DOI article:
Małkiewicz, Adam: Wokót "Chrystusa i jawnogrzesznicy" Alessandra Varotariego zwanego Padovanino: Przyczynek do problemu relacji wzór - naśladownictwo w sztuce nowożytnej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20542#0096
9. Jan van Troyem (ryt.), Chrystus i jawnogrzesznica, graficzna kopia obrazu Tycjana, w: Teniers, Theatrum
Pictorium (fot. A. Rzepecki)
(ryc. 9) 34, wobec którego pełnił on tylko funkcję
pomocniczą, należy zaliczyć do kopii dokumenta-
cyjnych, których rolę w naszych czasach przejęły
reprodukcjo fotograficzne.
Z kolei padewski obraz Varotariego (ryc. 6),
w szczegółach różniący się od pierwowzoru, jest —
niezależnie od nie całkiem pewnego autorstwa —■
typową kopią szkolną, przy której malowaniu po-
czątkujący artysta usiłuje doskonalić własną te-
chnikę, przyswajając sobie zarazem elementy sty-
lu naśladowanego mistrza.
Inne problemy przynosi obraz warszawski (ryc.
10). Płótno w kształcie stojącego prostokąta za-
M Teniers, o.c., tabl. nlb. 67 — miedzioryt, 133X
232 mm, sygn.: „I. Titian p[inxit]”, ,,I. Troyen s[cul-
psit]”.
35 Ol. pł., 137JX101 cm. Szerokość płótna odpowiada
w przybliżeniu szerokości skopiowanej części Chrystusa
i jawnogrzesznicy Tycjana. Obraz jest mi znany wy-
łącznie z fotografii, na której są widoczne dwie wyraźne
linie poziome, sugerujące dosztukowanie dwu pasów
wiera wierne powtórzenie w skali niemal 1:1 pię-
ciu postaci z prawej części kompozycji Tycjana, od
dołu, a zwłaszcza od góry uzupełnione (wtór-
nie?) pasami tła35. Podkreślany przez Jaroszew-
skiego wysoki poziom artystyczny — widoczny
mimo sczernienia malowidła, wymagającego grun-
townej konserwacji —- świadczy przeciwko uzna-
niu go za kopię szkolną, z kolei zaś brak w ro-
dzinie właścicieli tradycyjnego przekonania o au-
torstwie Tycjana przemawia za odrzuceniem do-
mniemania o świadomym fałszerstwie. Najbar-
dziej prawdopodobne wydaje się więc przypusz-
czenie, że obraz jest kopią multyplikacyjną, w
płótna, pierwotnie więc obraz mógł mieć ok. 85—90 cm
wysokości. Trudno stwierdzić, czy pominięcie postaci
Chrystusa i stojącego obok uczonego w Piśmie było od
początku zamierzone, czy też jest efektem wtórnego ob-
cięcia obrazu w celu zmiany formatu; wydaje się jednak
wysoce prawdopodobne, że warszawska Jawnogrzesznica
była pierwotnie pełną kopią dzieła Tycjana, wykonaną
w skali w przybliżeniu 1:1.
90
Pictorium (fot. A. Rzepecki)
(ryc. 9) 34, wobec którego pełnił on tylko funkcję
pomocniczą, należy zaliczyć do kopii dokumenta-
cyjnych, których rolę w naszych czasach przejęły
reprodukcjo fotograficzne.
Z kolei padewski obraz Varotariego (ryc. 6),
w szczegółach różniący się od pierwowzoru, jest —
niezależnie od nie całkiem pewnego autorstwa —■
typową kopią szkolną, przy której malowaniu po-
czątkujący artysta usiłuje doskonalić własną te-
chnikę, przyswajając sobie zarazem elementy sty-
lu naśladowanego mistrza.
Inne problemy przynosi obraz warszawski (ryc.
10). Płótno w kształcie stojącego prostokąta za-
M Teniers, o.c., tabl. nlb. 67 — miedzioryt, 133X
232 mm, sygn.: „I. Titian p[inxit]”, ,,I. Troyen s[cul-
psit]”.
35 Ol. pł., 137JX101 cm. Szerokość płótna odpowiada
w przybliżeniu szerokości skopiowanej części Chrystusa
i jawnogrzesznicy Tycjana. Obraz jest mi znany wy-
łącznie z fotografii, na której są widoczne dwie wyraźne
linie poziome, sugerujące dosztukowanie dwu pasów
wiera wierne powtórzenie w skali niemal 1:1 pię-
ciu postaci z prawej części kompozycji Tycjana, od
dołu, a zwłaszcza od góry uzupełnione (wtór-
nie?) pasami tła35. Podkreślany przez Jaroszew-
skiego wysoki poziom artystyczny — widoczny
mimo sczernienia malowidła, wymagającego grun-
townej konserwacji —- świadczy przeciwko uzna-
niu go za kopię szkolną, z kolei zaś brak w ro-
dzinie właścicieli tradycyjnego przekonania o au-
torstwie Tycjana przemawia za odrzuceniem do-
mniemania o świadomym fałszerstwie. Najbar-
dziej prawdopodobne wydaje się więc przypusz-
czenie, że obraz jest kopią multyplikacyjną, w
płótna, pierwotnie więc obraz mógł mieć ok. 85—90 cm
wysokości. Trudno stwierdzić, czy pominięcie postaci
Chrystusa i stojącego obok uczonego w Piśmie było od
początku zamierzone, czy też jest efektem wtórnego ob-
cięcia obrazu w celu zmiany formatu; wydaje się jednak
wysoce prawdopodobne, że warszawska Jawnogrzesznica
była pierwotnie pełną kopią dzieła Tycjana, wykonaną
w skali w przybliżeniu 1:1.
90