοϋς τοίχους
του νάρΟηκος.
11
(Πίν. 9).
"II Γέννηαις -ής Οεοτόκου.
Ή Γέννησις της Θεοτόκου έν τω ναώ του Δα-
φνιού απεικονίζεται υπεράνω της Σταυρώσεως και
άριστερόθεν της βορείας πύλης Άπό της Σταυ-
ρώσεως χωρίζεται δια του μαρμάρινου διαζώματος,
δι' ου ορίζεται ή επιφάνεια της ανωτέρας οροφής,
ϊό πλαίσιον δμως, δπερ ή είκών αυτη κοσμεί, δεν
καταλαμβάνει ώς ή Σταύρωσις παν του τοίχου τό
πλάτος, άλλ' είνε μικρότερον κατά 0,73 μ., τοΰτο
δέ το διάστημα κατέχει ή δεδιπλοϊσμένη άψίς (αΐΌ
(]οα!)1βαα). Ή είκών περιβάλλεται ΰπο ταινίας
λευκής και ερυθράς και κρασπέδου ανθέων με στε-
φάνας πρασίνας, ερυθράς και κυανας, δι' ων απο-
τελείται περιθώριον άποληγον εις αψίδα. Εντός
του περιθωρίου τούτου ή είκών έχει ύψος μεν 2,24
μ., πλάτος δέ 1,94.
Ή τέχνη τοΟ ψηφιδωτού τούτου είνε ή αύτη
και ή της Σταυρώσεως. Αί ψηφίδες είνε των αυ-
τών διαστάσεων, δεν δεικνύουσι δέ καμμίαν έπεξερ-
γασίαν.
Διά ταύτης της σκηνής άρχεται ή σειρά τών
δεκατριών μεγάλων συνθέσεων του κυρίως ναοΟ.
Ή σειρά δέ αυτη αναπτύσσεται κατά την άνωτέ-
ραν όροφήν εις τους γωνιαίους θόλους και εις τους
τοίχους τών βραχιόνων του σταυρού, εξακολουθεί
κατά την κατωτέραν όροφήν επί τών αυτών τοί-
χων και τελειώνει άνωθεν της πύλης της εισόδου
διά της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Έκ τών συνθέ-
σεων τούτων ή πρώτη μόνη και ή τελευταία ανα-
φέρονται εις τον βίον της Θεοτόκου* άλλ' επί τών
τοίχων του νάρθηκος απεικονίζονται δύο άλλα επει-
σόδια αύτοΟ : ή Θεοτόκος εύλογουμένη υπό τών ιε-
ρέων 2 και τά Είσόδια της Θεοτόκου 3. Ή Γέννησις
της Θεοτόκου άπεχωρίσθη του φυσικού αυτής συμ-
1 Βλέπε Άρχ. 'Εφηα. ένεστώτος έτους σελ. 111 και έξ.
2 Ερμηνεία τών ζωγράφων έχδ. Κωνσταντινιδου § 351.
3 Αυτόθι § 352.
ΕΦΗΜΕΡΙΕ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ 1894.
πλέγματος προς ίκανοποίησιν άπαιτήσεών τίνων
του γενικού διακόσμου , προς πλήρωσιν δηλονότι
ενός κενού 1.
Τό έδαφος του ψηφιδωτού είνε χρυσοΰν μόνον
δέ προς τά κάτω μέχρις ύ'ψους 0,24 μ. ταινίαι ε-
λικοειδείς όλοπράσιναι, άλλά τριών διαφόρων τό-
νων παριστάνουσι τό δάπεδον. "Γπερθεν άποχωρί-
ζεται ή μελανού χρώματος επιγραφή : ή ΓένγΎ\ΰι<:
της Θεοτόκου.
Ή Αγία Αννα κάθηται έν τη κλίνη, ορθόν κοα-
τουσα τον κορμόν του σώματος, τήν δεΗιάν κνή-
μην τεταμένην, τήν δέ άριστεράν κεκαμμένην. Διά
της αριστεράς χειρός άποσύρει τον πέπλον άπό του
προσώπου, τήν δεξιάν δέ έπαναπαύει έπί τοΟ αρι-
στερού γόνατος. Παραδεδομένη δ'λως εις τάς σκέ-
ψεις της, δεν βλέπει τά εδέσματα (ώά πιθανώς),
άπερ προσφέρει αυτή κόρη έξαιτουμένη τήν προ-
σοχήν αυτής δι' εύλαβοΟς τίνος χειρονομίας. Παρά
τους πόδας δέ ίσταται άλλη νεανις προσφέρουσα
όπώρας και χειρόμακτρον, και παρά τό προσκε-
φάλαιον τρίτη νεανις σείει ύπέρ τήν κεφαλήν της
εις τό άκρον ευμεγέθους κοντού ριπίδιον έκ πτε-
ρών φασιανού. Έμπροσθεν δέ προς τάριστερά ή
μαία καθημένη λούει τό νεογνόν έν λουτήρι πλη-
ρουμένω ύδατος υπό άλλης νεάνιδος.
Τά άνάστημα της τζροσψιροόσ^ς τάς όπώρας
κόρης είνε 1,2ο μ., της δέ κρατούσης τό ριπίδιον
1,30. Ή Αγία "Αννα, ήτις ορθία Οά είχε τουλάχι-
στον τό άνάστημα της Θεοτόκου έν τή Σταυρώσει,
τ. ε. 1,63 μ. (ή κεφαλή είνε μήκους 0,22 μ.), εινε
υψηλότερα πάντων τών λοιπών δευτερευόντων προ-
σώπων, οιαδήποτε και αν είνε ή θέσις αυτών. Ή
υπεροχή αυτη του άναστήματος διακρίνει αυτήν
1 "Επρεπε νά τεΟη εζ ενός μεν ό Ευαγγελισμός έν τω ΒΑ γωνιακω
θ<$λω, έξ ετέρου δέ ή Σταύρωσις και ή Άνάστασις συμμ,ετρικώς εις
τοϋς ανατολικούς τοίχους και εις τήν κατωτέραν όροφήν τοϋ βορείου
και νοτίου βραχίονος του σταυρού. ΊΙ αυτή ανάγκη έπέβαλε τήν
επανάληψιν του Νιπτήρος και του Μυστικού δείπνου εις τοϋς τοίχους
του νάρΟηκος.
11