DOI article:
Gadomski, Jerzy: Pozostałości retabulum pierwszego ołtarza w gotyckiej katedrze na Wawelu
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20542#0016
losie rzeźb w w. XV zadecydowała rozbudzona
w tym czasie świadomość historyczna; to ona ka-
zała budowniczym kaplic Jagiellońskich uszano-
wie ideowej — herby króla i zarazem Królestwa oraz
biskupa Bodzanty, a także posąg patrona katedry i
drzwi z literą „K” (jeśli od początku były przeznaczone
dla wejścia zachodniego) — skupiły się na elewacji za-
chodniej, która także dzięki kamiennej okładzinie uzy-
skała po ukończeniu budowy charakter reprezentacyj-
nej fasady.
34 Środkowa część dawnej nastawy mogła być umie-
szczona np. w tympanonie portalu. Ostrożniejszym postę-
powaniem przy wycinaniu tej części z płyty retabulum
można tłumaczyć uszkodzenie „skrzydeł”, obciętych w
odległości 7—8 cm od ich pierwotnych krawędzi we-
wać relikty pochodzące z pierwszych lat wzno-
szenia gotyckiej katedry i pamięć inicjatora te-
go przedsięwzięcia, biskupa Nankera 35.
wnętrznych (jeśli takie przycięcie zachowanych frag-
mentów nie pochodzi z w. XV lub XVII), co dawało od-
powiedni „margines bezpieczeństwa” dla przeznaczonej
do innych celów głównej kwatery nastawy.
35 Rzeźby zamurowano cegłą zapewne w czasie bu-
dowy obecnego marmurowego portalu zachodniego w la-
tach 1636—1638 lub w czasie jego restauracji w r. 1693
(o tych pracach zob. M. Rożek, Katedra wawelska w
XVII wieku, Kraków 1980, s. 48—50, 240 przypis 57 (Bi-
blioteka Krakowska, nr 121)). Widoki wejścia zachodnie-
go w w. XIX przed odsłonięciem rzeźb: J. Banach,
Ikonografia Wawelu, Kraków 1977, t. II, il. 161—163.
LES YESTIGES D UN RETABLE DU PREMIER AUTEL DE LA CATHEDRALE GOTHIQUE DE CRACOYIE
En 1897, pres du portail ouest de la cathedrale
de Cracovie, on a trouve deux plaąues seulptees, repre-
sentant 1’archange Saint Michel terrassant le dragon et
Sainte Marguerite sur le dragon. Depuis la decouverte
de ces sculptures, elles ont ete prises pour les restes de
la premiere decoration de l’un des portails (de l’ouest,
du nord ou du sud) de la cathedrale gothiąue, elevee
entre 1320 et 1364. Cependant les sujets des reliefs, les
traits caracteristiąues de leur style, leurs dimensions et
la formę de 1’encadrement architectoniąue permettent
de supposer ąue les plaąues sont des vestiges d’un re-
table en pierre, provenant de la chapelle Sainte-Mar-
guerite, fondee par Leveque Nanker entre 1320 et 1322.
Les plaąues formaient alors les volets lateraux de ce
retable, tripartite sans doute, dont le panneau central
a disparu. Probablement avant 1367, ąuand la chapelle
Sainte-Marguerite devint la sacristie, les parties late-
rales du retable servirent a la decoration de 1’entree
principale de la cathedrale, la construction de laąuelle
fut terminee vers 1364 (datę de la consecration). Au
XVe siecle, dans les murs de deux chapelles Jagellon-
nes, elevees alors a la faęade ouest de la cathedrale, on
a specialement formę deux niches pour que les sculptu-
res soient visibles. Les niches furent murees au XVIIe
siecle, et ensuite decouvertes pendant la restauration
de la cathedrale a la fin du XIXe siecle.
w tym czasie świadomość historyczna; to ona ka-
zała budowniczym kaplic Jagiellońskich uszano-
wie ideowej — herby króla i zarazem Królestwa oraz
biskupa Bodzanty, a także posąg patrona katedry i
drzwi z literą „K” (jeśli od początku były przeznaczone
dla wejścia zachodniego) — skupiły się na elewacji za-
chodniej, która także dzięki kamiennej okładzinie uzy-
skała po ukończeniu budowy charakter reprezentacyj-
nej fasady.
34 Środkowa część dawnej nastawy mogła być umie-
szczona np. w tympanonie portalu. Ostrożniejszym postę-
powaniem przy wycinaniu tej części z płyty retabulum
można tłumaczyć uszkodzenie „skrzydeł”, obciętych w
odległości 7—8 cm od ich pierwotnych krawędzi we-
wać relikty pochodzące z pierwszych lat wzno-
szenia gotyckiej katedry i pamięć inicjatora te-
go przedsięwzięcia, biskupa Nankera 35.
wnętrznych (jeśli takie przycięcie zachowanych frag-
mentów nie pochodzi z w. XV lub XVII), co dawało od-
powiedni „margines bezpieczeństwa” dla przeznaczonej
do innych celów głównej kwatery nastawy.
35 Rzeźby zamurowano cegłą zapewne w czasie bu-
dowy obecnego marmurowego portalu zachodniego w la-
tach 1636—1638 lub w czasie jego restauracji w r. 1693
(o tych pracach zob. M. Rożek, Katedra wawelska w
XVII wieku, Kraków 1980, s. 48—50, 240 przypis 57 (Bi-
blioteka Krakowska, nr 121)). Widoki wejścia zachodnie-
go w w. XIX przed odsłonięciem rzeźb: J. Banach,
Ikonografia Wawelu, Kraków 1977, t. II, il. 161—163.
LES YESTIGES D UN RETABLE DU PREMIER AUTEL DE LA CATHEDRALE GOTHIQUE DE CRACOYIE
En 1897, pres du portail ouest de la cathedrale
de Cracovie, on a trouve deux plaąues seulptees, repre-
sentant 1’archange Saint Michel terrassant le dragon et
Sainte Marguerite sur le dragon. Depuis la decouverte
de ces sculptures, elles ont ete prises pour les restes de
la premiere decoration de l’un des portails (de l’ouest,
du nord ou du sud) de la cathedrale gothiąue, elevee
entre 1320 et 1364. Cependant les sujets des reliefs, les
traits caracteristiąues de leur style, leurs dimensions et
la formę de 1’encadrement architectoniąue permettent
de supposer ąue les plaąues sont des vestiges d’un re-
table en pierre, provenant de la chapelle Sainte-Mar-
guerite, fondee par Leveque Nanker entre 1320 et 1322.
Les plaąues formaient alors les volets lateraux de ce
retable, tripartite sans doute, dont le panneau central
a disparu. Probablement avant 1367, ąuand la chapelle
Sainte-Marguerite devint la sacristie, les parties late-
rales du retable servirent a la decoration de 1’entree
principale de la cathedrale, la construction de laąuelle
fut terminee vers 1364 (datę de la consecration). Au
XVe siecle, dans les murs de deux chapelles Jagellon-
nes, elevees alors a la faęade ouest de la cathedrale, on
a specialement formę deux niches pour que les sculptu-
res soient visibles. Les niches furent murees au XVIIe
siecle, et ensuite decouvertes pendant la restauration
de la cathedrale a la fin du XIXe siecle.