DOI Artikel:
Krakowski, Piotr: Nagrobki w Staglieno: (Z rozważnań nad rzeźbą dziewiętnastowieczną)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20542#0117
nagrobki skrajnie werystyczne, równocześnie
stworzyli kompozycje o charakterze akademicko-
-alegorycznym.
Osobnym tematem, często występującym w
nagrobkach genueńskich, są dzieci; ich wizerunki
albo odnoszą się do dzieci zmarłych, albo też do
żywych, opłakujących swych rodziców i krew-
nych. Wymienić można przykładowo nagrobek
Ady Carrena (1880) — w wolno stojącej kaplicy
rzeźbiarz Gi-ovanni Scanzi przedstawił małą dzie-
wczynkę biegnącą wśród kwiatów (ryc. 18). Ten
sam artysta jest twórcą pomnika grobowego innej
dziewczynki, Giuseppiny Grillo, córki dyrektora
Banea Nazionale, zmarłej w 1874, a upamiętnio-
nej epigrafami i wierszami Tommaseo i Aleardo
Aleardi. Interesującym przykładem może być
także nagrobek hrabiego Emilio Montebru.no,
zmarłego w r. 1886. Pochowany został w grobie
swego jednorocznego synka, dlatego zdobiąca gro-
bowiec rzeźba Demetria Paernio przedstawia pół-
nagą kobietę-anioła, unoszącą nagie niemowlę
przybrane girlandą kw:atów.
Nagrobków z przedstawieniami dzieci zmar-
łych i żyjących jest na cmentarzu w Staglieno
wiele. A więc są werystyczne przedstawienia u-
mierających dzieci w fotelach (o czym już wspo-
mniałem), dalej leżące na śmiertelnym posłaniu
niemowlęta (pomnik Carlo Piccardo, 1852, rzeźb.
C. Rubatto), matki tulące do piersi zmarłe dzieci
(nagrobek rodziny Grondotna, 1892, rzeźb. G. Mo-
reno), różne współcześnie ubrane dzieci na wła-
snych grobach lub na grobach swoich rodziców
(nagrobek chłopca Eugenia Ferrari, 1887; nagro-
bek rodziny Ferrari, 1890, rzeźb. D. Carli; na-
grobek Enrica Amerigo, 1890; wspomniany już
nagrobek Michele Marre, 1884).
Wracając jednakże do przedstawień o cha-
rakterze symboliczno-alegorycznym, łatwo- zauwa-
żymy, że często pojawiają się postacie aniołów
o wyraźnie podkreślonych, bujnych kształtach ko-
biecych, okryte prawie przezroczystą draperią, u-
noszące się z wyraźną kokieterią, żeby nie powie-
dzieć lubieżnością, ku niebu. Zdarza się także
swoiste usymbolizowanie przechodzących do wie-
czności dusz. I tak na przykład genueńskie na-
grobki znanego rzymskiego rzeźbiarza Giulia Mon-
teverde zyskały sobie szczególne uznanie u współ-
czesnych, ale wywoływały też dyskusje. Arty-
sta wprowadzał chętnie postacie młodych, pięk-
nych kobiet o rzucających się w oczy, wyraźnie
wyeksponowanych cechach swojej płci. Toteż
postać „kobiecego” anioła na nagrobku Fran-
cesca Oneto (zm. 1879) wywołała w swoim cza-
sie wielki podziw, a jednocześnie spory i dysku-
sje: podziw dla wyjątkowej piękności statui, dy-
18. Gioyanni Scanzi, nagrobek Ady Carrena (1880)
skusje natomiast jeśli chodzi o nowy sposób po-
traktowania postaci anioła, który absorbował swo-
im erotyzmem (ryc. 19). To samo zresztą można
by powiedzieć o półnagiej kobiecie z nagrobka
rodziny Celle (1893).
W scenach przedstawiających unoszone do nie-
ba przez aniołów zbawione dusze, specjalizował
się Federico Fabiani, który dla cmentarza w
Staglieno wykonał trzy tego rodzaju nagrobki: dla
Rocco Piaggio (1877), Giaimbattisty Castello (1872)
i dla rodziny Parpagli-one. Warto także wspom-
nieć w tym miejscu o nagrobku rodziny Ghilino
(1890), przedstawiającym w sposób dość naiwny
stojącą postać kobiecą z podniesionymi rękoma,
lekko zakrytą przezroczystą draperią, która bar-
dziej podkreśla niż kryje krągłe kształty modelki.
Sądząc z wyrytych na pomniku fragmentów psal-
mu 106 (107), chodzi o alegorię duszy („ITanima
gridó al signore”), którą Bóg prowadzi do bez-
piecznego portu32. Przedstawione w ten sposób
82 Cały cytat po włosku brzmi: ,,I FLUTTI SALI-
VANO AL CIELO SCENDEVANO AGLI ABISSI / L’ANI-
MA GRIDO AL SIGNORE / ED EGLI LA CONDUSSE
AL PORTO DESIDERATO” i stanowi zbitkę kilku wy-
branych wierszy psalmu 106 (107).
