Mercuriale, Girolamo; Coriolanus, Christophorus [Ill.]: Hieronymi Mercvrialis De Arte Gymnastica: Libri Sex, In Qvibvs Exercitationvm Omnivm Vetustarum genera, loca, modi, facultates, & quidquid denique ad corporis humani exercitationes pertinet, diligenter explicatur ; Opus non modo medicis, verum etiam omnibus antiquarum rerum cognoscendarum, & valetudinis conseruandae studiosis admodum vtile (Venetiis, 1601) [Cicognara, 1711-3]

146 L I B E R

illum palum ueluti contra aducrsarium scuto,& claua tatng, gladio D
sc quisq. exercebat,nunc quali caput aut facie peteret,nunc a late-
ribus minaretur,interdum contenderet poplites,&: crura ferire,re-
cederet, insultaret, insiliret, & quasipraesenteaduersarimn, lic palu
omni impetu,omni bellandi arte tetaret. exerceamur ad palum ait
Seneca Epist.i 8.Quomodo aut medicinae gymnastica hoc exerci-
#■ tollest. tationis genus receperit, facile cognoscet ille,qui Antylli oratione
apud Oribalium penlitauerit. Is quide veteres Graecos haud quaq
armorum pugnam pro valetudinarijsin vsu habuisse, sed duntaxat
ad efficiedos in bellum paratiores mili tes, seribit, additque Roma-
nos primos eam,quae pro sanitate exerceretur, inuenilse, quos ido-
neis quibusuislocis, rudibusq. telis primo eam exercui (Te, & dein-
de in gymnalia inuexisse uerilimile fit, cum Galenus inter alia gym
nastae munera etiam armorum exercitationetamq bono corporis B
habitui conducentem recenseat. Nam gymnasticos tam armorum,
quam umbrae pugnam,propolita sanitate,usurpalse,satis clare m5~
%. <te tu. llrauit Galenus,ubi ad exercenda brachia,atq. crura sciomachiam
va.cap.n. commendauitjhoplomachiam ueroaDameainuentam multorum
membrorum optimo statui conferre tradidit. Quam enim armis
peragebant exercitationem, hoplomachiam uocatam fuisse, prae-
ter nominis iplius rationem, non modo Galenus testatum reliquit ,
uerum etiam Coclius Aurelianus, ut paullo ante demonstrauimus,
Lib.8. nec non Martialis, qui medi cum quendam hoplomachiam praue
exercentem, siue potius aduersarium grauiter,& praesertim in ocu
lis ferientem,hisceuerlibus carpit.
Hoplomachis nunc es, sueras ophtalmlcus ante, ^
Fecifli medicus, quod sacis hoplomachus. E
Quamobrem ex his omnibus perspicuumcuiuis essepotest, pugna
tum armorum vtramque, tum umbrae in omni gymnasticaespecie
locum habuisse.Iam ad alias,quae restant enarrandae,antiquorum
exercitationes, tranfeamus.


De nonnullis alijs exercitationum speciebus. Qts- V»
Raeter exercitationes, quasiamperlpicue quantum in
tanta licuit rei obscuritate, explicauimus, multae aliae
exftitere,quae licet ubique locorum,prouttemporu, Sc
hominu uariae occaliones postulabant,agerentur,prae


T9