DOI article:
Małkiewicz, Adam: Wokót "Chrystusa i jawnogrzesznicy" Alessandra Varotariego zwanego Padovanino: Przyczynek do problemu relacji wzór - naśladownictwo w sztuce nowożytnej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20542#0093
8. Mistrz D. P., Chrystus i jawnogrzesznica, rysunkowa kopia „ćerninowskiej” kopii obrazu
Yarotariego, w: Imagines Galeriae, Praga, Statni Knihovna (fot. Statni Knihovna, Praha)
wiązujący do Tyc jenowego wzoru układ prawej
dłoni Chrystusa. Dodać należy, że 'trzy promień'e
sugerujące krzyż, lekko zaznaczające się w po-
świacie emanującej z głowy Chrystusa, układ je-
go lewej dłoni, w ogóle nie ukazanej w obrazie
Tycjana, a także nakrycie głowy faryzeusza z
księgą wykazują pewne podobieństwo do odpo-
wiednich motywów padewskiej kopii Chrystusa i
jawnogrzesznicy Tycjana.
Przedstawione modyfikacje nie wyczerpują je-
dnak zbioru różnic między obrazem Varotariego
a jego padewskim naśladownictwem. Raczej wier-
nie zostały w nim powtórzone twarze postaci;
pewne ich sprymity wizowanie, prowadzące nie-
kiedy nawet do zatraty podobieństwa fizjonomicz-
neg-o (faryzeusz z księgą, starcy między nim a
Chrystusem), wynika z braków warsztatowych
bądź ze zbytniego pośpiechu kopisty, jedynie
zbrojny strażnik trzymający ramię kobiety uległ
zapewne celowej przemianie z pięknego młodzień-
ca w nieco dzikiego żołdaka. Bardziej zostały
zmienione stroje •—- zarówno ich barwa, jak i
sposób drapowania. Przejrzysty szal jawnogrzesz-
nicy zakrył jej szatę, pozbawioną charakterysty-
cznych pasów, a jego koniec został przewieszony
przez parapet, którego nie ma w wiedeńskim ory-
ginale; płaszcz Chrystusa inaczej się układa na
Jego lewej ręce, inaczej wygląda też płaszcz fa-
ryzeusza, którego kaptur został zastąpiony rodza-
jem turbanu; starzec w okularach ma nakrytą gło-
wę, a strażnik w głębi zyskał błyszczący pancerz,
włócznię i wspaniały beret ze strusim piórem.
Zmiany te, w większości służące chyba wzboga-
ceniu obrazu, skutecznie odciągają uwagę widza
cd rozgrywającego się dramatu.
Uderzające są różnice stylowe między obie-
ma wersjami. W przeciwieństwie do wiedeńskiego
dzieła VarotariegO', w obrazie padewskim sztywne
postacie o niezbyt poprawnej anatomii modelowa-
ne są twardo, drapowanie tkanin jest zaznaczone
schematycznie, tworząc układy nie zawsze tłu-
maczące się upozowaniem modela. Towarzyszą te-
mu silniejsze kontrasty barwne i walorowe oraz
sprzeczne z pozorną swobodą kładzenia farby wy-
raźne zaznaczenie granic poszczególnych form i
graficzna czytelność drugoplanowych szczegółów.
19 Padwa, Museo Civico, nr inw. 1243; ol. pł., 148X
220 cm.
20 Grossato (o.c., s. 171, nr 135) określa malowi-
dło jako dzieło własnoręczne Varotariego, powstałe u
schyłku kariery malarza, mimo iż może ono sprawiać
wrażenie XIX-wiecznej kopii. Opinię tę podtrzymał ust-
nie dyrektor Muzeum w Padwie, dr Banzatto, któremu
winien jestem wdzięczność za udostępnienie obrazu do
badań oraz za cenne uwagi.
21 Oberhammer, o.c., s. 121 i ił. 112.
87
Yarotariego, w: Imagines Galeriae, Praga, Statni Knihovna (fot. Statni Knihovna, Praha)
wiązujący do Tyc jenowego wzoru układ prawej
dłoni Chrystusa. Dodać należy, że 'trzy promień'e
sugerujące krzyż, lekko zaznaczające się w po-
świacie emanującej z głowy Chrystusa, układ je-
go lewej dłoni, w ogóle nie ukazanej w obrazie
Tycjana, a także nakrycie głowy faryzeusza z
księgą wykazują pewne podobieństwo do odpo-
wiednich motywów padewskiej kopii Chrystusa i
jawnogrzesznicy Tycjana.
Przedstawione modyfikacje nie wyczerpują je-
dnak zbioru różnic między obrazem Varotariego
a jego padewskim naśladownictwem. Raczej wier-
nie zostały w nim powtórzone twarze postaci;
pewne ich sprymity wizowanie, prowadzące nie-
kiedy nawet do zatraty podobieństwa fizjonomicz-
neg-o (faryzeusz z księgą, starcy między nim a
Chrystusem), wynika z braków warsztatowych
bądź ze zbytniego pośpiechu kopisty, jedynie
zbrojny strażnik trzymający ramię kobiety uległ
zapewne celowej przemianie z pięknego młodzień-
ca w nieco dzikiego żołdaka. Bardziej zostały
zmienione stroje •—- zarówno ich barwa, jak i
sposób drapowania. Przejrzysty szal jawnogrzesz-
nicy zakrył jej szatę, pozbawioną charakterysty-
cznych pasów, a jego koniec został przewieszony
przez parapet, którego nie ma w wiedeńskim ory-
ginale; płaszcz Chrystusa inaczej się układa na
Jego lewej ręce, inaczej wygląda też płaszcz fa-
ryzeusza, którego kaptur został zastąpiony rodza-
jem turbanu; starzec w okularach ma nakrytą gło-
wę, a strażnik w głębi zyskał błyszczący pancerz,
włócznię i wspaniały beret ze strusim piórem.
Zmiany te, w większości służące chyba wzboga-
ceniu obrazu, skutecznie odciągają uwagę widza
cd rozgrywającego się dramatu.
Uderzające są różnice stylowe między obie-
ma wersjami. W przeciwieństwie do wiedeńskiego
dzieła VarotariegO', w obrazie padewskim sztywne
postacie o niezbyt poprawnej anatomii modelowa-
ne są twardo, drapowanie tkanin jest zaznaczone
schematycznie, tworząc układy nie zawsze tłu-
maczące się upozowaniem modela. Towarzyszą te-
mu silniejsze kontrasty barwne i walorowe oraz
sprzeczne z pozorną swobodą kładzenia farby wy-
raźne zaznaczenie granic poszczególnych form i
graficzna czytelność drugoplanowych szczegółów.
19 Padwa, Museo Civico, nr inw. 1243; ol. pł., 148X
220 cm.
20 Grossato (o.c., s. 171, nr 135) określa malowi-
dło jako dzieło własnoręczne Varotariego, powstałe u
schyłku kariery malarza, mimo iż może ono sprawiać
wrażenie XIX-wiecznej kopii. Opinię tę podtrzymał ust-
nie dyrektor Muzeum w Padwie, dr Banzatto, któremu
winien jestem wdzięczność za udostępnienie obrazu do
badań oraz za cenne uwagi.
21 Oberhammer, o.c., s. 121 i ił. 112.
87