111
stworzyli kompozycje o charakterze akademicko-
-alegorycznym.
Osobnym tematem, często występującym w
nagrobkach genueńskich, są dzieci; ich wizerunki
albo odnoszą się do dzieci zmarłych, albo też do
żywych, opłakujących swych rodziców i krew-
nych. Wymienić można przykładowo nagrobek
Ady Carrena (1880) — w wolno stojącej kaplicy
rzeźbiarz Gi-ovanni Scanzi przedstawił małą dzie-
wczynkę biegnącą wśród kwiatów (ryc. 18). Ten
sam artysta jest twórcą pomnika grobowego innej
dziewczynki, Giuseppiny Grillo, córki dyrektora
Banea Nazionale, zmarłej w 1874, a upamiętnio-
nej epigrafami i wierszami Tommaseo i Aleardo
Aleardi. Interesującym przykładem może być
także nagrobek hrabiego Emilio Montebru.no,
zmarłego w r. 1886. Pochowany został w grobie
swego jednorocznego synka, dlatego zdobiąca gro-
bowiec rzeźba Demetria Paernio przedstawia pół-
nagą kobietę-anioła, unoszącą nagie niemowlę
przybrane girlandą kw:atów.
Nagrobków z przedstawieniami dzieci zmar-
łych i żyjących jest na cmentarzu w Staglieno
wiele. A więc są werystyczne przedstawienia u-
mierających dzieci w fotelach (o czym już wspo-
mniałem), dalej leżące na śmiertelnym posłaniu
niemowlęta (pomnik Carlo Piccardo, 1852, rzeźb.
C. Rubatto), matki tulące do piersi zmarłe dzieci
(nagrobek rodziny Grondotna, 1892, rzeźb. G. Mo-
reno), różne współcześnie ubrane dzieci na wła-
snych grobach lub na grobach swoich rodziców
(nagrobek chłopca Eugenia Ferrari, 1887; nagro-
bek rodziny Ferrari, 1890, rzeźb. D. Carli; na-
grobek Enrica Amerigo, 1890; wspomniany już
nagrobek Michele Marre, 1884).
Wracając jednakże do przedstawień o cha-
rakterze symboliczno-alegorycznym, łatwo- zauwa-
żymy, że często pojawiają się postacie aniołów
o wyraźnie podkreślonych, bujnych kształtach ko-
biecych, okryte prawie przezroczystą draperią, u-
noszące się z wyraźną kokieterią, żeby nie powie-
dzieć lubieżnością, ku niebu. Zdarza się także
swoiste usymbolizowanie przechodzących do wie-
czności dusz. I tak na przykład genueńskie na-
grobki znanego rzymskiego rzeźbiarza Giulia Mon-
teverde zyskały sobie szczególne uznanie u współ-
czesnych, ale wywoływały też dyskusje. Arty-
sta wprowadzał chętnie postacie młodych, pięk-
nych kobiet o rzucających się w oczy, wyraźnie
wyeksponowanych cechach swojej płci. Toteż
postać „kobiecego” anioła na nagrobku Fran-
cesca Oneto (zm. 1879) wywołała w swoim cza-
sie wielki podziw, a jednocześnie spory i dysku-
sje: podziw dla wyjątkowej piękności statui, dy-
18. Gioyanni Scanzi, nagrobek Ady Carrena (1880)
skusje natomiast jeśli chodzi o nowy sposób po-
traktowania postaci anioła, który absorbował swo-
im erotyzmem (ryc. 19). To samo zresztą można
by powiedzieć o półnagiej kobiecie z nagrobka
rodziny Celle (1893).
W scenach przedstawiających unoszone do nie-
ba przez aniołów zbawione dusze, specjalizował
się Federico Fabiani, który dla cmentarza w
Staglieno wykonał trzy tego rodzaju nagrobki: dla
Rocco Piaggio (1877), Giaimbattisty Castello (1872)
i dla rodziny Parpagli-one. Warto także wspom-
nieć w tym miejscu o nagrobku rodziny Ghilino
(1890), przedstawiającym w sposób dość naiwny
stojącą postać kobiecą z podniesionymi rękoma,
lekko zakrytą przezroczystą draperią, która bar-
dziej podkreśla niż kryje krągłe kształty modelki.
Sądząc z wyrytych na pomniku fragmentów psal-
mu 106 (107), chodzi o alegorię duszy („ITanima
gridó al signore”), którą Bóg prowadzi do bez-
piecznego portu32. Przedstawione w ten sposób
82 Cały cytat po włosku brzmi: ,,I FLUTTI SALI-
VANO AL CIELO SCENDEVANO AGLI ABISSI / L’ANI-
MA GRIDO AL SIGNORE / ED EGLI LA CONDUSSE
AL PORTO DESIDERATO” i stanowi zbitkę kilku wy-
branych wierszy psalmu 106 (107).
111