DOI Artikel:
Banach, Jerzy: Maria Goetel-Kopffowa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20542#0146
prowadziła wykłady zlecone z historii sztuki w
Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krako-
wie. O ożywionych kontaktach z środowiskiem
zawodowym świadczy powierzenie Jej w roku
1953 funkcji sekretarza Oddziału Krakowskiego
Stowarzyszenia Historyków Sztuki. W lipcu 1953
zawarła związek małżeński z drem Andrzejem
Kopffem, prawnikiem zatrudnionym w Muzeum
Narodowym w Krakowie, z czasem 'jego dyrek-
torem administracyjnym, a od roku 1964 docen-
tem i następnie profesorem Wydziału Prawa Uni-
wersytetu Jagiellońskiego.
Pracę w Muzeum podjęła jeszcze na trzecim
roku studiów. Początkowo, od 1 października 1946,
była wolonitariuszką w dziale grafiki pod kiero-
wnictwem dr Heleny Blumówny. Od 15 marca
1949 została zatrudniona jako praktykantka, za-
znajamiając się zwłaszcza z działami rzemiosła ar-
tystycznego, malarstwa sztalugowego i cechowe-
go. 1 stycznia 1950 otrzymała stanowisko asysten-
ta w dziale Polskiej Sztuki Cechowej i Sztuki
Cerkiewnej, gdzie następnie przejść (miała wszy-
stkie stopnie kariery muzealnej — od starszego
asystenta, adiunkta i starszego adiunkta, kusto-
sza do starszego kustosza, którym została mia-
nowana 1 września 1974. Kierownictwo działu po-
wierzono Jej w roku 1954; po wyodrębnieniu
zbiorów sztuki cerkiewnej w osobny dział —
osiemnasty — w roku 1968 dział pierwszy przy-
jął nazwę Polskie Malarstwo i Rzeźba do roku
1764. Z dniem 31 (sierpnia 1984 odeszła na eme-
ryturę, ale na prośbę dyrekcji kontynuowała pra-
cę w zmniejszonym do połowy wymiarze godzin.
Dopiero śmierć w następstwie długiej, nieubłaga-
nej choroby przerwała Jej czterdziestoletnie zwią-
zki z krakowskim Muzeum.
Zbiory polskiej sztuki cechowej tej instytucji
uzyskały własną stałą ekspozycję po drugiej woj-
nie światowej. Do roku 1939 tylko niewielka ich
cześć była pokazana w obrębie Galerii Malarstwa
Polskiego w Sukiennicach. Nowa galeria znala-
zła pomieszczenie w kamienicy przy placu Szcze-
pańskim 9, a jej urządzenie stało się dziełem ku-
stosza Muzeum i, od roku 1945, kierownika dzia-
łu Polskiej Sztuki Cechowei i Sztuki Cerkiew-
nej, dra Zbigniewa Bocheńskiego. Otwarta w za-
kresie od wieku XIV do XVI już w roku 1947,
w następnych dwóch latach została powiększona
obiektami z wieku XVII, w roku zaś 1951 — z
wieku XVIII. Zarys historyczny i charakterysty-
ka działu były pierwszą publikacją (1952) Marii
Goetel l(nap'saną wspólnie z Z. Bocheńskim). Ka-
żdy, kto mając w pamięci dzisiejszą postać wy-
stawy w Kamienicy Szołayskich uważnie sie przy-
glądnie zamieszczonym w tym zarysie fotogra-
fiom galerii sprzed lat trzydziestu pięciu, uderzo-
ny być musi niezwykłą, wprost wyjątkową —
nie tylko na tle krakowskich wnętrz muzeal-
nych — niezmiennością jej oprawy plastycznej.
Niezmienność tę w dużej mierze zawdzięczać na-
leży żywionemu przez Marię Goetel-Kopffową,
bez wątpienia słusznemu przekonaniu, że postać
galerii stworzona przez Zbigniewa Bocheńskiego
jest w warunkach narzuconych przez kameralne
wnętrza Kamienicy Szołayskich rozwiązaniem
niezrównanym. Hołd pamięci swojego poprzedni-
ka i zwierzchnika oraz jego ogromnym zasługom
dla Muzeum Narodowego w Krakowie oddała Ma-
ria Goetel-Kopffowa po latach w wspomnieniu
zamieszczonym w Folia Historiae Artium (XIV
1978).
