DOI article:
Nogieć-Czepielowa, Ewa: Pozostałości dekoracji rzeźbiarskiej I katedry wawelskiej
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20356#0029
razy po 4 cm na pierścienie ograniczające plecionkę
od dołn i od góry, łatwo można obliczyć, że tworzące
sieć plecionki faliste miały po osiem oczek wyso-
kości.
Ze względu na charakterystyczną dekorację
kolumna z krypty nie uszła uwadze autorów zaintere-
sowanych architekturą I katedry wawelskiej. Jako
najbliższy przykład podobnego zastosowania ple-
cionki do dekoracji trzonu podaje się kolumny z za-
chodniej krypty katedry Św. Wita w Pradze,
odkrytej w r. 18 7 7 95, wspomnianej poprzednio
przy okazji omawiania kapitela z transeptu katedry
wawelskiej. Krypta praska datowana jest na czasy
Spitygniewa II (1055-1061) i Wratysława II (1061—
1092). Jeżeli przyjąć zależność kolumn wawelskich
od praskich, to powstaje sprzeczność pomiędzy da-
towaniem dekoracji katedry wawelskiej a czasem
powstania katedry, której budowę rozpoczęto przed
r. 102096, a przecież dekoracja katedry jest inte-
gralnie związana z architekturą. Dlatego wydaje się
celowe przeprowadzenie analizy porównawczej oby-
dwu dekoracji.
Plecionka na kolumnie wawelskiej jest pojedyncza
i nieskomplikowana, w przeciwieństwie do większej
złożoności i różnorodności form plecionek praskich.
Nasza plecionka ma formy płynne i zaokrąglone,
w praskich stosuje się dużo linii prostych, a zmiana
kierunku taśmy następuje bardziej gwałtownie.
W dekoracji kolumn praskich przeważa motyw
plecionki o splocie potrójnym (warkocz), nie two-
rzącej sieci, ale wyraźnie oddzielonej pionowymi
liniami lub wolnym miejscem od sąsiednich piono-
wych pasów dekoracji. Całość dekoracji wskazuje
na wykonanie jej przez kilku artystów, ponieważ
jedne plecionki są wykonane regularnie i trochę
sztywno, inne bardziej nieregularnie, ale za to
z większą miękkością. Potwierdzają takie przy-
puszczenie różnorodne formy baz, o zróżnicowanych
profilach i chociaż trafiają się również podobne do
baz z naszej katedry, są one jednak nieco bardziej
spłaszczone, nie tak wysokie jak u nas. W katedrze
krakowskiej wszystkie bazy mają jednakowe profile,
nawet bazy z transeptu różnią się od należących do
krypty tylko swoją wielkością. Najbliższa plecionka
95 Por. przypis 12 i 13 oraz Merhautova-Livorova, o.c.,
data odkrycia wg Podlahy i Hilberta, o.c., s. 1-5.
96 Żurowska, o.c., s. 70.
21. Rysunek rekonstrukcyjny ko-
lumny z krypty I katedry, Kraków-
-Wawel (rys. J. Woziwodzki)
21
od dołn i od góry, łatwo można obliczyć, że tworzące
sieć plecionki faliste miały po osiem oczek wyso-
kości.
Ze względu na charakterystyczną dekorację
kolumna z krypty nie uszła uwadze autorów zaintere-
sowanych architekturą I katedry wawelskiej. Jako
najbliższy przykład podobnego zastosowania ple-
cionki do dekoracji trzonu podaje się kolumny z za-
chodniej krypty katedry Św. Wita w Pradze,
odkrytej w r. 18 7 7 95, wspomnianej poprzednio
przy okazji omawiania kapitela z transeptu katedry
wawelskiej. Krypta praska datowana jest na czasy
Spitygniewa II (1055-1061) i Wratysława II (1061—
1092). Jeżeli przyjąć zależność kolumn wawelskich
od praskich, to powstaje sprzeczność pomiędzy da-
towaniem dekoracji katedry wawelskiej a czasem
powstania katedry, której budowę rozpoczęto przed
r. 102096, a przecież dekoracja katedry jest inte-
gralnie związana z architekturą. Dlatego wydaje się
celowe przeprowadzenie analizy porównawczej oby-
dwu dekoracji.
Plecionka na kolumnie wawelskiej jest pojedyncza
i nieskomplikowana, w przeciwieństwie do większej
złożoności i różnorodności form plecionek praskich.
Nasza plecionka ma formy płynne i zaokrąglone,
w praskich stosuje się dużo linii prostych, a zmiana
kierunku taśmy następuje bardziej gwałtownie.
W dekoracji kolumn praskich przeważa motyw
plecionki o splocie potrójnym (warkocz), nie two-
rzącej sieci, ale wyraźnie oddzielonej pionowymi
liniami lub wolnym miejscem od sąsiednich piono-
wych pasów dekoracji. Całość dekoracji wskazuje
na wykonanie jej przez kilku artystów, ponieważ
jedne plecionki są wykonane regularnie i trochę
sztywno, inne bardziej nieregularnie, ale za to
z większą miękkością. Potwierdzają takie przy-
puszczenie różnorodne formy baz, o zróżnicowanych
profilach i chociaż trafiają się również podobne do
baz z naszej katedry, są one jednak nieco bardziej
spłaszczone, nie tak wysokie jak u nas. W katedrze
krakowskiej wszystkie bazy mają jednakowe profile,
nawet bazy z transeptu różnią się od należących do
krypty tylko swoją wielkością. Najbliższa plecionka
95 Por. przypis 12 i 13 oraz Merhautova-Livorova, o.c.,
data odkrycia wg Podlahy i Hilberta, o.c., s. 1-5.
96 Żurowska, o.c., s. 70.
21. Rysunek rekonstrukcyjny ko-
lumny z krypty I katedry, Kraków-
-Wawel (rys. J. Woziwodzki)
21