DOI article:
Krakowski, Piotr: Nagrobki w Staglieno: (Z rozważnań nad rzeźbą dziewiętnastowieczną)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20542#0116
17. Giovanni Battista Villa, nagrobek Antonia Monta-
nari
pitanem żeglugi morskiej, armatorem i wykazu-
jącym dużą inicjatywę kupcem. W nagrobku zwra-
cała uwagę wykonana z białego marmuru postać
Chronosa, siedzącego na trumnie z czarnego mar-
muru z Varenne. W tle znajduje się również z
czarnego marmuru piramida z popiersiem zmar-
łego; z boku obok trumny leży czaszka. Jest to
zatem przejrzysta alegoria przemijającego czasu,
który gdy się zatrzyma, przynosi śmierć. Ten sam
rzeźbiarz jest autorem posągu siedzącej, zamy-
ślonej kobiety u stóp zamkniętej bramy; posąg
zdobi grobowiec rodziny Lavarello. Inne zasłu-
gujące na uwagę dzieło Saceomanna to nagrobek
Cavaliere Manginiego, wzniesiony na polecenie
wdowy w r. 1887 (ryc. 16). Wspomniana rzeźba
łączy pewne treści symboliczne z chęcią wyeks-
ponowania w naturalistyczny sposób starości. Saic-
comanno przedstawił półnagiego starca siedzące-
go na tle skały. Ukazany w profilu stary człowiek
stanowił w odczuciu współczesnych zalskakuiące
swym weryzmem studium anatomiczne. U jego
stóp wyryty został znaczący, podkreślający cha-
rakter przedstawienia, napis: „Tutti convengon
qui d’ogni paese” („Wszyscy spotykają się tu z
całego świata”).
Pomnik Giuseppe Venzano z r. 1880, będący
dziełem wychowanka akademii genueńskiej Do-
menico Valle, przedstawia personifikację Histo-
rii, która obok siedzącej i pogrążonej w żalu
dziewczyny z wiązanką kwiatów w ręku pisze
na steli grobowej datę wyznaczającą koniec ak-
tywnego życia zmarłego. Typowym też nagrob-
kiem jest wykonany w r. 1871 przez ucznia aka-
demii florenckiej G. Benettiego pomnik Filippa
Antonia D’Albertis, przedstawiający siedzącą u
stóp steli grobowej z medalionem zmarłego mło-
dą, pogrążoną w boleści kobietę. Umiarem i spo-
kojną elegancją wyróżnia się nagrobek zmarłe-
go w r. 1886 markiza Giambattisty Mointicellego;
pomnik wykonał w r. 1888 rzeźbiarz genueński
Antonio Bozzamo. Przedstawia młodą kobietę w
powłóczystej szacie, stojącą przed ozdobnym sar-
kofagiem, na którym Składa kwiaty. Pogrążona w
zadumie i smutku postać wyraża jednocześnie ból
i rezygnację („la personificazione del dolore e
della rassegnazione”). Pomnik Antonia Montana-
ri, wykonany przez G. B. Villę, nawiązuje do
przypowieści ewangelicznej o pannach mądrych
(Mat. 2 I), stanowiącej symbolizację Sądu Osta-
tecznego 30. Jak wiadomo, panny mądre, oczeku-
jące oblubieńców z zapalonymi lampami, symbo-
lizują zbawionych; głupie — potępionych. Na
nagrobku artysta przedstawił jedną z panien, za-
palającą swoją lampę cd siedmioramiennego świe-
cznika (ryc. 17). Mamy tu zatem do czynienia z
próbą uproszczenia sceny, potraktowania jej jako
pars pro toto. Jednocześnie liczba „siedem” za-
znaczona została poprzez siedem płomieni świecz-
nika. Na nagrobku widnieje również napis: „O
crux ave spes unica”. G. B. Villa wcześniej dał
się poznać jako twórca pomnika wykonanego dla
małżonków Chiappa (1863) i niedługo potem za-
błysnął nagrobkiem Antonia Montanari, który u-
znany został za „arcydzieło wyrazu religijnego”
(„un capolavoro d’espressione religiosa”) 31.
Warto wreszcie wspomnieć o nagrobku profe-
sora Francesco Bartolomeo Savi, żarliwego zwo-
lennika Mazziniego, jednego z owego „tysiąca
czerwonych koszul”, którzy 11 maja 1860 wyru-
szyli z Genui pod dowództwem Garibaldiego do
Mansala. Savi popełnił samobójstwo 31 marca
1865 r. i tę datę pisze siedzący u stóp obelisku
skrzydlaty geniusz wolności. Twórcą tego na-
grobka był Augusto Rivalta, ten sam, któremu
zawdzięczamy pomnik G. C. Drago. Widzimy za-
tem, że ci sami rzeźbiarze, którzy wykonywali
30 Lexikon der christlichen Ikonographie [wyd. E.
Kirschbaum SJ], Rom-Freiburg-Basel-Wien 1970, t.