Już jako asystentka działu Polskiej Sztuki
Cechowej uświadomiła sobie, że dane Jej jest ota-
czać codzienną opieką, opracowywać i udostęp-
niać iswoim i obcym zespół zabytków posiadają-
cych „jeśli chodzi o średniowiecze, charakter nie-
mal fundamentalny dla dziejów malarstwa pol-
skiego”. Wyjazdy za granicę w późniejszych la-
tach, w związku z urządzaniem wystaw (Gandawa
1958, Turku 1965, Paryż 1969) lub tylko użycza-
niem muzealiów krakowskich na wystawy (Bor-
deaux, Drezno, Norymberga), a także pobyty sty-
pendialne we Włoszech, Austrii i na Węgrzech
umożliwiły Jej studia i badania porównawcze nad
sztuką innych krajów oraz praktyczne poznanie
problemów współczesnego muzealnictwa.
W Jej życiorysie naukowym ważna rola przy-
pada wystawom czasowym. W roku 1958 Kraków
wziął udział w wystawie Złoty wiek wielkich
miast, urządzonej w Gandawie. Komisarzem eks-
pozycji dotyczącej Krakowa był dyrektor jego
Muzeum Narodowego, prof. dr Adam Bochnak;
autorem scenariusza i zamieszczonych w katalo-
gu opisów 68 eksponatów — M. Kopffowa. Wy-
stawa przyniosła komisarzowi Nagrodę Miasta
Krakowa, a miastu złotą plakietkę pamiątkową
od belgijskich organizatorów. Sprawozdanie ogło-
szone przez autora scenariusza drukiem (1960) jest
zarazem wnikliwą muzealniczą analizą ciekaw-
szych pokazów szesnastu innych miast uczestni-
czących w Złotym wieku.
Sztuka w Krakowie w latach 1350 1550, któ-
rą Muzeum Narodowe w Krakowie uczciło w ro-
ku 1964 sześćsetną rocznicę założenia^ Uniwer-
sytetu Jagiellońskiego, pozostaje najświetniej-
szym osiągnięciem ekspozycyjnym Marii Kopf o
wej. Autorka scenariusza napkała również (wspól-
nie z sześcioma historykami sztuki) wstęp do ka-
talogu tej wystawy oraz lwią część (131 na ogol-
140
Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krako-
wie. O ożywionych kontaktach z środowiskiem
zawodowym świadczy powierzenie Jej w roku
1953 funkcji sekretarza Oddziału Krakowskiego
Stowarzyszenia Historyków Sztuki. W lipcu 1953
zawarła związek małżeński z drem Andrzejem
Kopffem, prawnikiem zatrudnionym w Muzeum
Narodowym w Krakowie, z czasem 'jego dyrek-
torem administracyjnym, a od roku 1964 docen-
tem i następnie profesorem Wydziału Prawa Uni-
wersytetu Jagiellońskiego.
Pracę w Muzeum podjęła jeszcze na trzecim
roku studiów. Początkowo, od 1 października 1946,
była wolonitariuszką w dziale grafiki pod kiero-
wnictwem dr Heleny Blumówny. Od 15 marca
1949 została zatrudniona jako praktykantka, za-
znajamiając się zwłaszcza z działami rzemiosła ar-
tystycznego, malarstwa sztalugowego i cechowe-
go. 1 stycznia 1950 otrzymała stanowisko asysten-
ta w dziale Polskiej Sztuki Cechowej i Sztuki
Cerkiewnej, gdzie następnie przejść (miała wszy-
stkie stopnie kariery muzealnej — od starszego
asystenta, adiunkta i starszego adiunkta, kusto-
sza do starszego kustosza, którym została mia-
nowana 1 września 1974. Kierownictwo działu po-
wierzono Jej w roku 1954; po wyodrębnieniu
zbiorów sztuki cerkiewnej w osobny dział —
osiemnasty — w roku 1968 dział pierwszy przy-
jął nazwę Polskie Malarstwo i Rzeźba do roku
1764. Z dniem 31 (sierpnia 1984 odeszła na eme-
ryturę, ale na prośbę dyrekcji kontynuowała pra-
cę w zmniejszonym do połowy wymiarze godzin.
Dopiero śmierć w następstwie długiej, nieubłaga-
nej choroby przerwała Jej czterdziestoletnie zwią-
zki z krakowskim Muzeum.
