Mercuriale, Girolamo; Coriolanus, Christophorus [Ill.]: Hieronymi Mercvrialis De Arte Gymnastica: Libri Sex, In Qvibvs Exercitationvm Omnivm Vetustarum genera, loca, modi, facultates, & quidquid denique ad corporis humani exercitationes pertinet, diligenter explicatur ; Opus non modo medicis, verum etiam omnibus antiquarum rerum cognoscendarum, & valetudinis conseruandae studiosis admodum vtile (Venetiis, 1601) [Cicognara, 1711-3]

A ARTIS. GYMNASTICA
LIBER SECVNDVS

Quidfit exercitatio> & quomodo differat a Uhore & motu»
Cap. L

B

C

OSTQVAMde Gymnaslica, quid sit, cius
originem,nec non verae,& non verae differen-
tiam satis explicauimus,consequens est,vt,cete
ris non prorsus omissis, illam praecipue oratio-
ne noslra prosequamur,quae ad medicinam fa-
cit, Se de qua tra&atiunem habere polliciti su-
mus.Quoniam uero, dum gymnaslicae defini-
tionem in medio proponeremus, eam efse artem quandam facul-
tates omnium exercitationum noscentem , earumque uarietates
opere ipso gratia sanitatis edocentem indicauimus:re6ta dofhlnae
ratio poslulare videtur, ut,quid iit exercitatio, prius cogtioscatur,
deinde in proprias species diuidatur, atque illarum vnaquaeq. sin-
gulatimexplanetur.hoc etenim fado,cum ars(dicebat Arislote-
les,)sit re6ta operandi ratio,videbimus,quae sit in obeundis exerci-
tationibus haec reda ratio, quomodo illarum unaquaeque ,uel ad
parandum bonum habitum,vel sanitatem defendendam conferat *
Exercitationem itaque definiuit Galenus,secundo de tu. val.&ip-
sumsecutus Aetius, esse motum vehementem, anhelitum alteran-
tem,ubi yupv&<rMiKivninvi&csroWjsiue exercitationem,motum, atq. la-
bore inter se differre demonslrat:propterea qdr motus esi res quae-
dam magis communis,atq. pluribus conueniens quam exercitatio,
cumsaepe multi moueantur,neq. exerceri dicantur,exercitatio ue
ro non fit, nis vehemens motus:Emiliter labor licet sit vehemens
motus,tamen non omnis labor proprie uoeatur exercitatioEqui-
dem fodientes, atq. metentes laborare „sed non proprie exerceri
dicutur; tametsi etiam aliquando communi quadam appellatione
sabor,exercitatio uocatur: quemadmodum Galenus ab Hippocra-
te uocatum esse censet,quando is dixit, Labores cibum praecedat,, tex2'^.4’
&:,ubi famesdaborandumnonesLibi enim voce hanc araw^quae^S:1 Apkur.
dolorem & laborem,siue damnum,ut Erotiano placui,Sc exercita- fihcod
tionem Egnificare solet,pro exercitatione dumtaxat accipi debere
indic ar.ergo exercitatio nihil aliud erit exsentetia Galeni,sicActij hb'
~ nili