DOI issue:
Recenzje i przeglądy
DOI article:Piwocka, Magdalena: Elżbieta Stuart - "Nieznana dama" z galerii w Nieświeżu
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20542#0162
1. Portret nieznajomej (Elżbieta Stuart) z galerii w Nie-
świeżu, ok. 1618, Mińsk, Państwowe Białoruskie Muzeum
Sztuk Pięknych (wg Zivopis’ Bielorussii...) (repr. S. Michla)
5 T. Sulerzyska, Inwentarz galerii obrazów Ra-
dziwiłłów z XVII w. (Biul. Hist. Sztuki, R. XXIII, 1961,
nr 3), s. 269: „Wałek 7: 2. Elizabet księżna brandenbur-
ska, 3. Item drugi takiż; Wałek 8: 11. Elizabet księżna
brandenburska jako do szlubu”.
6 Zbliżenie na planszy 118 albumu (il. 2) pozwala
dostrzec w przemytych brwiach i „nieostrej” granicy wło-
sów nad czołem zbyt daleko posuniętą interwencję kon-
serwatora. Uboższy strój głowy, z samych pereł, prze-
chowywany jest w Germanisches Nationalmuseum w No-
rymberdze por. E. Steingraber, Alter Schmuck,
Miinchen 1956, lig. 217.
Drobnowzorzysta tkanina włoska, 1. ćwierć w.
por. B. Markowsky, Europaische Seiden-
z r. 1671 (do którego tnie zajrzała autorka recen-
zji), zawierającego aż trzy portrety elektorówny
Elżbiety Zofii5.
Płótno, o cechach reprezentacyjnego obrazu
przeznaczonego do wielkiego wnętrza, ukazuje
młodą kobietę w bogatej sukni i klejnotach, sto-
jącą przy stole okrytym dnaperią, na tle upiętej
w górze z prawej ciemno złocistej kotary. Jej
twarz, o regularnym owalu, mlecznoróżowej kar-
nacji, brązowych oczach i idość wysokim czole,
wieńczy spiętrzona fryzura z rudych, gładlko za-
czesanych włosów, na których spoczywa perłowo-
-rubinowy diadem 6 l(ryc. 2). Piękna głowa rysu-
je się na tle sztywnego', wysokiego kołnierza, o-
brzeżomego koronką point de Flandre, otaczającą
również niewielki dekolt i przeguby rąk. Suknia
damy uszyta jesit z aksamitnego brokatu we wzór
z drobnych gałązek kwiatowych7. Srebrno-złotą
dominantę kolorystyczną nadaje jej metalowa nić,
pokrywająca tło materii i widoczna w deseniu
broszowanych strzępiastych „liści”. Krój ubioru —
wycięty w szpic przedłużony stanik, „rurkowa”
krynolina u góry spódnicy, wąskie rękawy, „sto-
jący” koronkowy kołnierz i mankiety — należy
do mody drugiej i początku trzeciej dekady w.
XVII (ok. 1610—oik. 1623).
Szyję portretowanej zdobi sznur pereł, na kra-
wędzi dekoltu spięty broszą. W uchu tkwi kolczyk
zawieszony na różowej kokardzie. Perłowa nitka
obiega również dolną granicę stanika. Z ramion
opada ciężki łańcuch z oprawnych w złoto „fa-
setowanych” kamieni8. Rysunek jego ogniw przy-
pomina żywo wczesnobarokowę projekty złotni-
cze z kręgu Adriaiena i Hansa Collaertów 9, w któ-
rych wielokrotnie powraca „uszaty” kartusz z pa-
rą uskrzydlonych smoków. Takież motywy, wy-
dobyte barwną emalią, znajdują się w cząstkach
łańcucha oraz wielkim zawieszeniu uczepionym
w jego środku. W centrum klejnotu, pod koroną,
widnieje skrzydlate, płonące serce, przebite strza-
łami, a Ua zewnętrznych kaibłajkaich oprawy „peł-
zną” dwa zielone smoki (ryc. 10).
gewebe des 13.—18. Jahrhunderts, Koln 1976, poz. 282,
289, 303 i 308.
8 Skromniejszy łańcuch nosi księżna Magdalena Ne-
uburska na portrecie Petera Candida, ok. 1613, Mona-
chium, Bayerische Staatsgemaldesammlungen, Alte Pi-
nakothek, nr inw. 2471. Zbliżone ozdoby w portrecie
Elisabeth de France F. Pourbusa II, 1615, Valenciennes,
Musee des Beaux-Arts, nr inw. 46-1-48 — por. Le siecle
de Rubens dans les collections publiąues franęaises [ka-
talog wystawy], Paris, Grand Palais, 1977, poz. 100, s.
137—138. Por. też Steingraber, o.c., fig. 188 i 189.
9 P. J e s s e n, Meister des Ornamentstichs I, Gotik
und Renaissance, Berlin [b.d.]: Adriaen Collaert (1560 -
—1618), pl. 182 i 183, Hans Collaert (zm. ok. 1582), pl.