Zbiory polskiej sztuki cechowej tej instytucji
uzyskały własną stałą ekspozycję po drugiej woj-
nie światowej. Do roku 1939 tylko niewielka ich
cześć była pokazana w obrębie Galerii Malarstwa
Polskiego w Sukiennicach. Nowa galeria znala-
zła pomieszczenie w kamienicy przy placu Szcze-
pańskim 9, a jej urządzenie stało się dziełem ku-
stosza Muzeum i, od roku 1945, kierownika dzia-
łu Polskiej Sztuki Cechowei i Sztuki Cerkiew-
nej, dra Zbigniewa Bocheńskiego. Otwarta w za-
kresie od wieku XIV do XVI już w roku 1947,
w następnych dwóch latach została powiększona
obiektami z wieku XVII, w roku zaś 1951 — z
wieku XVIII. Zarys historyczny i charakterysty-
ka działu były pierwszą publikacją (1952) Marii
Goetel l(nap'saną wspólnie z Z. Bocheńskim). Ka-
żdy, kto mając w pamięci dzisiejszą postać wy-
stawy w Kamienicy Szołayskich uważnie sie przy-
glądnie zamieszczonym w tym zarysie fotogra-
fiom galerii sprzed lat trzydziestu pięciu, uderzo-
ny być musi niezwykłą, wprost wyjątkową —
nie tylko na tle krakowskich wnętrz muzeal-
nych — niezmiennością jej oprawy plastycznej.
Niezmienność tę w dużej mierze zawdzięczać na-
leży żywionemu przez Marię Goetel-Kopffową,
bez wątpienia słusznemu przekonaniu, że postać
galerii stworzona przez Zbigniewa Bocheńskiego
jest w warunkach narzuconych przez kameralne
wnętrza Kamienicy Szołayskich rozwiązaniem
niezrównanym. Hołd pamięci swojego poprzedni-
ka i zwierzchnika oraz jego ogromnym zasługom
dla Muzeum Narodowego w Krakowie oddała Ma-
ria Goetel-Kopffowa po latach w wspomnieniu
zamieszczonym w Folia Historiae Artium (XIV
1978).
Już jako asystentka działu Polskiej Sztuki
Cechowej uświadomiła sobie, że dane Jej jest ota-
czać codzienną opieką, opracowywać i udostęp-
niać iswoim i obcym zespół zabytków posiadają-
cych „jeśli chodzi o średniowiecze, charakter nie-
mal fundamentalny dla dziejów malarstwa pol-
skiego”. Wyjazdy za granicę w późniejszych la-
tach, w związku z urządzaniem wystaw (Gandawa
1958, Turku 1965, Paryż 1969) lub tylko użycza-
niem muzealiów krakowskich na wystawy (Bor-
deaux, Drezno, Norymberga), a także pobyty sty-
pendialne we Włoszech, Austrii i na Węgrzech
umożliwiły Jej studia i badania porównawcze nad
sztuką innych krajów oraz praktyczne poznanie
problemów współczesnego muzealnictwa.
W Jej życiorysie naukowym ważna rola przy-
pada wystawom czasowym. W roku 1958 Kraków
wziął udział w wystawie Złoty wiek wielkich
miast, urządzonej w Gandawie. Komisarzem eks-
pozycji dotyczącej Krakowa był dyrektor jego
Muzeum Narodowego, prof. dr Adam Bochnak;
autorem scenariusza i zamieszczonych w katalo-
gu opisów 68 eksponatów — M. Kopffowa. Wy-
stawa przyniosła komisarzowi Nagrodę Miasta
Krakowa, a miastu złotą plakietkę pamiątkową
od belgijskich organizatorów. Sprawozdanie ogło-
szone przez autora scenariusza drukiem (1960) jest
zarazem wnikliwą muzealniczą analizą ciekaw-
szych pokazów szesnastu innych miast uczestni-
czących w Złotym wieku.
Sztuka w Krakowie w latach 1350 1550, któ-
rą Muzeum Narodowe w Krakowie uczciło w ro-
ku 1964 sześćsetną rocznicę założenia^ Uniwer-
sytetu Jagiellońskiego, pozostaje najświetniej-
szym osiągnięciem ekspozycyjnym Marii Kopf o
wej. Autorka scenariusza napkała również (wspól-
nie z sześcioma historykami sztuki) wstęp do ka-
talogu tej wystawy oraz lwią część (131 na ogol-
140