DOI article:
Małkiewicz, Adam: Wokót "Chrystusa i jawnogrzesznicy" Alessandra Varotariego zwanego Padovanino: Przyczynek do problemu relacji wzór - naśladownictwo w sztuce nowożytnej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20542#0091
6. Alessiandino Varotairi(?), Chrystus i jawnogrzesznica, kopia obrazu Tycjana, Padwa, Museo Civico
(fot. Museo Civaco, Padova)
pozycja rozwija się jak pismo, od lewej ku pra-
wej krawędzi płótna, a dramatyzm akcji odczy-
tujemy z wyrazu twarzy i układu rąk postaci.
U Varotariego kompozycyjne i ideowe centrum
obrazu stanowi otwarta ogromna księga; nieco
teatralne gesty głównych postaci nie przekonują,
a obecność mężczyzn na dalszym planie, zacho-
wujących niemal pełną obojętność wobec rozgry-
wającego się wydarzenia, uzasadniać zdają się
tylko względy kompozycyjne. Jakby zapowiadając
swój nieco późniejszy Grosz czynszowy, Tycjan
skupia się na prawdzie psychologicznej; temat stał
się dla niego tylko pretekstem do ukazania cha-
rakterów postaci i ich stanów emocjonalnych, to-
też obraz, uderzający monumentalnością ujęcia,
uzyskał wymiar ponadczasowy. Varotari nato-
miast jest ilustratorem dążącym do możliwie naj-
pełniejszego przedstawienia tekstu Ewangelii, do
opowiedzenia anegdoty; jego „przegadany” obraz
17 Powyższe uwagi nawiązują w części do analiz
Oberhammera, o.c., s. 101—105 (analiza kompozycji
obrazu Tycjana) i 119—120 (porównanie obu obrazów).
18 Padwa, Museo Civico, nr inw. 609; ol. pł., 98'X
148 cm. L. G r o s s a t o, II Museo civico di Padova. Di-
stanowi tylko rodzajowe ujęcie jednorazowego
wydarzenia 17.
Żywe zainteresowanie Varotariego Chrystusem
i jawnogrzesznicą Tycjana zdaje się potwierdzać
zachowana w Museo Civico w Padwie kopia tego
obrazu (ryc. 6), wykonana w skali (w przybliże-
niu) 1:1, tradycyjnie — choć bez potwierdzeń
źródłowych — jemu właśnie atrybuowana 18. Je-
śli rzeczywiście autorem tej kopii jest Varotari,
mogła ona powstać najpewniej w początkowych
latach jego pobytu w Wenecji, może nawet w
ir. 1614.
iii
Z twórczością Varotariego łączy się jeszcze je-
dno przedstawienie Chrystusa i jawnogrzesznicy:
znajdujące się w Museo Civico w Padwie swo-
pinti e sculture dal XIV al XIX secolo, Venezia 1957,
s. 169—170 (jako „dzieło młodzieńcze”), Oberhammer
(o.c., s. 119 i il. 110) atrybucję Varotariemu opatruje
znakiem zapytania. O innych powtórzeniach obrazu Ty-
cjana zcb. dalej s. 89—91.
85
(fot. Museo Civaco, Padova)
pozycja rozwija się jak pismo, od lewej ku pra-
wej krawędzi płótna, a dramatyzm akcji odczy-
tujemy z wyrazu twarzy i układu rąk postaci.
U Varotariego kompozycyjne i ideowe centrum
obrazu stanowi otwarta ogromna księga; nieco
teatralne gesty głównych postaci nie przekonują,
a obecność mężczyzn na dalszym planie, zacho-
wujących niemal pełną obojętność wobec rozgry-
wającego się wydarzenia, uzasadniać zdają się
tylko względy kompozycyjne. Jakby zapowiadając
swój nieco późniejszy Grosz czynszowy, Tycjan
skupia się na prawdzie psychologicznej; temat stał
się dla niego tylko pretekstem do ukazania cha-
rakterów postaci i ich stanów emocjonalnych, to-
też obraz, uderzający monumentalnością ujęcia,
uzyskał wymiar ponadczasowy. Varotari nato-
miast jest ilustratorem dążącym do możliwie naj-
pełniejszego przedstawienia tekstu Ewangelii, do
opowiedzenia anegdoty; jego „przegadany” obraz
17 Powyższe uwagi nawiązują w części do analiz
Oberhammera, o.c., s. 101—105 (analiza kompozycji
obrazu Tycjana) i 119—120 (porównanie obu obrazów).
18 Padwa, Museo Civico, nr inw. 609; ol. pł., 98'X
148 cm. L. G r o s s a t o, II Museo civico di Padova. Di-
stanowi tylko rodzajowe ujęcie jednorazowego
wydarzenia 17.
Żywe zainteresowanie Varotariego Chrystusem
i jawnogrzesznicą Tycjana zdaje się potwierdzać
zachowana w Museo Civico w Padwie kopia tego
obrazu (ryc. 6), wykonana w skali (w przybliże-
niu) 1:1, tradycyjnie — choć bez potwierdzeń
źródłowych — jemu właśnie atrybuowana 18. Je-
śli rzeczywiście autorem tej kopii jest Varotari,
mogła ona powstać najpewniej w początkowych
latach jego pobytu w Wenecji, może nawet w
ir. 1614.
iii
Z twórczością Varotariego łączy się jeszcze je-
dno przedstawienie Chrystusa i jawnogrzesznicy:
znajdujące się w Museo Civico w Padwie swo-
pinti e sculture dal XIV al XIX secolo, Venezia 1957,
s. 169—170 (jako „dzieło młodzieńcze”), Oberhammer
(o.c., s. 119 i il. 110) atrybucję Varotariemu opatruje
znakiem zapytania. O innych powtórzeniach obrazu Ty-
cjana zcb. dalej s. 89—91.
85