DOI Artikel:
Małkiewicz, Adam: Wokót "Chrystusa i jawnogrzesznicy" Alessandra Varotariego zwanego Padovanino: Przyczynek do problemu relacji wzór - naśladownictwo w sztuce nowożytnej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20542#0090
5. Tycjan, Chrystus i jawnogrzesznica, Wiedeń, Kunsthistorisches Museum (fot. Kunsthistorisches Mussum, Wien)
ąuecenta. W tym klasycyzmie, nieco zapóźnionym
i konserwatywnym, pozostawał w opozycji wo-
bec dominującego wówczas w Wenecji kierunku
akademickiego o późnomanierystycznej prowe-
niencji (Palma il Giovane), oddziałał jednak na
generację malarzy urodzonych w pierwszym pię-
tnastoleciu w. XVII, pośrednicząc w przejmowaniu
kolorystycznej tradycji wczesnego Cinąuecenta
weneckiego 14.
Tradycjonalizm Varotariego ujawnia się też w
Chrystusie i jawnogrzesznicy. Oprócz ogólnego
nawiązania do malarstwa weneckiego pierwszej
ćwierci w. XVI w obrazie dostrzegamy wyraźną
inspirację dziełem Tycjana o tym samym tema-
cie (ryc. 5), również pochodzącym z galerii Le-
14 C. D o n z e 11 i, G. M. Piło, I pittori del Seicento
reneto, Firenze 1987, s. 307—-311; tamże wcześniejsza li-
teratura.
15 Wiedeń, Kunsthistorisches Museum, nr inw. 114;
ol. ph, 82,5X136 cm.
16 Oberhammer, o.c., s. 101—136, cały proces
tworzenia obrazu, którego koncepcję Tycjan zmieniał
podczas malowania i którego nie ukończył, umieścił w
latach 1509—1512 (s. 130); tamże, s. 101—103 dzieje wcze-
śniejszych datowań i atrybucji. H. E. W e t h e y {Th?
Paintings of Titian. Complete Edition, I: The Religious
opolda Wilhelma i znajdującym się w zbiorach
wiedeńskiego muzeum 15. Ten nieukończony obraz,
oceniany obecnie jako znaczące dzieło z wczesne-
go okresu artysty, jest datowany na czas między
r. 1509 a 1515 16. Przedstawiając figury do kolan,
Varotari nawiązał do ich półpostaciowego ujęcia
przez Tycjana. Mimo zwiększenia liczby wyobra-
żonych postaci główne osoby powtórzył za obra-
zem Tycjana, zachowując ich funkcję ikonografi-
czną, wzajemne usytuowanie i — w znacznym
stopniu — upozowanie oraz typ fizjonomiczmy.
Ważne są też różnice, świadczące nie tylko o
różnicy talentu obu malarzy, lecz także o prze-
mianach, jakie się w ciągu stulecia dokonały w
malarstwie weneckim. W obrazie Tycjana kom-
Paintings, London 1969, s. 77, nr kat. 17) uznał obraz
za własnoręczne i ukończone dzieło Tycjana z czasu
ok. r. 1511. De mus (o.c., s. 182), zgodnie z tradycją
wcześniejszych katalogów muzeum, określił obraz jako
dzieło Tycjana i jego warsztatu i datował ,,ok. 1512—15”.
Za Oberhammerem można dodać, że J. A. Crowe i G.
B. Cavalcaselle (Tizian. Lehen und Werke, I, Leip-
zig 1877, s. 718—719), umieszczając obraz wśród prac nie-
pewnych, dopuszczali nawet możliwość, iż jest to ,,ty-
cjanowskie naśladownictwo Yarotariego”!
84
ąuecenta. W tym klasycyzmie, nieco zapóźnionym
i konserwatywnym, pozostawał w opozycji wo-
bec dominującego wówczas w Wenecji kierunku
akademickiego o późnomanierystycznej prowe-
niencji (Palma il Giovane), oddziałał jednak na
generację malarzy urodzonych w pierwszym pię-
tnastoleciu w. XVII, pośrednicząc w przejmowaniu
kolorystycznej tradycji wczesnego Cinąuecenta
weneckiego 14.
Tradycjonalizm Varotariego ujawnia się też w
Chrystusie i jawnogrzesznicy. Oprócz ogólnego
nawiązania do malarstwa weneckiego pierwszej
ćwierci w. XVI w obrazie dostrzegamy wyraźną
inspirację dziełem Tycjana o tym samym tema-
cie (ryc. 5), również pochodzącym z galerii Le-
14 C. D o n z e 11 i, G. M. Piło, I pittori del Seicento
reneto, Firenze 1987, s. 307—-311; tamże wcześniejsza li-
teratura.
15 Wiedeń, Kunsthistorisches Museum, nr inw. 114;
ol. ph, 82,5X136 cm.
16 Oberhammer, o.c., s. 101—136, cały proces
tworzenia obrazu, którego koncepcję Tycjan zmieniał
podczas malowania i którego nie ukończył, umieścił w
latach 1509—1512 (s. 130); tamże, s. 101—103 dzieje wcze-
śniejszych datowań i atrybucji. H. E. W e t h e y {Th?
Paintings of Titian. Complete Edition, I: The Religious
opolda Wilhelma i znajdującym się w zbiorach
wiedeńskiego muzeum 15. Ten nieukończony obraz,
oceniany obecnie jako znaczące dzieło z wczesne-
go okresu artysty, jest datowany na czas między
r. 1509 a 1515 16. Przedstawiając figury do kolan,
Varotari nawiązał do ich półpostaciowego ujęcia
przez Tycjana. Mimo zwiększenia liczby wyobra-
żonych postaci główne osoby powtórzył za obra-
zem Tycjana, zachowując ich funkcję ikonografi-
czną, wzajemne usytuowanie i — w znacznym
stopniu — upozowanie oraz typ fizjonomiczmy.
Ważne są też różnice, świadczące nie tylko o
różnicy talentu obu malarzy, lecz także o prze-
mianach, jakie się w ciągu stulecia dokonały w
malarstwie weneckim. W obrazie Tycjana kom-
Paintings, London 1969, s. 77, nr kat. 17) uznał obraz
za własnoręczne i ukończone dzieło Tycjana z czasu
ok. r. 1511. De mus (o.c., s. 182), zgodnie z tradycją
wcześniejszych katalogów muzeum, określił obraz jako
dzieło Tycjana i jego warsztatu i datował ,,ok. 1512—15”.
Za Oberhammerem można dodać, że J. A. Crowe i G.
B. Cavalcaselle (Tizian. Lehen und Werke, I, Leip-
zig 1877, s. 718—719), umieszczając obraz wśród prac nie-
pewnych, dopuszczali nawet możliwość, iż jest to ,,ty-
cjanowskie naśladownictwo Yarotariego”!
84