Mercuriale, Girolamo; Coriolanus, Christophorus [Ill.]: Hieronymi Mercvrialis De Arte Gymnastica: Libri Sex, In Qvibvs Exercitationvm Omnivm Vetustarum genera, loca, modi, facultates, & quidquid denique ad corporis humani exercitationes pertinet, diligenter explicatur ; Opus non modo medicis, verum etiam omnibus antiquarum rerum cognoscendarum, & valetudinis conseruandae studiosis admodum vtile (Venetiis, 1601) [Cicognara, 1711-3]

$i L I B E R
eum frequcntiorem reddidit. Vndecima,ac omnium postrema in D
gymnasijs pars fuit Stadium, ubi populus cum uoluptate athletas
certantes: spedtabat: nilq. aliud erat, quam hemisphoerium quod-
dam, multis gradibus constru&um, unde poterant commode spc-
«flatores,qui semper plurimi eo confluebant, certatores intueri, an
autem inter ipsum &: xystu, seu peridromidas murus intercederet;
atque inde per ostiumex platanonibus gymnasiorum athletae in
arenam stadij prodirent, etsi a Vitruuionil explicatum habeatur,
rationi tamenconsentaneum uidetur, uniuersum aedificium, ne
cuiuispateret(quod etiam supracitati Capitolini testimonio com-
probari potest)muro conclusum,&ipropterea agymnasio stadium
muriseptodiuisumfuilTe. De alijsgymnasioferenecessarijslocis,
ueluti lignario, uasario, latrinis, triclinijs, atque eius generis mul-
tis non loquor, quod horum in palaellrarum deseriptione mentio E
non habeatur, ad nostrumque institutum minus pertineat; sicut
nec quomodo ambulationes illae substratis carbonibus,atque cloa
cis proximis exstruerentur. Quae omni a^tamquam clara, aut alibi
commodius explicata,a Vitruuio in describendisxystispraeter-
missaputo. luxra publicas thermasinuenio exstru&as fuisse popi-
nas, quas Isidorus lib. etymolog. xv. cap. ij. tradit huic inseruisse,
ut, qui ob exercitationes, autlauacra essent admodum exinaniti,
dissoluriue, haberent, ubi statim refici pollent, atque hasforsan
Plinius intellexit Epist. iij. lib. j. quando post balneum, & triclinia
popinarum meminit. Ha&enus de antiquorum gymnasijs.
De accubitus in coena antiquorum, & femel dumtaxat in ite
ceenandi consuetudims trigine. Cap. XL F
V O N1A M balneorum explicatorum occasio iam sua-
det, nosque supra polliciti sumus de coenandi semel in
di e, in coena accumbendi antiquorum consuetudi-
nis origine lermonem habere; &; si extra rem nostram
videatur, atque a Galeno deaccubitu nihil explicatum habeamus:
haud praetermittendum est, quin lentendam nostramin medium
proponamus, alias eam libendlsime mutaturi, siquis meliori iudi-
cio,ac eruditione praeditus, ueriorem aliquam, & magis rationi
consentaneam demonslrauerit. Quod etenim maiores nostrima-
ne exiguum quid comederent, quod prandium uocabant, &ue~
spere tantumsarurarentur, dum coanare dicebantur, (exceptis ijs,
qui coitu usuri erant, quibus a medicis vesperccoenareinterdi&u
suilse