Mercuriale, Girolamo; Coriolanus, Christophorus [Ill.]: Hieronymi Mercvrialis De Arte Gymnastica: Libri Sex, In Qvibvs Exercitationvm Omnivm Vetustarum genera, loca, modi, facultates, & quidquid denique ad corporis humani exercitationes pertinet, diligenter explicatur ; Opus non modo medicis, verum etiam omnibus antiquarum rerum cognoscendarum, & valetudinis conseruandae studiosis admodum vtile (Venetiis, 1601) [Cicognara, 1711-3]

130

LIBER

tes,ac primo tendentes,deinde remittentes illas eiaculabantur,atq* D
hi communi appellatione roswrcci3ucl^rosoTcu uocabantur; vnde ue-
nenum quoddam rosutlv nominari scribit Paullus Aegineta medi-
cus, quod Barbari sagittas ad feriendum lethali us illo inficerent:la-
culatio uero non modo line amento, arcu,balistaue efficiebatur,ue
rum etiam grandiores sagittas , crassicresque virgas ,& plerumque
graues palos requirebatjquinimmo sagittarij solis brachijs sese mo
uebant, autem huc iaculatores in iadu brachia contor-
quebant, extendebantq. &:praetereadorsum,necnon femora pedi-
bus immotis dedebant,agitabantq. quemadmodum teporibus no-
stris, quos pali iaculatores appellant,faditare conspicimusaitrique
tame in huiuscemodi exercitationibus obeundis no paucis viribus
li.Jeaerej indigebant, unde non sine ratione Hippocrates,multos ex Scythis
locis** & Prae impotentia humiditatishumerum,neq. arcum intendere,ne» B
que telum contorquere potuisse memoriae mandauit, qui pariter
in initio libri de fraduris dicebat brachij figuram aliam die Ivkkou-
Turpa} kixtcc epvrw&hAotfil tv iv AidoBQAitirtt>3KAhoiv Tgvypn*
idesfin laculationefundarum, & lapidum emissione,necnonpugi-
latu . Habebant uero,qui sic exercebantur, terminos,&:scopossibi
propohtos, quos modo praeterire,modo attingere, ui&oriae gratia
quisque conabatur.quod explicauit Horatius hoc uersu»
Saepe discOt
ode* 8 C3r* Saepe trans sinem iaculo nobilis expedito.
’ Ceterum hoc in loco id praeterire nolo,quod balista fuit tormenti
lib. de re quoq. genus,quo secundum Vegetium lapides,«Sesagittae eiacula-
iTilTc iy bantur; & quodsimiliter sagittas catapultis, &scorpionibusanti-
* quoseijcereconsuesiescripsitVitruuius,dequibustradareadinsti-
tutum nostrum minime pertinet: quas uero nos sagittationes, &; ia-
culatiopes tradamus,illaesunt,quas gymnastica facultas tamquam
proprias sibi exercitationes complestitur. Quod enim medicinae
gymnasticaiaculationes,atq-sagittationes pro sanitatis adminicu-
lisin vsu habuerit, (licet apud auctores raro seriptuinueniatur) in-
insuas. d,etamen conijcere posiumus, quod antiqui, referente Galeno,
sd bo.ar. eosjcm medicinae &c sagittationis, iaculationisue DeosApolline
nempe, atq. Aesculapium effiecerunt. At iacuiationis vtriusque tam
cum arcu quam sine, praecipuum in bellica gymnastica vsum apud
priseos fuisse, iocupletissimum testem Platonem habemus,qui mu-
lieres, £t viros futuros bellis aptos hisce in primis exercendos cura-
uit, id quod mulieres Scytharum antea facere solitas (ciebat, quas
loco «t. Hippocra06^pedibus3 &ex equis arcubus uti, dcsagittas eiaculari
con-