Mercuriale, Girolamo; Coriolanus, Christophorus [Ill.]: Hieronymi Mercvrialis De Arte Gymnastica: Libri Sex, In Qvibvs Exercitationvm Omnivm Vetustarum genera, loca, modi, facultates, & quidquid denique ad corporis humani exercitationes pertinet, diligenter explicatur ; Opus non modo medicis, verum etiam omnibus antiquarum rerum cognoscendarum, & valetudinis conseruandae studiosis admodum vtile (Venetiis, 1601) [Cicognara, 1711-3]

QTAiTVS. m
A rcnt,conuulsionibus fortibus , & rupturis uarijs carnium, uena-
rumque starim,& magis,quam senestentanrur; quod corpusrobu-
stum,& siccum habent, carnem densam ,ualidam,ossibus tenaciter
adhaerentem,eui circundata cutis ualdc tenditur, quae omnia mi
missenibusinsunr, &proptcreailii rarius huiuscemodi malis capiu
tur. De uniuersali autem corporis habitu sic determinandum cen-
seo,quod pingues,& obdi,quanto magis exerceantur,tanto prospe
ri.oresanirate utuntur,quando dicebat ArisioteIes,motu pinguedi-
nem eliquarbquod si etiam exercitationessint ueheinenres, atque
acutae,nihil omnino nocebunt. Nam Hippocrates corpulentorum
itinera uelocia debere esseuoluitrquin etiam Galenus inter cetera,
quae ad extenuandum uirum illum obesum quadraginta annos na
tumadtninistrauir,se cursum uelocem adhibuisssetestatur . Contra
Graciles in consummata fere quiete detineri postulant, quia sicuti
corpulenti, & cralli contrarias habitudines ex contrarijs ortas ha-
bent, ita contraria proipsorum salute exposcereuidentur,alioqui
magnopere laeduntunsique aliqui sunt,quibus exercitatio prodes-
se iudicctur,ij proculdubiopaucaj&Cuaide remissa opus habent.un
de sapientilsimus Hippocrates summa ratione iussit,ut graciles iter
faduri lentis passibus incedat,quos item Mangones,St Medici cras-
sefa cereuolentes,uirgis uerberabanr,ut caro eleuarctur,&ad eam
alimentum traheretur.Qui uero inter pingues,& graciles,uel
cw;siue quadrati,uel parum ad alteram partem decimantes existur,
si mediocriter, aut etiam uehemenrer, modo non immodice exer-
ceantur, utilitatem insignem percipiunt; nimirum cum eorum ca-
lor ira magis conseruetur/upersiuitatesquequotidianae exhaurian
G tur.Departiculari membrorum habitu ide dicendum , cr&ssas,scili-
cet partes magis exercendas, tenues minus, nili earum tenuitas ex
nutrimenti distributione impedita,uel defettu proficiscatunquo in
calu, &: exercitatio conuenit,& genus illud unguenti, etiam pilis
audiendis a medicis excogitatum,Dropax uocatum, de quo Mar-
tialis Jib.3.

3 S parti,
t>iii axaliu
ca .9,

14-Meth.
ca. is.

lib. de sal.
diaeta,
in.aph.
i.d"tu ua.

<f sal. diae
ta.
aph.i«.

'Pfilothrq saciemque lanas, & dropace calu'W ,
TSfmquid ton/onm GargUiant times ? & lib.2.
Laenis dropace tu quotidiano,
Hir sutis ego cruribus , genis q.
Pariter, & partes omnes corporis mediae inter graciles, 8c crafTas
exercendae sunr. In ratione uiuendi hoc insuper animaduerti de-
bet, ut qui parum comedunt, parum exerceamur ,iuxta Hippo-
crarislegem, ubi iameslaborandum non dii qui item uigiktnt,ab
P 4 ex-