DOI Artikel:
Nogieć-Czepielowa, Ewa: Pozostałości dekoracji rzeźbiarskiej I katedry wawelskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20356#0023
12. Głowica z transeptu I katedry, fragment, rozeta na wschod-
niej tarczy, Kraków-Wawel (fot. E. Nogieć-Czepielowa)
niają narożniki po obydwu stronach luku arkady65 66.
Przykładów, na których występują jednakowe rozety
jest wiele, ale znacznie częściej zdarzają się rozety
zróżnicowane, przy czym zazwyczaj rozeta znajdu-
jąca się heraldycznie po prawej stronie krzyża jest
zwykła, wielolistna, a po lewej wirowa, jak na płycie
z Sirmione (Jezioro Garda) (ryc. 23)67 lub na pły-
tach z w. VIII z Albengi68 i Ventimiglii69. Czasem
rozeta po lewej stronie składa się z kilku współ-
środkowych okręgów, np. na płycie z sarkofagu
Teodoty w Pawii (ryc. 18)70, lub jest połączeniem
obydwu form — rozety wirowej z okręgami (płyta
z S. Maria in Cosmedin w Rzymie71). W wypadku
występowania większej ilości rozet dwie z nich zawsze
towarzyszą krzyżowi, pozostałe natomiast użyte są
dekoracyjnie, zapełniając wolne pola w kompozycji.
Najlepiej można to zaobserwować na płycie z kościoła
Św. Piotra w Villanova (ryc. 19)72, datowanej przez
65 R. Kautzsch, Die langobardische Schmuckkunst in
Oberitalien (Rómisches Jahrbuch fiir Kunstgeschichte, V, 1941,
ryc. 45 na s. 40).
66 Tamże, ryc. 48 na s. 42.
6' Tamże, ryc. 47. — Schaffran, o.c., tabl. 21 a.
68 Verzone, o.c., tabl. XV nr 16 do tekstu s. 144.
69 Tamże, tabl. LYIII nr 96 do tekstu s. 160.
13. Głowica z transeptu I katedry, fragment, rozeta na północ-
nej tarczy, Kraków-Wawel (fot. E. Nogieć-Czepielowa)
Arslana na 1 poł. w. XI73, gdzie w oczkach jednej
z plecionek flankujących krzyż możemy zobaczyć
pięć rozet o takim samym kształcie, jak na wschod-
niej tarczy głowicy wawelskiej. Podobne zjawisko
zapełniania wolnych miejsc kompozycji dodatko-
wymi rozetami można dostrzec na wielu innych
płytach, chociażby na wspomnianej już płycie Teo-
doty.
Krzyż wraz z rozetami, lub każdy z tych ele-
mentów osobno, występują również na kapitelach
sakralnych budowli północno włos kich pochodzą-
cych z tego samego okresu co płyty kamienne wy-
konywane do ich wyposażenia. Same rozety, bez
krzyża, stosowane bywają na kapitelach przede
wszystkim jako motywy dekoracyjne. Taką funkcję
pełnią one na kapitelach baldachimu w Cividale
(ok. r. 737)74, na kapitelu z pałacu Fieramosca
z w. VIII w Capui75, czy na kapitelach cyborium
70 Kautzsch, o.c., ryc. 1 na s. 4.
71 Schaffran, o.c., tabl. 33 c.
72 Kautzsch, o.c., ryc. 50 na s. 43.
73 E. Arslan, La pittura e la scultura veronese dal secolo
VIII al secolo XIII, Milano 1943, s. 11.
74 Kautzsch, o.c., ryc. .7 na s. 10, ryc. 8 na s. 11.
75 Cattaneo, o.c., ryc. 76 na s. 136.
15
niej tarczy, Kraków-Wawel (fot. E. Nogieć-Czepielowa)
niają narożniki po obydwu stronach luku arkady65 66.
Przykładów, na których występują jednakowe rozety
jest wiele, ale znacznie częściej zdarzają się rozety
zróżnicowane, przy czym zazwyczaj rozeta znajdu-
jąca się heraldycznie po prawej stronie krzyża jest
zwykła, wielolistna, a po lewej wirowa, jak na płycie
z Sirmione (Jezioro Garda) (ryc. 23)67 lub na pły-
tach z w. VIII z Albengi68 i Ventimiglii69. Czasem
rozeta po lewej stronie składa się z kilku współ-
środkowych okręgów, np. na płycie z sarkofagu
Teodoty w Pawii (ryc. 18)70, lub jest połączeniem
obydwu form — rozety wirowej z okręgami (płyta
z S. Maria in Cosmedin w Rzymie71). W wypadku
występowania większej ilości rozet dwie z nich zawsze
towarzyszą krzyżowi, pozostałe natomiast użyte są
dekoracyjnie, zapełniając wolne pola w kompozycji.
Najlepiej można to zaobserwować na płycie z kościoła
Św. Piotra w Villanova (ryc. 19)72, datowanej przez
65 R. Kautzsch, Die langobardische Schmuckkunst in
Oberitalien (Rómisches Jahrbuch fiir Kunstgeschichte, V, 1941,
ryc. 45 na s. 40).
66 Tamże, ryc. 48 na s. 42.
6' Tamże, ryc. 47. — Schaffran, o.c., tabl. 21 a.
68 Verzone, o.c., tabl. XV nr 16 do tekstu s. 144.
69 Tamże, tabl. LYIII nr 96 do tekstu s. 160.
13. Głowica z transeptu I katedry, fragment, rozeta na północ-
nej tarczy, Kraków-Wawel (fot. E. Nogieć-Czepielowa)
Arslana na 1 poł. w. XI73, gdzie w oczkach jednej
z plecionek flankujących krzyż możemy zobaczyć
pięć rozet o takim samym kształcie, jak na wschod-
niej tarczy głowicy wawelskiej. Podobne zjawisko
zapełniania wolnych miejsc kompozycji dodatko-
wymi rozetami można dostrzec na wielu innych
płytach, chociażby na wspomnianej już płycie Teo-
doty.
Krzyż wraz z rozetami, lub każdy z tych ele-
mentów osobno, występują również na kapitelach
sakralnych budowli północno włos kich pochodzą-
cych z tego samego okresu co płyty kamienne wy-
konywane do ich wyposażenia. Same rozety, bez
krzyża, stosowane bywają na kapitelach przede
wszystkim jako motywy dekoracyjne. Taką funkcję
pełnią one na kapitelach baldachimu w Cividale
(ok. r. 737)74, na kapitelu z pałacu Fieramosca
z w. VIII w Capui75, czy na kapitelach cyborium
70 Kautzsch, o.c., ryc. 1 na s. 4.
71 Schaffran, o.c., tabl. 33 c.
72 Kautzsch, o.c., ryc. 50 na s. 43.
73 E. Arslan, La pittura e la scultura veronese dal secolo
VIII al secolo XIII, Milano 1943, s. 11.
74 Kautzsch, o.c., ryc. .7 na s. 10, ryc. 8 na s. 11.
75 Cattaneo, o.c., ryc. 76 na s. 136.
15