184 i 185; także Steingraber, o.c., fig. 203.
156
świeżu, ok. 1618, Mińsk, Państwowe Białoruskie Muzeum
Sztuk Pięknych (wg Zivopis’ Bielorussii...) (repr. S. Michla)
5 T. Sulerzyska, Inwentarz galerii obrazów Ra-
dziwiłłów z XVII w. (Biul. Hist. Sztuki, R. XXIII, 1961,
nr 3), s. 269: „Wałek 7: 2. Elizabet księżna brandenbur-
ska, 3. Item drugi takiż; Wałek 8: 11. Elizabet księżna
brandenburska jako do szlubu”.
6 Zbliżenie na planszy 118 albumu (il. 2) pozwala
dostrzec w przemytych brwiach i „nieostrej” granicy wło-
sów nad czołem zbyt daleko posuniętą interwencję kon-
serwatora. Uboższy strój głowy, z samych pereł, prze-
chowywany jest w Germanisches Nationalmuseum w No-
rymberdze por. E. Steingraber, Alter Schmuck,
Miinchen 1956, lig. 217.
Drobnowzorzysta tkanina włoska, 1. ćwierć w.
por. B. Markowsky, Europaische Seiden-
z r. 1671 (do którego tnie zajrzała autorka recen-
zji), zawierającego aż trzy portrety elektorówny
Elżbiety Zofii5.
Płótno, o cechach reprezentacyjnego obrazu
przeznaczonego do wielkiego wnętrza, ukazuje
młodą kobietę w bogatej sukni i klejnotach, sto-
jącą przy stole okrytym dnaperią, na tle upiętej
w górze z prawej ciemno złocistej kotary. Jej
twarz, o regularnym owalu, mlecznoróżowej kar-
nacji, brązowych oczach i idość wysokim czole,
wieńczy spiętrzona fryzura z rudych, gładlko za-
czesanych włosów, na których spoczywa perłowo-
-rubinowy diadem 6 l(ryc. 2). Piękna głowa rysu-
je się na tle sztywnego', wysokiego kołnierza, o-
brzeżomego koronką point de Flandre, otaczającą
również niewielki dekolt i przeguby rąk. Suknia
damy uszyta jesit z aksamitnego brokatu we wzór
z drobnych gałązek kwiatowych7. Srebrno-złotą
dominantę kolorystyczną nadaje jej metalowa nić,
pokrywająca tło materii i widoczna w deseniu
broszowanych strzępiastych „liści”. Krój ubioru —
wycięty w szpic przedłużony stanik, „rurkowa”
krynolina u góry spódnicy, wąskie rękawy, „sto-
jący” koronkowy kołnierz i mankiety — należy
do mody drugiej i początku trzeciej dekady w.
XVII (ok. 1610—oik. 1623).
Szyję portretowanej zdobi sznur pereł, na kra-
wędzi dekoltu spięty broszą. W uchu tkwi kolczyk
zawieszony na różowej kokardzie. Perłowa nitka
obiega również dolną granicę stanika. Z ramion
opada ciężki łańcuch z oprawnych w złoto „fa-
setowanych” kamieni8. Rysunek jego ogniw przy-
pomina żywo wczesnobarokowę projekty złotni-
cze z kręgu Adriaiena i Hansa Collaertów 9, w któ-
rych wielokrotnie powraca „uszaty” kartusz z pa-
rą uskrzydlonych smoków. Takież motywy, wy-
dobyte barwną emalią, znajdują się w cząstkach
łańcucha oraz wielkim zawieszeniu uczepionym
w jego środku. W centrum klejnotu, pod koroną,
widnieje skrzydlate, płonące serce, przebite strza-
łami, a Ua zewnętrznych kaibłajkaich oprawy „peł-
zną” dwa zielone smoki (ryc. 10).
gewebe des 13.—18. Jahrhunderts, Koln 1976, poz. 282,
289, 303 i 308.
8 Skromniejszy łańcuch nosi księżna Magdalena Ne-
uburska na portrecie Petera Candida, ok. 1613, Mona-
chium, Bayerische Staatsgemaldesammlungen, Alte Pi-
nakothek, nr inw. 2471. Zbliżone ozdoby w portrecie
Elisabeth de France F. Pourbusa II, 1615, Valenciennes,
Musee des Beaux-Arts, nr inw. 46-1-48 — por. Le siecle
de Rubens dans les collections publiąues franęaises [ka-
talog wystawy], Paris, Grand Palais, 1977, poz. 100, s.
137—138. Por. też Steingraber, o.c., fig. 188 i 189.
9 P. J e s s e n, Meister des Ornamentstichs I, Gotik
und Renaissance, Berlin [b.d.]: Adriaen Collaert (1560 -
—1618), pl. 182 i 183, Hans Collaert (zm. ok. 1582), pl.
184 i 185; także Steingraber, o.c., fig. 203.
156