DOI Artikel:
Dreścik, Jan: Kwiatki Świętey Pustynie B. Salomei Panny, na Skale S. Maryey: Treści ideowe barokowej pustelni Bł. Salomei w Grodzisku koło Skały
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20541#0062
7\ <PFCVL\M EXLM1’LAHL.
29. Speculum exemplare (wg David, Duode-
cim specula Deum...) (fot, J. Dreścik)
3\'DOR S A \TGV INEVS.
Arida, iang-uineos Dij bibę corporis imbreS
Et rnala purpurcis iemina verte roiis.
ijO tjWjjfcr-Vbiir nUw Rnwnpnr ićeiitesj;
Sitó u u w;?Vr, m>d
*^J?rrr ,J? dr Tcjamj tu ne pvduis des rysęsĄ
veme* dc rch tdmc ne dimt humus dacie* ’ •
30 Sudor sanguineus (wg David, Paradisus...)
(fot. J. Dreściik)
cem Sprawiedliwości jest Chrystus, Kuna zaś
Eklezją, która światło słońca odbija” 70.
Tę samą ideę wyraża w grodziskim kościele
dekoracja sklepień: ,,Choru mnieyszego zaskle-
pienie w kostkę wysadzone xiężyc i gwiazdy zdo-
bią; nocy tego wieku znacząc. Większego, słoń-
ce w środku, na palmy y lilie poglądaiące, wie-
czne, bez zaćmienia dni czystym y porządnie wo-
iuiącym obiecuie”71 (ryc. 19). Nie trzeba doda-
wać, że lilie i palmy na sklepieniu to oczywiste
symbole czystości i nagrody zwycięstwa po „do-
brym wojowaniu”. Znajdujemy tu też jeszcze
jedno uzasadnienie wyposażenia figur dwóch par
monarszych — Salomei i Kolomana oraz Bole-
70 Orygemes, In Numer os Homilia 25, 5: „Sol iu-
stitiae Christa esit; huiiic sd luna id est Eccilesia siua, quae
luimune ipsdiuis repleitur”. Cyt. wg Bączkowską, Hie-
ronim Bosch..., s. 116, przyp. 79.
71 Kwiatek VI — Wewnętrzne Kościoła weyzrzenie.
Wiśniewski (o.c., s. 26) zupełnie bezzasadnie dopa-
trywał się w dekoracji sklepienia prezbiterium wyobra-
żenia herbu Lei iwa.
sława Wstydliwego i Kingi — w zegary słonecz-
ne, zatem jak gdyby szczególnego ich wyekspo-
nowania na działanie promieni słonecznych. Obaj
władcy pod wpływem swych świątobliwych mał-
żonek zachowali dziewictwo w małżeństwie. Dzie-
wictwo zaś, według św. Jana Chryzostoma, od-
dzielając od rzeczy ziemskich pozwala czystymi
oczyma wpatrywać się w „Słońce Sprawiedliwoś-
ci” 72.
Odpowiednikiem-,,antytypem” figur książęcych
małżonków jest we wnętrzu kościoła, w głównym
ołtarzu, posąg św. Józefa, czystego oblubieńca
Marii, którego dziewictwo wysławiali ojcowie Ko-
ścioła 73 (ryc. 2Ob). O tym, iż droga do widzenia
72 Ioanni Chrisostomi De nirginitate liber,
Monachii MDCXII, s. 75: „Nam quid virigimitate duicius,
quiid meldUs, qulid iilliuisitirliuis? quae fulgorels lipsiis etiam
SoiltLs. radiiiis luiculenltiores ©miilttat, nosque oto omnibus
q'ua>e in vitam liinjcidant aibiuinctois im iiusititiiae solem punis
oculis aisisidue eomtuentes praestet”.
73 Np. św. Hieronim, Przeciw Helwidiuszowi:
„Mówisz, że Maryja nie wytrwała w dziewictwie. Wię-
56
29. Speculum exemplare (wg David, Duode-
cim specula Deum...) (fot, J. Dreścik)
3\'DOR S A \TGV INEVS.
Arida, iang-uineos Dij bibę corporis imbreS
Et rnala purpurcis iemina verte roiis.
ijO tjWjjfcr-Vbiir nUw Rnwnpnr ićeiitesj;
Sitó u u w;?Vr, m>d
*^J?rrr ,J? dr Tcjamj tu ne pvduis des rysęsĄ
veme* dc rch tdmc ne dimt humus dacie* ’ •
30 Sudor sanguineus (wg David, Paradisus...)
(fot. J. Dreściik)
cem Sprawiedliwości jest Chrystus, Kuna zaś
Eklezją, która światło słońca odbija” 70.
Tę samą ideę wyraża w grodziskim kościele
dekoracja sklepień: ,,Choru mnieyszego zaskle-
pienie w kostkę wysadzone xiężyc i gwiazdy zdo-
bią; nocy tego wieku znacząc. Większego, słoń-
ce w środku, na palmy y lilie poglądaiące, wie-
czne, bez zaćmienia dni czystym y porządnie wo-
iuiącym obiecuie”71 (ryc. 19). Nie trzeba doda-
wać, że lilie i palmy na sklepieniu to oczywiste
symbole czystości i nagrody zwycięstwa po „do-
brym wojowaniu”. Znajdujemy tu też jeszcze
jedno uzasadnienie wyposażenia figur dwóch par
monarszych — Salomei i Kolomana oraz Bole-
70 Orygemes, In Numer os Homilia 25, 5: „Sol iu-
stitiae Christa esit; huiiic sd luna id est Eccilesia siua, quae
luimune ipsdiuis repleitur”. Cyt. wg Bączkowską, Hie-
ronim Bosch..., s. 116, przyp. 79.
71 Kwiatek VI — Wewnętrzne Kościoła weyzrzenie.
Wiśniewski (o.c., s. 26) zupełnie bezzasadnie dopa-
trywał się w dekoracji sklepienia prezbiterium wyobra-
żenia herbu Lei iwa.
sława Wstydliwego i Kingi — w zegary słonecz-
ne, zatem jak gdyby szczególnego ich wyekspo-
nowania na działanie promieni słonecznych. Obaj
władcy pod wpływem swych świątobliwych mał-
żonek zachowali dziewictwo w małżeństwie. Dzie-
wictwo zaś, według św. Jana Chryzostoma, od-
dzielając od rzeczy ziemskich pozwala czystymi
oczyma wpatrywać się w „Słońce Sprawiedliwoś-
ci” 72.
Odpowiednikiem-,,antytypem” figur książęcych
małżonków jest we wnętrzu kościoła, w głównym
ołtarzu, posąg św. Józefa, czystego oblubieńca
Marii, którego dziewictwo wysławiali ojcowie Ko-
ścioła 73 (ryc. 2Ob). O tym, iż droga do widzenia
72 Ioanni Chrisostomi De nirginitate liber,
Monachii MDCXII, s. 75: „Nam quid virigimitate duicius,
quiid meldUs, qulid iilliuisitirliuis? quae fulgorels lipsiis etiam
SoiltLs. radiiiis luiculenltiores ©miilttat, nosque oto omnibus
q'ua>e in vitam liinjcidant aibiuinctois im iiusititiiae solem punis
oculis aisisidue eomtuentes praestet”.
73 Np. św. Hieronim, Przeciw Helwidiuszowi:
„Mówisz, że Maryja nie wytrwała w dziewictwie. Wię-
56