II, s. 458 i n.
31 Staglieno — Camposanto di Genova.
110
nari
pitanem żeglugi morskiej, armatorem i wykazu-
jącym dużą inicjatywę kupcem. W nagrobku zwra-
cała uwagę wykonana z białego marmuru postać
Chronosa, siedzącego na trumnie z czarnego mar-
muru z Varenne. W tle znajduje się również z
czarnego marmuru piramida z popiersiem zmar-
łego; z boku obok trumny leży czaszka. Jest to
zatem przejrzysta alegoria przemijającego czasu,
który gdy się zatrzyma, przynosi śmierć. Ten sam
rzeźbiarz jest autorem posągu siedzącej, zamy-
ślonej kobiety u stóp zamkniętej bramy; posąg
zdobi grobowiec rodziny Lavarello. Inne zasłu-
gujące na uwagę dzieło Saceomanna to nagrobek
Cavaliere Manginiego, wzniesiony na polecenie
wdowy w r. 1887 (ryc. 16). Wspomniana rzeźba
łączy pewne treści symboliczne z chęcią wyeks-
ponowania w naturalistyczny sposób starości. Saic-
comanno przedstawił półnagiego starca siedzące-
go na tle skały. Ukazany w profilu stary człowiek
stanowił w odczuciu współczesnych zalskakuiące
swym weryzmem studium anatomiczne. U jego
stóp wyryty został znaczący, podkreślający cha-
rakter przedstawienia, napis: „Tutti convengon
qui d’ogni paese” („Wszyscy spotykają się tu z
całego świata”).
Pomnik Giuseppe Venzano z r. 1880, będący
dziełem wychowanka akademii genueńskiej Do-
menico Valle, przedstawia personifikację Histo-
rii, która obok siedzącej i pogrążonej w żalu
dziewczyny z wiązanką kwiatów w ręku pisze
na steli grobowej datę wyznaczającą koniec ak-
tywnego życia zmarłego. Typowym też nagrob-
kiem jest wykonany w r. 1871 przez ucznia aka-
demii florenckiej G. Benettiego pomnik Filippa
Antonia D’Albertis, przedstawiający siedzącą u
stóp steli grobowej z medalionem zmarłego mło-
dą, pogrążoną w boleści kobietę. Umiarem i spo-
kojną elegancją wyróżnia się nagrobek zmarłe-
go w r. 1886 markiza Giambattisty Mointicellego;
pomnik wykonał w r. 1888 rzeźbiarz genueński
Antonio Bozzamo. Przedstawia młodą kobietę w
powłóczystej szacie, stojącą przed ozdobnym sar-
kofagiem, na którym Składa kwiaty. Pogrążona w
zadumie i smutku postać wyraża jednocześnie ból
i rezygnację („la personificazione del dolore e
della rassegnazione”). Pomnik Antonia Montana-
ri, wykonany przez G. B. Villę, nawiązuje do
przypowieści ewangelicznej o pannach mądrych
(Mat. 2 I), stanowiącej symbolizację Sądu Osta-
tecznego 30. Jak wiadomo, panny mądre, oczeku-
jące oblubieńców z zapalonymi lampami, symbo-
lizują zbawionych; głupie — potępionych. Na
nagrobku artysta przedstawił jedną z panien, za-
palającą swoją lampę cd siedmioramiennego świe-
cznika (ryc. 17). Mamy tu zatem do czynienia z
próbą uproszczenia sceny, potraktowania jej jako
pars pro toto. Jednocześnie liczba „siedem” za-
znaczona została poprzez siedem płomieni świecz-
nika. Na nagrobku widnieje również napis: „O
crux ave spes unica”. G. B. Villa wcześniej dał
się poznać jako twórca pomnika wykonanego dla
małżonków Chiappa (1863) i niedługo potem za-
błysnął nagrobkiem Antonia Montanari, który u-
znany został za „arcydzieło wyrazu religijnego”
(„un capolavoro d’espressione religiosa”) 31.
Warto wreszcie wspomnieć o nagrobku profe-
sora Francesco Bartolomeo Savi, żarliwego zwo-
lennika Mazziniego, jednego z owego „tysiąca
czerwonych koszul”, którzy 11 maja 1860 wyru-
szyli z Genui pod dowództwem Garibaldiego do
Mansala. Savi popełnił samobójstwo 31 marca
1865 r. i tę datę pisze siedzący u stóp obelisku
skrzydlaty geniusz wolności. Twórcą tego na-
grobka był Augusto Rivalta, ten sam, któremu
zawdzięczamy pomnik G. C. Drago. Widzimy za-
tem, że ci sami rzeźbiarze, którzy wykonywali
30 Lexikon der christlichen Ikonographie [wyd. E.
Kirschbaum SJ], Rom-Freiburg-Basel-Wien 1970, t.
II, s. 458 i n.
31 Staglieno — Camposanto di Genova.
110